Çığ gibi büyüdük

Deniz Güngör-Berkay Dündar

Trendyol kuryeleri ücretlerine yapılan yüzde 11 zamma karşı 3 gün iş bırakma eylemi yaparak firmayı yüzde 39 zam yapmaya zorladı. İstanbul ve İzmir dahil olmak üzere birçok ilde eylem yapan kuryeler, süreci kısa sürede kazanımla noktaladı. Kuryelere toplumdan ve Trendyol müşterilerinden destek gelirken eylemler medyada da geniş yer buldu. Sendikalı olmayan ve birbiriyle zaman geçirme imkanları bulunmayan kuryelerin kısa sürede örgütlenerek birlikte hareket etmeyi başarmaları da dikkat çekti. Kuryelerle eyleme giden süreci ve sonrasını konuştuk.

Kontak kapatarak iş bırakma eylemine katılan bir kurye yapılan ilk zammın benzin fiyatlarına gelen artışların yaşattığı kayıpları gidermeyeceğini söyledi. Son birkaç aydır kuryeler arasında benzin fiyatlarından kaynaklanan bir huzursuzluğun olduğunu ve herkesin yapılacak zammı beklediğini aktaran kurye şöyle konuştu: “Yüzde 11’i duyunca herkes sinirlendi, kimse bunu beklemiyordu” dedi. Bir öfke birikmesi olduğunu aktaran kurye şöyle konuştu: “Zaten bir süredir yapılacak zammı bekliyorduk. Herkesin aklında bir rakam vardı. Kimisi yüzde 40 tahmin ediyordu, yüzde 50 olmalı diyen vardı. Ancak ilk açıkladıkları yüzde 11 rakamını kimse beklemiyor. Bu nedenle herkes kızdı. Biz yüzde 11’i öğrenir öğrenmez birbirimizle irtibat kurduk zaten. Herkes bir başka arkadaşını aradı ve duruma karşı tepkiler dile getirildi. Çok hızlı şekilde telegram grubu kuruldu. Kim kurdu, nasıl oldu bilmiyorum. Beni de bilmediğim bir numara gruba ekledi. Bu telegram grubu 1 saat içinde bin 500 kişinin üzerine çıktı. Herkes bir arkadaşını gruba ekledi. Sosyal medyada çalışmalar başladı.”

Herkes tanıdığına haber verdi, sayımız arttı

Kısa sürede kendilerine olan desteğin büyüdüğünü aktaran kurye “Herkes elinden bir şekilde ne geliyorsa yaptı. Ben seni tanıyordum mesela, sana ulaşıp haber yapmanı istedim. Bir başkası arkadaşlarını sosyal medyada desteğe çağırdı. İstanbul’da, İzmir’de yapılan eylemlerde zaten sadece biz yoktuk. Bize destek olmak isteyen insanlar da geldi” dedi.

Trendyol’dan alışveriş yapan yurttaşların desteğinin öneli olduğunun altını çizen kurye “Bir de kış koşulları olunca herkes bizimle empati kurdu. Yine sosyal medyada boykot yapalım diyenler oldu. Kargo bekleyenler şikâyet etmediler, bu bile bize destek oldu” diye konuştu.

Çalışma şartları gün içerisinde hep yalnız olduklarını söyleyen kurye bir günün şöyle anlattı: “Biz birbirimizi çok göremiyoruz zaten. Sabah depoda toplandığımızda yükleme yapmadan önce 1 saat kadar görüşme imkanımız oluyor. Sonra dağıtıma çıkıyoruz, dağıtım bitince evlere dağılıyoruz. Ertesi gün tekrar depoya gittiğimizde görüyoruz birbirimizi. Yani bizim birbirimizle irtibatımız sabahları 1 saat kadar oluyor.”

Yaptıkları eylem sayesinde aldıkları zamdan memnun olduklarını da belirten kurye şu an için kaygılarının işten çıkarmalar olduğuna değinerek “Eyleme katılanlara yönelik işten çıkarmalar olursa tekrar iş bırakırız” şeklinde konuştu.

Herkes şikâyetçiydi, patlama sürpriz olmadı

Eylemlere katılan bir başka Trendyol çalışanı ise “Bizi birleştiren şey ortak sorunlarımızın olması. Yani herkes zaten artan benzin fiyatlarından, masraflardan şikâyetçiydi. Bu işi yapmanın bir anlamı kalmamaya başlıyordu. Kolay bir iş değil. Sorumluluğu çok, uzun saatler çalışıyoruz. Trafikle uğraşıyoruz ayrı dert, hızlı da olmamız lazım. Yani bu kadar stres üzerine yüzde 11 zam yapılmaya kalkılırsa herkes de patlar” diye konuştu.

Müdürleri tarafından çok baskı görmediklerinin altını çizen kurye şunları söyledi: “Biz zaten hızlı şekilde teslimat yapmaya çalışıyoruz. Paketleri hızlıca ve sağlıklı şekilde dağıtmamız gerekiyor. Bir de şöyle bir şey var; paketleri ne kadar hızlı dağıtırsak eve o kadar erken döneriz. Paketler bitmeden eve dönemeyiz zaten. Biz zaten hızlı olduğumuz için bu açıdan baskı görmüyoruz. Bize sadece paketleri doğru adrese ve hasarsız teslim etmemiz gerektiği yönünde uyarılar yapılıyor. Zaten hepimiz de ona dikkat ediyoruz. Bu nedenle bir mobbing olduğunu söyleyemem. Bizim başımızda bir müdür oluyor. Trendyol’un sigortalı çalışanları. Ben müdürümden yana bir sıkıntı yaşamadım, bizim kurduğumuz ilişki zaten öyle astık kestik değil, gerçekten iyi bir müdürümüz var. Diğer yerlerde de bundan çok farklı değil. Bizim müdürümüz zammı duyduğu zaman zaten kendisi mahcup oldu.”

Eyleme sıcak bakmayanlar da direndi

Trendyol kuryelerinde eylemlere katılan Cem Kavruk ise “Başta birbirimizden habersiz başladığımız bu yolda güçlenen dayanışmamız ile birlikte başardık” dedi.

Eskişehir’de Trendyol’un kendilerine önerdiği zamma karşı birbirlerinden habersiz direnişe geçtiklerini söyleyen Kavruk, “Yüzde 11’lik zam duyurulduktan sonra hiçbir şube birbiriyle haberleşmeden anlık bir refleks olarak şubeden çıktı ve bir eylemlilik kararı aldı. Ardındansa sosyal medya üzerinden açılan hesaplar ve hashtagler sayesinde birbirimizle bağlantı kurmaya başladık” diye konuştu. Sosyal medyada başlatılan dayanışmanın önemli rol oynadığını aktaran Kavruk, “Bizim bu kararlılığımızla birlikte başlattığımız direnişte en önemli etkenlerden biri ülkenin her yerinde direnişe geçen arkadaşlarımızın kararlılığı oldu. Bu nedenle biz hem sosyal medya sayesinde birbirimizle iletişime geçerken aynı zamanda verilen destek çok yardımcı oldu” ifadelerini kullandı.

Kavruk, eyleme sıcak bakmayanların da önemli roller aldığını söyleyerek: “Biz herhangi bir sendika olmadan bu yola çıktık. Daha önceden de böyle bir deneyimi olmayan çok fazla arkadaşımız vardı. Direnişin doğru olmadığını düşünenler de vardı. Ancak bu şekilde düşünen arkadaşlarımız bu süreç içerisinde çok önemli roller aldı ve asla vazgeçmediler” ifadelerini kullandı. Kavruk son olarak şunları söyledi: “Bizim hem bir sendikamız yoktu hem de biz işçi olarak değil esnaf kurye olarak geçiyoruz. Trendyol bizim sözleşmelerimizi tek taraflı feshedebilirdi. Ancak, birlik olduğumuz sürece bunu yapamayacaklarının bilincindeydik. Zaten farklı şubelere ya da bölgesel küçük çaplı firmalara paketlerimizi dağıttırmaya çalıştılar. Biz Trendyol işçileri olarak başlattığımız dayanışmamızı sürdürmeye devam ediyoruz. Bölgesel olarak temsilcilerin oluşturduğu bir Twitter hesabımız var. Bundan sonra yaşanabilecek herhangi bir durumda daha birlikte hareket etme kararı aldık.”

***

Düşük zam fitili ateşledi

İstanbul’da Trendyol kuryeliği yapan Bilal Kızılarslan ise süreci şöyle anlattı: “Her şubede yaklaşık 30-50 çalışan var. Şube yöneticisi bu zammı bize açıkladı, merkezin gönderdiği rakamı açıklanınca biz de sivrildik, bu rakama çalışamayacağımızı söyledik. Herkesin borcu var. Orada bir fitil ateşlendi. Tabii yöneticinin hoşuna gitmedi ama biz bir kere yola çıktık, bundan sonraki süreçte sosyal medya gibi imkânları kullanarak harekete geçtik. Zam haberini aldıktan 40 dakika sonra hiç düşünmeden yola çıktık. Firmanın genel merkezinin önüne vardığımızda yüzlerce arkadaşımızın orada olduğunu gördük, karın altında direndik. Birkaç arkadaşımıza maslağa gittiğimizi whatsapptan paylaştık. Eskiden tanıdığımız insanlar olduğu için iletişim kolaydı. Spontane gelişti, grubu, kitleyi toplayacak kimse yoktu. Oraya gittiğimiz zaman bizi görenler oldu, giderek kalabalıklaştı. Ondan sonra gazetecileri gördük, tamamen halkın içinden muhabirleri gördük. Halkın sesini duyurmak isteyen arkadaşlarımız bizim sesimizi duydu. Biz de kısa kısa videolar çekerek sesimizi duyurduk. Bir kar tanesi misali yuvarlandıkça büyük bir kar topu haline geldi ve sonunda kazandık.

***

HepsiJet kuryeleri de eylemde

Trendyol kuryelerinin yaptıkları eylemlerle ücret artışı sağlamalarının ardından Hepsiburada’nın iştiraki olan HepsiJet çalışanları da kendilerine paket başı 1 lira zam önerilmesine karşı Antalya’da kontak kapattı. Teslim ettikleri paket başı 3,75 liraya çalışan HepsiJet kuryelerine Trendyol çalışanlarının eylemle kazandığı 12 bin 500 lira ücret uygulanmasını istedi.