Çift tekerde ivme tersine döndü
Otomobilin yatırım aracına dönüşmesi motosikletlere olan ilgiyi artırdı. Bireysel ve ticari kullanımı artan motosikletlerin fiyatı da kurdan nasibini aldı. İlk 7 ayda yüzde 24,8 büyüyen sektörde temmuz satışları azaldı.
Havva GÜMÜŞKAYA
Döviz kuru, ÖTV zammı, pandemiden dolayı yaşanan tedarik zorlukları nedeniyle fiyatların artması, otomobili tıpkı konut gibi yatırım aracı haline dönüştürdü. Alım gücünün otomobil fiyatları karşısında giderek erimesi ikinci el otomobil piyasasını dahi etkiledi. Sıfır araçlarda yaşanan tedarik sorunları devam ederken ikinci el otomobil pazarı son 10 ayın 9'unu düşüşle geçirdi. Pazar, temmuzda yüzde 35,5 kayıpla 465 bine geriledi. Yılın ilk 7 ayındaki ikinci el otomobil satışları ise yüzde 26,9 kayıpla 2 milyon 813 bin 162 adet oldu.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre temmuzda toplam 116 bin 988 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Trafiğe kaydı yapılan taşıtların yüzde 54’ünü otomobil, yüzde 24,3'ünü de motosikletler oluşturdu.
Otomobil pazarında yaşanan kayıplar motosiklet satışlarının artmasını tetikledi. Temmuz ayında trafiğe kaydı yapılan motosiklet sayısında yüzde 10’luk bir azalma yaşansa da otomobil fiyatlarındaki artış, pandemi döneminde değişen ulaşım tercihleri ve artan ticari kullanımlar motosiklet satışlarının hız kazanmasına neden oldu. Sektör, yılın ilk yedi ayında yüzde 24,8 oranında büyüdü.
TOPLU ALIMLAR BÜYÜMEYİ HIZLANDIRDI
En yaygın kurye ulaşım aracının motosiklet olması sektörün büyümesinde rol alan en önemli etkenlerden birisi. Özellikle pandemi döneminde ticari kullanım için kullanılan motosiklet sayısında rekor artışlar yaşandı. Önceki dönemlerde gerçekleştirilen alımların toplu yapılması ilk yedi ayda sektörün hızlanmasını sağladı. Motosiklet pazarının yüzde 33’lük kısmını oluşturan 125cc bandındaki motosikletlerde ise artış oranı yılın ilk yedi ayında yüzde 88 oldu. Buradaki araçlar daha çok ticari alanda hizmet veren firma ihtiyaçlarından kaynaklandı.
Bunun yanı sıra ucuz, hızlı, ekonomik ulaşım aracı olan motosikletin bireysel kullanım ihtiyacının da artması ile özellikle küçük motor hacimli (cc) motosikletlerin satış grafikleri bir anda yukarıya doğru ivmelendi. Özellikle fiyat açısından ve B sınıfı ehliyetle de kullanılabiliyor olmasından dolayı 50cc motor hacmine sahip olan motosikletlerin satışları arttı.
Motosiklet Endüstrisi Derneği (MOTED) Genel Koordinatörü Remzi Öztürk’e göre 50cc’deki motosiklete kolay ulaşılıyor olmasının getirdiği kolaylık ile pazara yeni kullanıcıların katılması sağlandı. Öztürk, daha yüksek motor hacmine geçişlerin de arttığını belirterek “Buradaki artış aynı zamanda bireysel kullanımda da tercih edilmesinin nedeninden kaynaklanmakta” ifadelerini kullandı Yılın ilk yedi ayında pazardaki esas artış pazarın yüzde 40’lık kısmını oluşturan 0-50cc bandındaki motosikletlerden kaynaklandı. 50cc motor hacmine sahip motosikletlerde 2021 yılının ilk yedi ayındaki artış oranı yüzde 36 oldu.
Temmuzda meydana gelen yüzde 10’luk küçülmeyi değerlendiren Öztürk, fiyat artışlarını işaret etti: “Yerli üretim dâhil tüm motosikletler Uzak Doğu’dan tedarik edilmesinden dolayı buradaki navlun bedellerinde ciddi yükselişler meydana gelmiş ve 2 bin dolardan 12-13 dolara kadar yükselmiş durumda.”
TÜİK rakamlarına göre motosiklet fiyatları geçen yılın temmuz ayına göre yüzde 55,9 oranında artmış görünüyor. Motosiklet, şehirlerde otomobile nazaran ucuz olmasının yanı sıra en efektif ve hızlı ulaşım aracı olmasından dolayı tercih ediliyor. Ancak motosiklet pazarı ithalata dayalı bir sektör olduğu için kur artışından direkt etkileniyor. MOTED Genel Koordinatörü Öztürk, durumu “Yerli üretilenler dâhil Türkiye’de satılan tüm motosikletlerin parçaları ithal ediliyor. Kur artışı sadece fiyatların yukarı çıkmasına neden olmuyor, maliyetleri artan markaların stratejik planlarının da sıklıkla değişmesine neden oluyor” şeklinde ifade ediyor.
Motosiklet kullanıcılarının sayısının her geçen arttığını belirten Öztürk, ”Bireysel ulaşım ve ticari kullanımda motosiklet kullananların sayısı 1 milyonu aştı ve hızla artmaya da devam ediyor” dedi.
ÜRETİMDE ÜÇTE BİRLİK ARTIŞ
Pazarın geleceğine yönelik öngörülerini paylaşan Öztürk’ün dikkat çektiği noktalar şöyle: Motosiklet sektörü; nüfus artışı ve kentleşme ile birlikte özellikle büyük kentlerdeki trafik ve park yeri sıkıntıları, artan maliyetler, küresel ekonomik kriz ve şoklar ile gittikçe sıkılaştırılan emisyon standartları göz önüne alındığında 2000’li yıllara kıyasla çok daha farklı bir yerde görünüyor. İster gelişmekte olan pazarlarda bir ulaşım seçeneği ister mega şehirlerde çok araçlı ulaşım modelinin bir parçası olsun, iki tekerli araçlara olan talep artıyor. Üstelik kentleşme ve sürdürülebilirlik gibi mega trendler motosiklet sektörünü de etkiledi ve hem şehir içi kullanıma uygun, daha hafif ve kolay idare edilebilen modeller üretilmeye başladı hem de elektrikli motosiklet pazarı hareketlendi. Araştırmalara göre küresel yıllık iki tekerli araç üretiminin, bugünkü seviyesinin üçte biri oranında artarak 2025 yılında 160 milyon araca çıkacağı öngörülüyor.