Daron Acemoğlu: Küresel ekonomik sistemin değişmemesi artık mümkün değil
MIT İktisat Profesörü Daron Acemoğlu, koronavirüs salgınının küresel ekonomik ve politik sistemi değiştirmemesinin mümkün olmadığını söyledi. Acemoğlu ayrıca, "Bar/restaurant gibi kalabalık iş modellerini tamamen dönüştüreceğini düşünüyorum. Konferans ve turizm sektörleri de en azından birkaç yıl çok radikal şekilde yavaşlayacak" uyarısında bulundu
Massachusetts Institute of Technology (MIT) İktisat Profesörü Daron Acemoğlu ve Harvard Genetik ve Metabolizma Hastalıkları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) tarafından 1 Nisan'da düzenlenen videokonferans toplantısında yeni tip koronavirüs (Covid-19) ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Daron Acemoğlu, açıklamasında salgının küresel politik ve ekonomik sisteme ilişkin uyarılarda bulundu. "Küresel politik ve ekonomik sistemin değişmemesi artık mümkün değil" diyen Acemoğlu, "Bar/restaurant gibi kalabalık iş modellerini tamamen dönüştüreceğini düşünüyorum. Bunun yanı sıra, konferans ve turizm sektörleri de en azından birkaç yıl çok radikal şekilde yavaşlayacak. Aşı bulunsa dahi psikolojik travma nedeniyle uluslararası turizmin birkaç yıl daha kendisini toparlamasını zor görüyorum" ifadelerini kullandı.
"SALGININ EKONOMİK ETKİLERİ ÇOK DERİN OLABİLİR"
"Salgının ekonomik etkileri çok derin olabilir" diyen Acemoğlu, "Salgına yakalanan insanların ekonomiye katkısı kayboluyor. Örneğin şu anda ABD’de önlemler nedeniyle nüfusun yüzde 50’si tüm üretim ve tüketim ağından çekildi. Bu, tedarik tarafını aksattığı gibi, müthiş bir talep daralmasına da yol açıyor" ifadelerini kullandı.
Acemoğlu şöyle devam etti: "Her resesyonda firmalar batar, diğerleri devam eder. Bu doğaldır. Örneğin ABD’de her resesyon döneminde firmaların ortalama yüzde 3'ü batıyordu. Ama şimdi sorun daha derin, çünkü sadece ekonomik açıdan kırılgan şirketler değil, tedarik zincirindeki zayıf halkalardan etkilenen diğer şirketler de batmaya başlıyor."
"POLİTİK VE EKONOMİK SİSTEMİN DEĞİŞMEMESİ MÜMKÜN DEĞİL"
"Küresel politik ve ekonomik sistemin değişmemesi artık mümkün değil" diyen Acemoğlu, "Özelde sağlık sisteminin, genelde ise tüm devlet sisteminin etkin çalışmadığı görüldü ve de devletin müdahalesi çok arttı. ABD’de bile devlet müdahalesinde geç kalındığı ve gereğinden az olduğu eleştirileri var. Devletin ABD ve Avrupa’da bugüne kadar hiç olmadığı bir rolü oynaması bekleniyor ama böyle bir kurumsal yapıları yok" ifadelerini kullandı.
"KONFERANS VE TURİZM SEKTÖRÜ RADİKAL ŞEKİLDE YAVAŞLAYACAK"
Sosyal mesafe önlemlerinin birkaç yıl daha devam edeceğini belirten Acemoğlu, "Bar/restaurant gibi kalabalık iş modellerini tamamen dönüştüreceğini düşünüyorum. Bunun yanı sıra, konferans ve turizm sektörleri de en azından birkaç yıl çok radikal şekilde yavaşlayacak. Aşı bulunsa dahi psikolojik travma nedeniyle uluslararası turizmin birkaç yıl daha kendisini toparlamasını zor görüyorum" diye konuştu.
Acemoğlu son olarak şunları söyledi: "Gelişmiş ülkelerde salgın kontrol altına alınmaya başladıktan sonra, henüz kontrol edememiş ülkelerden gelenleri sınırlandıracaklar. Bu bir yandan küreselleşmeyi etkileyecek, diğer yandan da geçiş engellenemeyeceği için yeni salgın dalgaları da yaratabilir."
"ABD SAĞLIK SİSTEMİ KRİZLE MÜCADELE EDEMEZ DURUMDA"
Acemoğlu'nun ardından açıklamalarda bulunan Harvard Genetik ve Metabolizma Hastalıkları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil, açıklamasında ABD sağlık sistemine değindi.
"Tüm ülkelerde ‘kurumsal erozyon’ yaşanıyor, bu da ölümleri arttırıyor" diyen Hotamışlıgil,." Bunu ABD’de net olarak yaşıyoruz. Trump yönetimi çok geç ve yetersiz müdahale etti" dedi.
"ABD sağlık sistemi krizle mücadele edemez durumda" diyen Hotamışlıgil, "Bu salgın öncesinde de zaten çok derin sorunları olan bir sistemdi. İlk başta, maliyeti çok yüksekti. Yüksek olduğu için de tüm hastaneler kapasite sınırında çalışıyordu. Dolayısıyla salgınla başa çıkabilecek ek bir kapasite yok. İkinci olarak, sistem içerisinde muazzam bir eşitsizlik var. Bunlar, krizin derinleşmesine neden oluyor."
"KISA VADEDE 5 AKSİYON ŞART"
Açıklamasında "Türkiye şu anda birinci dalgayı yaşıyor" diyen Hotamışlıgil, "Test sayısı arttıkça vaka sayısı daha da artacak" diye konuştu.
"Kısa vadede 5 aksiyon şart" diyen Hotamışlıgil, şunları söyledi:
1. Öncelikle sağlık kapasitesinin sıradışı yöntemlerle artırılması gerekiyor. Örneğin burada Boston’da son sınıf tıp öğrencileri de hastaneye çağrıldı.
2. Sağlık personelini çok iyi korumamız gerekiyor.
3. Test sayısını acilen artırmalıyız.
4. Sahadaki çalışanlardan feedback (geri bildirim) alınması ve buna göre pratik çözümler üretilmesi lazım.
5. Serolojik testlerin yapılması şart ve bunu Türkiye de yapabilecek kapasitede. Öyle çok büyük teknolojiler gerektirmiyor.