Çekirdek ailenin yerine ev arkadaşı
‘Ev arkadaşı arıyorum’ ilanlardaki artış TÜİK verilerine dahi yansıdı. İstatistiklerle Aile araştırmasına göre çekirdek aile olmadan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının sayısı 798 bin 990’e yükseldi.
Havva GÜMÜŞKAYA
Ülkede daha önce deneyimlenmemiş bir ekonomik kriz yaşanırken yurttaş krizle baş etme yöntemleri geliştiriıyor. Bu yöntemler Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine dahi yansımış durumda. TÜİK’in yayımladığı İstatistiklerle Aile Araştırması’nın sonuçlarına göre ‘ev arkadaşı’ olarak aynı hanede yaşayanlarının oranı arttı.
Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren, diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında artış olduğu gözlendi. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2021 yılında yüzde 3,2'ye yükseldi.
Bu durum ilan sitelerinde de dikkat çekiyor. Popüler ilan sitelerine verilen ‘ev arkadaşı arıyorum’ ilanları son dönemde yaygınlık kazandı. Artık sadece öğrenciler değil, çalışanlar da artan konut masraflarından dolayı ev arkadaşı arıyor. Kiralık oda arkadaşı, ev arkadaşı, paylaşımlı ev ilanları emlak sektöründe görülmeye başladı.
Öte yandan araştırmada dikkat çeken bir diğer konu ise hanehalkı büyüklüğü oldu. Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2021 yılında 3,23 kişiye düştüğü görüldü. Tek kişilik hanehalklarının oranı ise yüzde 18,9 olarak hesaplandı.
ORTALAMA AYLIK GELİR 3 BİN LİRA
TÜİK, 2021 yılı "Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları”nı da dün açıkladı. Türkiye'de ortalama yıllık eş değer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, 2021'de 37 bin 400 lira olarak hesaplandı. Bu hesaba göre aylık ortalama fert geliri geçen yıl 3 bin 117 lira seviyesinde gerçekleşti.
İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzey Bölgeleri itibarıyla söz konusu geliri en yüksek olan bölge, 51 bin 765 lirayla "İstanbul" oldu. Bunu 47 bin 595 lirayla İzmir bölgesi ve 46 bin 516 lirayla Ankara bölgesi izledi.
En düşük yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 18 bin 278 TL ile Van, Muş, Bitlis, Hakkari bölgesinde gerçekleşti.
GELİR EŞİTSİZLİĞİNDE ZİRVE İSTANBUL'UN
En yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirinin, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı, gelir eşitsizliğinin durumunu ortaya çıkarıyor. Bu oran küçüldükçe gelir eşitsizliği azalıyor.
Söz konusu oran Türkiye genelinde 7,6 iken gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölgeler 8,2 ile İstanbul, 7,7 ile Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan ve 7,2 ile Adana, Mersin oldu. Söz konusu bölgelerin her biri için eş değer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'sine göre hesaplanan yoksulluk sınırına göre gelire dayalı göreli yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölgeler yüzde 14,4 ile Adana, Mersin, yüzde 13,7 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt ve Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan şeklinde sıralandı.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2021 yılı sonuçlarına ilişkin gelir bilgileri, bir önceki takvim yılı 2020'yi referans alıyor. Gelir hesaplamalarında, hanehalkı gelirleri, hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak eş değer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülüyor.