Çin Seddi: Çin’i de mi Batılılar kurtardı?

Ünlü Çin Seddi’nin neden inşa edildiği ile ilgili tarihsel açıklamaların yanı sıra çok sayıda efsane bulunuyor. Çin Seddi de bu efsanelerden birini anlatıyor. Filmin yönetmeni 2008 Pekin Olimpiyat açılış seremonisini düzenleyen Çin’in en sevilen yönetmenlerinden Zhang Yimou. Çinlilere ait bir efsanenin başrolünde Matt Damon’un bulunması ile Çinlilere ait efsaneyi bir Batılı kahramanın başarısı gibi gösterdiği öne sürülen film Çin’de hararetli tartışmaları beraberinde getirdi.

Efsanelerden biri

Efsaneye göre Tao Tie denilen canavarlar 60 yıllık aralıklarla Çin’e saldırılarda bulundukları için İmparatorluk önlem olarak Çin Seddi’ni inşaa ettirmiş. Bu Çin Seddi üzerinde görev yapan ‘İsimsiz Düzen’ adlı ordunun görevi de bu canavarların Çin İmparatorluğu’na saldırmasını önlemek. Ordu Tao Tie’lerin saldırısını beklediği sırada Çin’e barut çalmak için gelen iki Batılı haydutu yakalayıp hapsediyor. Bu sırada canavarların saldırısı gerçekleşiyor. Kendilerinin bu savaşta faydalı olabileceklerini kanıtlayan ikili ordu ile beraber canavarlara karşı savaşıyor. Savaşın merkezinde Çinli kadın general bulunuyor. Filmde böylece Batılıların bu savaştaki pozisyonu daha çok yardımcı olarak konumlanmaya çalışılıyor. Bunun en büyük sebebi Çinli seyircinin tepkisini çekmemek olabilir.

Kitle sahneleri harika

Yönetmen Zhang Yimou kitle sahnelerde başarılı olduğunu zaten Olimpiyat açılışında kanıtlamıştı. Bu filmde de bu başarıyı tekrarlamış. Yüzlerce figüranla çektiği ordu ve ordu düzeni sahneleri sıradışı kamera hareketleri ve yerli yerinde CGI kullanımı ile harika sahneleri ortaya çıkarmış. Askerlerin farklı renklerdeki üniformaları başta olmak üzere filmin kostüm tasarımları da harika. Set tasarımı ise yeterli derecede ikna edici. Bilgisayar teknolojisinin ürettiği görüntü kalitesi bu filmde modern standarda uygun kullanılmış.

Kadın general

Oyunculuklar Oscar’lık performanslardan bu efsanenin gerçekliği kadar uzak. Seyircide bir heyecan, bir duygu hissettiren sahne yok denecek kadar az. General rolündeki ünlü Çinli yıldız Tian Jing’in tatlı gülümsemesi dışında kayda değer bir performansı yok. Varlığının tek önemli yanı bir kadın olarak orduların başında olması denilebilir. Tek başrol kadın oyuncu olmasına, Çin’e dair tüm gizemli arka plana sahip bir karakter olmasına ve etrafında ünlü Hollywood aktörleri onu parlatmak için çaba göstermesine rağmen kendisini fark ettiremiyor. Ve bu filmle onun için hedeflenen üne ulaşamıyor.

Bunca olanağa ve çabaya rağmen film neden harika değil? Özetleyecek olursam bir filmde çok fazla olay dizisi bulunuyor. Kahramanlık, Doğu ile Batı karşılaşması, efsanevi canavarlar, romantizm, Çin sembolizmi ile dolu bir fantezi gibi çoklu hedef noktaları dolayısı ile ana hikâyeye fazla yüklenilmiş. Böylece hayal kırıklığına yol açan vasat bir film ve olayları zirveye taşıyamayan hızlı bir final kaçınılmaz olmuş. Seyirci duygusal anlamda dahil olamadığı filmde, karakterlerle arasında aşamadığı blokajı her an hissediyor. Senaryodaki iyi olma çabası fark edilse de bu çaba yeterli olmuyor. Matt Damon, Willem Dafoe gibi başarılı oyuncular bile kendilerine verilen repliklerle ne yapacaklarını bulamamış gibi duruyorlar.

Batılı kurtarıcılar

Cengiz Han ve Atilla Han gibi isimlerin Batılı aktörler tarafından canlandırılmasını veya bir Doğu efsanesinde Batılı olarak varlık gösteren birisinin kurtarıcı olmasını hep gülünç bulurum. Bu yüzden Çin seyircisinin bu filme tepki göstermesini anlayabiliyorum. Ama sinemadan bahsediyorsak bu çok yönlü ele alınması gereken tartışmalı bir konu. Her ne kadar bu filmde Batılı kurtarıcı formülünün değişmesi için çabalanmış olsa da üç Batılı tarafından kaleme alınan senaryosu, Le Vision Pictures’ın finans partnerliği ve ünlü Hollywood oyuncuların varlığı ile bunun başarılması pek de mümkün değil.

Son kertede Son Samuray filminde Tom Cruise Japonları bu filmde de Matt Damon Çinlileri kurtarmış oluyor. Büyük bütçeli bu film Çin nüfusunun bolluğuna bel bağlamış gibi duruyor. Sonucu hep beraber göreceğiz.