Ekonomik kriz ve israf eleştirilerinin odağındaki Erdoğan’ın CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerini hedef almasındaki asıl amacın bankaya el koymak olduğu savunuluyor

CHP bahane hedef ‘kasa’

AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerini hedef alması siyasette yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. İş Bankası ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu peş peşe yaptıkları açıklamalarla Erdoğan’a hem tepki gösterdi hem de hisse sahibi olma sürecini anlattı.

Erdoğan ne dedi?
Erdoğan, Azerbaycan dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada CHP’nin İş Bankası’ndaki hisselerinin Hazine’ye devredilmesi gerektiğini savundu.

Cumhurbaşkanı, şu ifadeleri kullandı; “Siyasi partiler banka kurabilir mi? Hayır, kuramaz. Ama şu anda CHP, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü suiistimal ederek, onun Cebi Hümayunundan dediğim, İş Bankası hisselerinin yüzde 28’inin sahibi durumunda. Oradan para alamıyor ama yönetim kurulunda dört üyesi var. Bu dört üye ne iş yapar? Buna bir bakılması lazım. Ben diyorum, bir defa Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bu tür bir varlığı herhangi bir siyasi partinin etiketi altına giremez. Girse girse Hazine’ye girer. Öyle mi?”

Banka: Siyaset malzemesi yapmayın
Erdoğan’a ilk yanıt İş Bankası’ndan geldi. “İş Bankası siyaset malzemesi yapılamayacak önemde bir kuruluştur” diyen banka yönetimi, ekonomideki güvenin önemini de AKP çevrelerine hatırlattı.

Açıklamada, “Bankaların güven müesseseleri olduğunu, bu güvenin ulusal ve uluslararası kamuoyu nezdinde hassasiyetle korunmasının bankalarımızdan ziyade milli ekonomimiz açısından önem taşıdığını kamuoyunun bilgi ve takdirine sunarız” denildi.

Yasaları hatırlattı
Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi; “Atatürk hisselerinin geçmişten günümüze CHP ve Hazine tarafından birlikte ya da ayrı ayrı temsil edildiği durumlar olmuştur. Ancak, bunun Bankamızın faaliyetleri ve iş yapış biçimi üzerinde herhangi bir etkisi söz konusu değildir. Bankamız faaliyetlerini her zaman kuruluş amacına uygun bir biçimde ülkemizin kalkınması ve gelişmesine azami katkıyı sağlamak hedefiyle, kanun, mevzuat ve ticaretin amir hükümleri içerisinde onurla, inançla, samimiyetle yerine getirmek için gereken özeni göstermiştir.”

CHP Lideri: Beş kuruş almıyoruz
CHP Lideri Kılıçdaroğlu da bankanın ardından bir açıklama yaparak, “Erdoğan’ın CHP’nin İş Bankası’ndan para almadığını söylemesi güzel. Çünkü biz bunu anlatamıyorduk bir türlü. Evet biz gerçekten beş kuruş para almıyoruz. Biz İş Bankası’nın ortağı da değiliz. Sadece ve sadece Mustafa Kemal Atatürk’ün hisselerinin temsilcisiyiz. O para Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu’na gider” dedi.

Kılıçdaroğlu, İş Bankası yönetiminde bulunan CHP’li üyelerin de bankacılık işlerine karışmadıklarını hatırlattı.

‘Kenan Evren de denemişti’
12 Eylül Darbesi’nin lideri Kenan Evren’in de aynı şeyi denediğini belirten CHP Lideri, “Darbe sonrasında Atatürk’ün hisselerini devretmişlerdi Hazine’ye. Biz davayı kazandık, Erdoğan hukuki sürece bir baksın, ondan sonra karar versin. Mustafa Kemal Atatürk’ün vasiyetine herkesin saygı göstermesi lazım. Erdoğan neden böyle bir karar aldı onu da anlamıyorum. Acaba alıp Varlık Fonu’na mı devretmeyi düşünüyor?” ifadelerini kullandı.

12 Eylül darbesinde asker yönetime el koyduktan sonra partileri kapatmış, CHP’nin İş Bankası’ndaki hisseleri de Hazine’ye devredilmişti. CHP’nin daha sonra Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvurunun ardından hisseler partiye iade edilmişti.

‘Dikkat dağıtma’
CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan ise, Erdoğan’ın çıkışını ‘dikkat dağıtma’ olarak yorumladı. Tezcan, “Erdoğan’ın Atatürk’ün mirasına saldırı ve saygısızlık niteliğindeki İş Bankası tartışmasını açmasının amacı dikkatleri ekonomik krizden başka alana taşıma çabası ve hukuk dışı bir dizi ekonomik operasyonlara hazırlık gibi görünüyor” dedi.
Muharrem İnce de Erdoğan’ın ‘gündem değiştirmek istediğini’ savundu. İnce, “CHP’nin İş Bankası’ndaki yönetim hakkına el konulmasına, Mustafa Kemal Atatürk’ün vasiyetinin çiğnenmesine bir CHP’li olarak sonuna kadar mücadele ederek engel olacağım” ifadelerini kullandı.

Uçak göndermesi
İnce, Twitter hesabından, “Sarayperestler, simdi de uçakperest olmuş, memleket tarihinin en kötü ekonomik kriziyle boğuşurken, yüzlerce milyon dolar harcayarak uçak satın alanlar, bunu unutturmak adına ekonomik tetikçilik yaparak, ekonomiyi tahrip etmekten çekinmiyor” diye yazdı.

***

Erdoğan konuştu, hisse düştü


Yaptığı açıklamalarla ekonomideki gidişatı kötü etkileyen Erdoğan, İş Bankası çıkışıyla da hisse kaybına yol açtı. Erdoğan’ın açıklamaları sonrasında bankanın hisse kâğıdında değer kaybı gözlendi. Yüzde 3 düşüşle açılan İş Bankası hissesi, sabah seansı içinde yüzde 4,11 geriledi. Kâğıt, ilk seansı yüzde 3,62 düşüşle 3,93 TL’den kapattı.

***

Hisselerin arka planı

Geçmişte de ‘bazı çevrelerde’ tartışma konusu İş Bankası-CHP bağının anahatları şöyle:

1 CHP neden hisse sahibi?
Atatürk, 1924 yılında verdiği bir talimatla İş Bankası’nın temellerini attı ve hayatını kaybetmeden iki ay önce, 5 Eylül 1938’de kendi hazırladığı vasiyetnamede sahip olduğu hisse senetlerinin mülkiyetini ve yönetimini CHP’ye bıraktı. Böylece hisselerin yüzde 28.09’u, Atatürk Hisseleri olarak CHP’ye miras olarak kaldı.

2 Bankanın değeri ne?
İş Bankası’nın piyasa değeri yaklaşık 25 milyar TL olarak belirtiliyor. Bankanın en büyük hissedarı ise yüzde 40.12’lik oranla İş Bankası Munzam Sandık Vakfı, yani banka fiilen çalışanlar tarafından yönetiliyor. Halka açık pay ise yüzde 31.79 oranında.

3 Hisselerin geliri CHP kasasına mı gidiyor?
Ortak olmasına karşılık CHP bu hisselerden 1 kuruş bile almıyor. Yine Atatürk’ün vasiyeti çerçevesinde, hisselerin geliri Türk Dil Kurumu (TDK) ile Türk Tarih Kurumu’na (TTK) gidiyor. Hatta geçmişte bu kâr payının öğrenciler burs olarak verilmesi de gündeme aldı, ancak ‘hukuken mümkün olmadığı’ için kabul görmedi.

4 Banka yönetimindeki CHP’liler ne yapıyor?
İş Bankası yönetim kurulundaki CHP’li üyeler bankanın işleyişine karışmıyor, daha çok TDK ve TTK’nin gelirlerini denetlemiş oluyor. Parti sadece yönetime üç yıl için dört üye teklif ediyor. Bu üyeler de maaşlı çalışan olarak görülüyor. Örneğin 1999-2002 yılları arasında bu görevi yapanlardan birisi de CHP Lideri Kılıçdaroğlu idi.