Çocuklara uygun içerik üretilmeli

Tuğçe ÇELİK 

Diyanet İşleri Başkanlığı ve TRT protokolüyle 2021 yılında ‘TRT Diyanet Çocuk Kanalı’ kuruldu ve farklı yaş gruplarındaki çocuklara yönelik içerikler yayımlanmaya başlandı.

Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Aslı Topuz, Diyanet TV’de yayınlanan Harfler Köyü, Hümeyra, Dedemin Öyküleri, Yusuf’un Dünyası ve Şeker Hoca çizgi filmlerini inceledi. 20 bölümlük Yusuf’un Dünyası ve 105 bölümlük Şeker Hoca adlı çizgi filmlerde ölüm, öldürmek, günah, ahiret gibi kavramların öne çıktığı belirlendi.

Çalışmada “Çizgi filmlerdeki; ölüm, öldürmek, günah, haram gibi olumsuz mana taşıyan unsurlar temizlenip, olumlu ve yapıcı ifadeler kullanılmalı” denildi.

SOYUT KAVRAMLARI NASIL ANLAYACAKLAR

Yusuf’un Dünyası çizgi filminde günah kelimesinin sevaptan daha sık yer aldığına dikkat çekilerek olumsuz bir dil kullanıldığı ifade edildi. Aynı zamanda Yusuf’un Dünyası, ahiret kavramının en çok işlendiği çizgi film oldu. Çizgi filmin 10’uncu bölümündeki “Savaşta bazen çocuklar ölüyor. Bazen de anne babaları ölüyor. Kocaman adamlar küçücük çocukları öldürüyor” cümlelerinin çocuklar için uygun olmadığı ifade edildi. Çalışmada, “Bu bölümde Yusuf’un dedesi ve babası çocuklar içeri girince konuşmalarına ara verir. Sonrasında kardeşi ve kuzenleri odadan çıkınca Yusuf, bu söz edilen cümleleri babasına söyler. Çizgi filmdeki kurguda çocuklar etkilenmesin diye bu konular onların yanında konuşulmazken, bu çizgi filmi ekran karşısında izleyen kitlenin çocuk olduğu göz ardı edilmiş. Okul öncesi dönemde çocuk ölümle bir şekilde yüzleşir. Ancak çevrenin çocuğu korkutmamak için bu konuda konuşmaktan kaçınması onu daha çok korkuya sürükler. Oysaki ölüm hakkında bilgi sahibi olan ve onu hayatın bir gerçeği olarak kabul eden çocuk daha az korku duyar ve yaşama tutunur. Bu bölümde geçen ifadeler çocuk için uygun değil, korku ve paniğe yol açma olasılığı var” denildi. 10. bölümde kedinin köpeğe “Evde yaşaman günah olmasa sen de bizimle yaşardın” demesi ise yine günah kavramının vurgulandığı bir başka örnek olarak kaydedildi.

Çizgi filmin 14’üncü bölümünde geçen “Kurban keserken nasıl teslim olduysa Hz. İsmail biz de o teslimiyetle kurbanımızı keselim” cümlesinin de çocuklar için uygun olmadığının altı çizilerek şöyle denildi: “Bu cümlenin özellikle okul öncesi dönemde anlaşılması zor. Çocukların okul öncesi dönemde peygamber tasavvuru bile geliştiremedikleri göz önünde bulundurulduğunda Hz. İsmail ve kurban bağını kurmaları mümkün değil.”

***

EBEVEYN KONTROLÜNDE ÖĞRETİLMELİ

Klinik Psikolog Yegan Özcan, çocukların gelişim süreçlerine uygun içerik üretilmesinin gerekliliğine dikkat çekti.

Özcan şöyle konuştu: “Günah, ölüm, ölüm sonrası, ahiret, kurban, teslimiyet, cennet ya da cehennem gibi soyut kavramların özellikle 0-7 yaş arasında algılanması çok zor. Ebeveynler çocuklarına kendileri eğitim vermek isteyebilir ya da bunu iletişim araçlarını kullanarak yapmak isteyebilir. Ancak bu içerikler çocuklara verilirken çocuk bunu idrak edemezse onda korkuya, kaygıya sebep olabilir. Cezalandırmak ya da günaha girmek gibi itaate dayalı bir korku geliştirebilir. Soyut kavramlar çocuk hazır olduğunda ona verilmeli aksi takdirde çocukta tepkisellik oluşabilir. Çok erken dönemde baskıcı ve içeriği tam algılanamayan, ezberci bir eğitim ergenlikte çocukların savrulmasına neden olabiliyor. Ülke olarak çocuk dostu içerik üretmek konusunda çok eksiğimiz var. Uygunsuz ve çocuğa zarar verebilecek pek çok içerik mevcut. İçerik üzerinden çocuğa kazanım sağlatmak vizyonumuza yeni girdi. Özellikle var oluşa dair konular ebeveyn kontrolünde ve çocuk hazır olduğunda verilmeli. ”