Bütün kamu kurumları HPV için harekete geçmeli: Aşı yap, kanseri önle

Her gün güvenli sağlık hizmetine, HPV aşısına ve kaliteli bakıma ulaşamayan binlerce kadın rahim ağzı kanseri teşhisi alıyor. Kanser teşhisi alan kadınların neredeyse yarısı hayatını kaybediyor. Verilere göre, her gün yedi kadın rahim ağzı kanseri tanısı alıyor ve üçü hayatını kaybediyor.

Oysaki rahim ağzı kanseri aşısı olan ve önlenebilen tek kanser türü. HPV aşısı; ABD, İngiltere, Almanya, Avustralya, Kanada, Belçika, Norveç, Finlandiya, Portekiz ve Fransa gibi pek çok ülkede yıllardır ulusal aşı takviminde bulunuyor ve ücretsiz olarak yapılıyor. Türkiye'de ise Sağlık Bakanı Sayın Fahrettin Koca, 2022 Kasım ayında HPV aşısının ücretsiz olarak yapılacağını açıklamıştı ancak daha sonra bir adım dahi atılmadı. Kadınların ‘HPV aşısı ulusal aşı takvimine alınmalıdır’ çağrılarına karşı bakanlık sessizliğini korurken İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ücretsiz HPV aşısı hizmeti vermeye başladı.

HPV aşısını, rahim ağzı kanserini ve İBB'nin attığı bu adımı İBB Poliklinikleri Başhekimi Dr. Ayşe Üner ile konuştuk.

Rahim ağzı kanserini HPV aşısı ile önlemek mümkün mü?

Rahim ağzı kanserine yüzde 98 oranında HPV virüsü yol açıyor. Rahim ağzı kanseri aşışı olup da önlenebilecek tek kanser türü. Türkiye'de rahim ağzı kanseri kadın kanserleri içinde dördüncü sırada yer alıyor. Her sene binlerce kadın rahim ağzı kanserine yakalanıyor. HPV ile hayat boyu karşılaşma olasılığı da yüzde 85. Kadınlardan smear testi alınıyor anormallik görülürse HPV testi yapılıyor ve yüzde 50 oranında pozitif çıkıyor. Toplumun yaklaşık yüzde 60'ı hayatının bir bölümünde mutlaka HPV virüsüne yakalanıyor. Rahim ağzı kanseri olan kadınlar da yüzde50'ye yakın bir oranla hayatını kaybediyor. Önlenilebilecek bir tür olması büyük bir şans. Bu şansı kadınları yaşatmak için kullanmalıyız.

Aşı karşıtı grupların da kışkırtmasıyla toplumda HPV aşısına karşı ön yargı oluştu. Aşı ne kadar güvenli?

İBB olarak kullandığımız aşı piyasadakilerin en iyisi, 9'lu bir aşı. Rahim ağzı kanserine sebep olabilecek virüslerin yüzde 85'ini yok ediyor. Dünya Sağlık Örgütü bu aşıyı olağanüstü güvenilir olarak tanımlıyor. Dünyada birçok ülke bu aşıyı ulusal aşı programına aldı. Türkiye'de de bu adım atılmalı.

HPV aşısı kaç yaşından itibaren uygulanmaya başlanmalı?

9- 26 yaş arasında uyguluyoruz biz. 9-14 yaş arası daha ergenliğe girilmeyen yaş aralığı. Onlara 2 doz aşı yapıyoruz. 9 yaşından sonra geciktirmeden aşı olmak daha fazla koruma sağlıyor. Neredeyse yüzde 90 koruma oranı var.

İBB'nin attığı bu adım binlerce kadının kanserden korunmasını sağlamasının yanı sıra bir farkındalık da yaratmış oldu. HPV aşısını uygulama adımı nasıl atıldı?

Başkanımız Ekrem İmamoğlu bu konuyu özellikle önemsedi. Biz başta kadın sağlığı olmak üzere halk sağlığını koruma adına sorumluluk bilinci oluşturmayı hedefliyoruz.

HPV aşısına başvuru yapmak için kriterler neler?

Kriterlerimiz 9-26 yaş arasında olunması, İstanbul'da ikamet edilmesi ve sosyal destek ihtiyacının olması. İBB Sağlık sitesinde bulunan formdan kolayca başvuru yapılabiliyor. (https://forms.ibb.gov.tr/saglik/ibb-hpv-formu/) Biz başvuru yapanlara SMS atıyoruz ve ardından arayarak ulaşıyoruz.

İlerleyen süreçte sosyal yardım almayan bireylere da aşı yapılacak mı?

Sosyal destek ihtiyacı olanlar öncelikli. Projenin ileri dönemlerinde daha geniş bir etki alanına ulaşacaktır. Şimdiden binlerce başvuru var. Bu gösteriyor ki insanlar kanserden korunmak istiyor.

Rahim ağzı kanserinde geç teşhis tedavi sürecini de zorlaştırıyor. Erken teşhiste bulunulabilmesi için kadınlar sağlık hizmetlerine yeterince erişebiliyor mu?

Olanak varsa kontrole gitme oranı daha yüksek. Ama herkesin bu olanaklara sahip olduğunu söyleyemeyiz. Rahim ağzı kanserinin erken teşhis edilebilmesi için kadınların senede bir kere smear testi yaptırması gerekiyor.

İBB'nin kadın sağlığı alanında başka çalışmaları da var mı?

Mamografi ve ultrason hizmeti sunuyoruz. Fatih'te bulunan Şehzadebaşı Tıp Merkezi ve Ataşehir'de bulunan Darülaceze Tıp Merkezi'nde tüm kadınlar bu hizmetlere ulaşabilir. HPV aşısını da bu merkezlerde yapıyoruz.

HER 7 KADINDAN 3’Ü ÖLÜYOR

HPV nedir ve nasıl bulaşır?

HPV cinsel yolla bulaşan bir virüs. Birçok varyantı var. Bu çeşitli varyantların bazıları enfeksiyonlara neden oluyor. Bazıları hiçbir semptom vermeden yok olup gidiyor. En yaygın olanlardan biri genital siğillere neden olan tipi. Özellikle tip 16 ve 18 ise kanserojen. Serviks kanseri dediğimiz rahim ağzı kanserine neden oluyor. Bu virüsün neden olduğu kanser sadece kadınları etkilemekle kalmıyor. Erkeklerde de gırtlak, penis kanseri gibi kanserlere sebep olabiliyor. Tabii kadınlara olan etkileri daha fazla. Her gün yedi kadın rahim ağzı kanseri tanısı alıyor ve üçü hayatını kaybediyor. Dünyada da her yıl 500 binden fazla kadın hayatını kaybediyor.

∗∗∗

YÜZ BİNLERCE KADIN TEHLİKEDE

• Bir yılda 570 bin yeni vaka

• Bir yılda 311 bin can kaybı

• %80’i düşük gelirli ülkelerde