Çalışma yaşamı
Askerlik dönüşü işe yeniden başlayabilir miyim?
► 2 yıllık işyerimden askere gitmek üzere ayrılıyorum. Ve kısa dönem askerlik yapacağım. Çıkışta kıdem tazminatını veriyorlar ama ihbar tazminatını vermiyorlar. Peki, ihbar tazminatını vermeyen işyeri, askerlik dönüşü beni işe almak zorunda mı? Almaz ise ihbar tazminatımı vermek zorunda mı?
İş kanunumuza göre muvazzaf askerlik hizmeti sebebiyle işten ayrılan bir işçiye sadece kıdem tazminatı ödenir. İhbar tazminatı ise sadece iş sözleşmesi işverence bildirimsiz olarak sona erdirilen işçiye ödenir. Askerlik hizmeti sebebi ile işten ayrılmak işveren tarafından işten çıkarılmak değildir. Dolayısıyla ihbar tazminatı askerlik koşulunda söz konusu olmaz. Sizin askerlik sonrası işe dönüş konunuzu düzenleyen İş Kanunu maddesi ise 31’inci maddedir. Bu maddenin son fıkrasında aşağıdaki ibare yer almaktadır:
“Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.”
Madde metninden de anlaşılabileceği gibi işçi askerlik dönüşünde 2 ay içinde eski işine geri dönmek için işverene başvurabilir. Bu durumda işveren şayet boş kadro varsa işçiyi eski işi veya benzeri bir işe geri almak zorundadır. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen, yani şartlar elverişli olduğu halde işçiyi işe geri almayan işveren, işçiye 3 aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
***
Ücretimi düşürüyorlar, bu yasal mı?
► Ben bir holding firmasında 1900 TL net maaşla çalışmaktaydım. Holdingin başka bir firmasına transfer edildim. Burada 7 aydır 2500 TL net maaş alıyorum. Fakat dün insan kaynakları departmanı tarafından çağırılıp maaşımın sistemdeki hata yüzünden yanlış hesaplandığını, aslında 1900 TL almam gerektiğini ve bu hatadan oluşan farkın 1900 TL maaş olarak düzeltilen maaşımdan 600 TL lik kesintiler halinde geri ödemesi olduğunu söylediler. Bu kesintiyi yapmaları yasal mı?
Esas itibarı ile İş Kanunu’nun ücretin korunması ilkeleri çerçevesinde işçinin ücretinden indirim yapılmaması esastır. Ancak burada size hatalı olarak fazla ücret ödendiğinden söz ediliyor. Siz bu duruma itiraz eder ve çalıştığınız pozisyonun ücret karşılığının şu anda aldığınız ücret olduğunu kanıtlarsanız (yani hatalı ücret almadığınızı kanıtlarsanız) işveren ücretinizden indirim yapıp aradaki farkı sizden talep edemez. Ancak gerçekten bir yanlışlık söz konusu ise ve işveren bunu emsal ücretler vs. ile kanıtlayabiliyorsa sebepsiz zenginleşme kuralı çerçevesinde hatalı ödediği tutarı sizden talep edebilir.
***
Rapor parası ödemiyorlar
► Ben 105 gündür raporluyum, raporum bitti. Son girdiğim işyerinde 2 ay kadar çalıştım, sigortadan en az 3 ay çalışmış olmam gerektiğini söylediler ve ‘Hiçbir şekilde rapor parasını alamazsın’ dediler. Bu konuda yapılacak bir şey yok mu acaba?
Öncelikle geçmiş olsun dileklerimi iletirim. Sorunuzun yanıtına gelecek olursak;
Çalışıyor iken hastalık ya da kaza sebebiyle iş göremez duruma düşen sigortalıya kurumca çalışamadığı günler için geçici iş göremezlik ödeneği ödenmektedir. Ancak bu ödenekten yararlanabilmek için prim ödeme gün sayısı bakımından bazı koşullar gerekiyor. İş kazası durumunda prim ödeme gün şartı aranmazken hastalık hallerinde hastalığın meydana geldiği tarihten geriye dönük olarak en az 90 gün prim ödeme şartı aranmaktadır. Zaten size de bu yönde bildirim yapılmış. Ne yazık ki bu konuda yapılabilecek bir şey yok.