Buzdağının görünen yüzü: Taksi Şoförleri

Meral DANYILDIZ

İstanbul'daki taksi sorunu İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun "yeni plaka çıkarmayı şimdilik düşünmüyoruz ancak izleyen dönemde böyle bir ihtiyaç olduğu ortada" açıklamasının ardından yeniden gündeme geldi. Gerek Uber'e gösterdikleri tavır, gerekse yolcuyla kurulan ilişkilerle taksi hizmeti giderek tepki çekiyor. Ancak sorunun sadece görünen yüzü şoförler. Onlara göre taksi piyasasını yöneten rant şebekesi şoförleri borç stresi altında çalışmaya zorluyor. Stres, gün içinde yolcuya yansıyor. BirGün, mikrofonu taksicilere uzattı.

51 yaşındaki taksici Birol Kestane güne 400 lira borçla başladıklarını ifade ederek şunları kaydetti: “Günde yaklaşık 12 saat stres altında çalışıyoruz. Yevmiye parasını çıkartıyoruz, bu sefer de yakıt parasını nasıl çıkaracağımızı düşünüyoruz. O esnada mesai bitimi geliyor, eve nasıl para götüreceğimizi düşünüyoruz. Kiracı bir insanım, altı çocuğum var. Eve günde yirmi lirayla, otuz lirayla gittikten sonra bu işi yapmamın hiçbir anlamı kalmıyor. Müşterinin stresi oluyor, trafiğin stresi oluyor. Arabanın yevmiyesi şu anda 12 saat için 250 lira, 150 lira olsaydı biz de çok rahat ederdik. Yeri geliyor müşteriye karşı robot gibi oluyoruz. Neden? İşin verdiği bir stres var. Müşteriye karşı yüzümüz gülmüyor. Sigortamızı da kendimiz ödüyoruz. Günlük 30 lira da ayrıca sigorta parası ödüyorum. Eve gittiğimde cebimde neredeyse bir şey kalmıyor, yalnızca sigortamı devam ettirme derdindeyim. Bin lira kira veriyorum, mutfak masrafımız var. Biz ne giyip ne içeceğiz? Bir gün 70 lirayla eve gittiğimiz oluyor bir gün 30 lirayla. Ben yakıtı cebimden tamamladığım zamanları da çok biliyorum.”

Stres altında hissettiğinden dolayı kaza yaptığını belirten Kestane, aracını göstererek şunları aktarıyor: “Şu an arabada üç bin liralık bir hasar var. Eğer ben haksız çıkarsam masrafını kendi cebimden ödeyeceğim. Taksiciler genel olarak yevmiyeden şikâyetçi. Evimize parayla gidelim istiyoruz. Bu işin içerisinde galericilerle plaka sahipleri arasında rant dönüyor. Plaka sahibi galeriye gidiyor, 7 bin liraya kiralıyor, galerici sana gelip 9 bin lira kiradan bahsediyor. Senden öyle bir para alıyor, her sene hava parası alıyor. Bütün yük şoförlerin üstünde.”

Ergin Gökcan ise “250 lira mal sahibine veriyoruz, en az 100 lira yakıt, elli lira da ayrıca masrafımız oluyor. 400 lirayı geçtikten sonra kazandığımız para bize kalıyor. Direkt baskı ve stres altında işe başlıyoruz, para çıkmayacak endişesi oluyor. Sabit para götüremiyoruz evimize. İki çocuğum var. Eşim de çalışıyordu, anca öyle geçim sağlayabiliyoruz. Biz şoförler olarak bin 200, bin 300 lira sigorta parası ödüyoruz. Mal sahipleri iki buçuk milyar civarında senelik vergi veriyor” dedi.