Çocuk ve bebek ölümleri artıyor

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verileri ülkedeki bebek ve 5 yaş altı çocuk ölüm sayısındaki artan hızı gözler önüne serdi.

TÜİK’in Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri 2023 verilerine göre, ülkede bin canlı doğum başına düşen bebek ölüm hızı 10 olurken bu 2016 yılından bu yana en yüksek veri oldu. Bu sayı 2022’de 9,2’ydi.

Bebek ölüm sayısı ise 2022 yılında 9 bin 555 olurken 2023’te bu sayı 9 bin 575’e ulaştı. Ayrıca TÜİK verilerine göre illere göre bebek ölüm hızının en yüksek olduğu iller sırasıyla; Hatay 23,2, Maraş 20,3, Adana 23, Antep 17,7, Urfa 17,5, Kilis 15, Muş 13,9, Bartın yüzde 12,8 ve Malatya 11,5 oldu.

Aynı zamanda doğumdan sonraki beş yıl içinde ölüm olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı ise 2016 yılından sonraki en yüksek seviyeye ulaştı. 2016 yılında 12,0 ve 2022 yılında 11,2 olan beş yaş altı ölüm hızı 2023’te 14,5’e çıktı.

TÜİK’in verilerine göre beş yaş altı çocuk ölüm sayıları şu şekilde sıralandı:

• 2019: 13 bin 522

• 2020: 11 bin 980

• 2021: 12 bin 311

• 2022: 11 bin 615

• 2023: 13 bin 944

BEBEK ÖLÜMLERİ PLATO ÇİZİYOR 

Bebek ölümlerinin ve beş yaş altı çocuk ölümlerinin önlenebilir olduğuna dikkat çeken Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Muzaffer Eskiocak, söz konusu ölümlerdeki artışın kabul edilemez olduğunu söyledi. Bebek ölümlerinin ve beş yaş altı çocuk ölümlerinin artmasının beklenmediğini ifade eden Eskiocak, “Bu ölümler yalnızca savaşlarda ve salgınlarda artış gösterir. Bilim, teknoloji ve refah artış gösterirken bebek ve çocuk ölümlerinin azalması gerekir. Bu ölümlerin azaltılması için devletlerin verdiği sözler bulunmaktadır. Süreç içerisinde azaltılması gereken ölümlerin Türkiye’de uzun süredir bir plato çizdiğini görüyoruz” dedi. Birleşmiş Milletler’in 2030 yılı sürdürülebilir kalkınma hedeflerini hatırlatan Eskiocak, önlenebilir beş yaş altı çocuk ölümlerinin sıfıra indirilmesinin hedeflendiğine dikkat çekti.

Bebek ölümlerinin ilk 28 günde önlenmesinin zor olduğun söyleyen Eskiocak, “5 yaşına varmadan önceki ölümler önlenebilir. Bebek ölümleri, annenin gebelikte doğumdan önce yapılan taramayla saptanıp önlem alınamadığı için ölenler oluyor. Binde 2,3 veya 4’ün üzerindeki ölümler önlenebilir ancak bizim bunları 2030’a kadar sıfırlama sözümüz var” diye konuştu.

DEPREM BÖLGESİNDE ARTIŞ VAR 

Bebek ölümlerinde 6 Şubat depremlerinden etkilenen illerdeki artışa dikkat çeken Eskiocak, “Hatay, Maraş, Adıyaman ve Malatya’da ciddi bir artış var. Ancak bu artış, Türkiye genelinde oranı bu kadar yükseltecek düzeyde olmayabilir. ‘Depremde bu kadar bebek ölmüş müdür?’ sorusundan da emin değiliz çünkü yaş gruplarına göre dağılım yayımlanmadı. Deprem bölgesindeki yaşam koşulları, bu bölgeden göç eden sağlık çalışanları ama artan sağlık hizmeti gereksinimi ve alınmayan önlemlerin bu ölümlere katkı olasılığı bulunuyor. Deprem bölgesindeki bebeklerin kırılganlığı daha yüksek” dedi. Eskiocak şunları söyledi: “2023’te Türkiye’de 5 bine yakın kızamık vakası bulunuyor ve bu bebek ölümleri için önemli etkenlerden birisi. Sağlık Bakanlığı’nın Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirimlerinden kızamığa bağlı hiç ölüm olmadığını görüyoruz. Ayrıca ölümlerin artışında tek başına depremi söylemek yeterli değil çünkü ülkede sağlık hizmetinin daha iyiye gittiğine dair işaretler yok. Bebek ve 5 yaş altı çocuklarda binde 3’ün üzerindeki tüm ölümler Türkiye için fazladan ve önlenebilir ölümlerdir. Bunların önlenemeyişi sağlık hizmetinden sorumlu olanların bazı durumları yeterince ve uygun şekilde yapmayışından kaynaklanıyor. Ölüm doğum süresinden uzaklaştıkça önlenmeyen çevresel nedenlerle olur ancak önlenmesi gerekir.”

***

4 bin kişi yaşamına son verdi 

TÜİK’in “intihar sayısı ve kaba intihar hızı” verilerine göre, AKP iktidarı dönemince yaşamına son verenlerin sayısındaki yükseliş sürüyor. TÜİK’in verilerine göre, 2020’de yüz binde 4,45, 2021’de yüz binde 4,98, 2022’de yüz binde 4,96 olurken 2023’te kaba intihar hızı yüz binde 4,76 oldu. Buna göre geçen yıl yaşamına son verenlerin sayısı 4 bin 61 oldu.

TÜİK’in verilerine göre yıllara göre yaşamına son verenlerin sayısı şu şekilde oldu:

• 2020: 3 bin 710

• 2021: 4 bin 194

• 2022: 4 bin 218

• 2023: 4 bin 61

***

TÜİK bakanlığı yalanladı 

TÜİK'in 2023'e ait 'ölüm ve ölüm nedeni istatistikleri' ile içişleri bakanlığı'nın 6 şubat depremlerinde yaşamını yitiren yurttaşların sayısına ilişkin verdiği veriyi yalanladı. Bakanlık tarafından 8 şubat'ta depremlerde yaşamını yitirenlerin sayısının 53 bin 537 olduğu açıklanırken tüik'in verileri tam tersini gösterdi. Söz konusu verilere göre 11 ili etkileyen depremlerde toplamda 45 bin 784 kişi hayatını kaybetti.