Cumartesi günleri mesai yapmak zorunda mıyım?

SORU: İşyerimizde günde 1,5 saat fazla mesai var ve çalışıyorum ama cumartesi günleri mesaiye gitmek istemiyorum. Buna zorunlu muyum?

İş yasamızda fazla mesai işçinin onayına tabi olarak düzenlenmiştir. Yani zorunlu haller dışında işveren işçinin onayını almaksızın dayatma yoluyla işçiye fazla mesai yaptıramaz. Bu onay geçmişte her fazla mesainin öncesinde alınmak zorundaydı, hatta daha geriye gidecek olursak önce onayı Çalışma Bölge Müdürlükleri verirdi. Şimdi ise artık işçinin işe girerken iş sözleşmesinde bu onayı vermesi yeterli hale getirildi.

Sorunuzun yanıtına dönecek olursak, önce işyerinizde haftada kaç saat çalışıldığına bakmalıyız. Bilindiği üzere iş yasamızda iş süresi haftalık olarak ve iş süresi de 45 saat olarak düzenlenmiştir. Sizin işyerinizde şayet günde 9 saat çalışılıyor ise 5 günde 45 saati tamamlamış olursunuz ve Cumartesi günü işe gitmeniz gerekmez. Şayet giderseniz de bu 45 saati aşacağından fazla mesai anlamına gelir.

Ancak işyerinizde günlük mesai 9 saatin altında, örneğin 7,5 saat ise bu durumda 45 saati tamamlamak için cumartesi günü de işe gelmek zorundasınız ve bu fazla mesai değildir. Bu arada hemen belirtelim ki işyerinizde belirttiğiniz gibi her gün 1,5 saat fazla mesai oluyor ise bu durumda yasal sınırlara da bakmak gerekir çünkü yasaya göre gün de 3 saat ve yılda 90 iş günü olmak üzere 270 saat sınırı vardır. İşçi yasal sürelerin üzerinde fazla mesaiye zorlanamaz. İşçinin bu nedenle iş sözleşmesini fesih hakkı vardır. Yargıtay’da verdiği bir kararında işçinin bu konudaki feshini haklı bulmuştur. Bu kararın özetini aşağıda incelemenize sunuyorum;

“4857 Sayılı Kanun'un 41. maddesinde fazla çalışma süresinin yılda iki yüz yetmiş saatten fazla olamayacağı, İş Kanunu’na dair fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma Yönetmeliğinin 9.maddesinde fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının gerektiği, bu onayın her yıl başında işçilerden yazılı olarak alınması gerektiği bildirilmiştir.

Somut olayda, davacı, yıllık yasal sınır olan 270 saatten fazla mesai yaptırıldığı ve bu hususun çalışma şartlarının uygulanmaması olduğu iddiasıyla iş sözleşmesini feshettiğini ileri sürmüş olup dosyada davacının her yıl için fazla çalışma yapmaya muvafakat ettiğine dair verdiği bir belge bulunmamaktadır. Ücrete, fazla çalışma karşılıklarının dahil olması ise, peşinen muvafakat niteliğinde olmayıp mahkemece 270 saati aşan çalışmaların varlığının araştırılıp var olduğunun tespiti halinde, davacının fesih hakkının doğduğunu kabul etmek gerekirken, davacının fazla çalışmaya kaldığı ve ücretini de aldığı gerekçesiyle kıdem tazminatı talebinin reddi hatalıdır.” (Y. 7. HD. E.:2014/19219 K. 2015/13542)