Denizciler yıpranma payı hakkını geri istiyor

Rıfat KIRCI

Nijerya açıklarında içinde Türk mürettebatın bulunduğu gemiye yönelik korsan saldırısı, denizcilerin ağır ve tehlikeli çalışma koşullarını yeniden gündeme getirdi. Twitter’da yaptıkları paylaşımlarla seslerini duyurmaya çalışan denizciler, 2008 yılında kaldırılan yıpranma payı haklarının geri verilmesini istedi. BirGün’e konuşan denizci Volkan Yeşil, “Denizcilik kolay iş değil, pek çok tehlikeyle yüz yüzeyiz” dedi.

Denizciliğe çocuk yaşlarda balıkçı teknelerinde başladığını ve 11 yıldır profesyonel olarak uluslararası taşımacılık yapan gemilerde çalıştığını söyleyen Volkan Yeşil “Denizcilik kolay bir meslek ve hayat biçimi değil. Ekonomik şartlardan dolayı 1 yıl boyunca ailesinden uzakta, denizlerde olan arkadaşlarım var. Pek çok tehlike ve sorun var. Denizcilerin yıpranma payı geri verilmeli” diye konuştu.

PALAYLA KORKUTMAYA ÇALIŞTILAR

Şu an Sicilya açıklarında bir gemide olduğunu belirten Yeşil, denizlerde pek çok sorunla karşılaştıklarını, psikolojik olarak da çok yıprandıklarını söyledi.

Yeşil, kendi yaşadıklarından örnek verdi:

“Çalıştığımız bir gemide kumanya olarak sadece sarımsak ve un vardı. Çalışanların çoğu Uzakdoğu ülkelerinden gelmişti. Kaptan Pakistanlıydı. Bu gemide hırsızlık olayıyla karşılaştık. Gelen hırsızlar bizi palayla korkutmaya çalıştılar. Ancak bir şey çalamadan gittiler. Bu gemide daha sonra grev yaptık ve gemi Kanarya Adaları’na demirlemek zorunda kaldı. Uluslararası Denizcilik Örgütü ile irtibata geçtik ve maaşlarımızı bu kurumun belirlediği limitten aldık, geriye dönük ücretlerimizi ve kumanyalarımızı aldık. Ancak birçok gemide sorunlar sürüyor, aylarca denizde olan ama maaşlarını alamayan arkadaşlarımız var.”

Çalıştığı gemilerden birinde 8 ay mahsur kaldığını da anlatan Yeşil, “Gemi tonaj sorunları nedeniyle tutuklanmıştı. 8 ay boyunca gemide bekledik. Kendimizi hapiste gibi hissettik, gerçekten çok zordu” dedi.

“Denizde cebinde 80 bin liran dahi olsa bir gofret istediğinde yiyemezsin” diyen Yeşil, sözlerine şöyle devam etti: “Sosyal imkânların artırılması lazım gemilerde. Biz ailelerimizden uzakta, bir geminin içinde kalıyoruz. Mesela bazı gemilerde yüzme havuzu var, playstation var. Çalıştığım gemilerden birinde vardı bunlar; ancak şirketler bunları engelliyor.”

İNTİHAR VAKALARI YAŞANIYOR

Gemilerde kaybolan insanların olduğunu söyleyen Yeşil, “Kayıp denizciler diye bir şey var. Birden bire yok olurlar. Kimisi denize düşüyor, kimi intihar ediyor ya da denize atılıyor. Birden bire yok oluyorlar ve onlara ne olduğu öğrenilemiyor” diye konuştu.

ÖRGÜTLÜ OLURSAK GÜÇLÜ OLURUZ

Yeşil’e denizcilerin taleplerinin ne olduğunu sorduğumuzda ise şu yanıtı verdi: “Denizcilik kolay bir iş değil. Bora abimiz vardı kaptan. Gemide katledildi. Bir stajyer temizlemesi için sokulduğu tankerde ayağı kayar düşer, kimsesiz ve yalnız şekilde ölür. Denizin ortasında kaybolursun. Ailenden uzaklardasın. Pek çok tehlikeyle ve psikolojik zorlukla karşı karşıyasın. Denizcilerin yıpranma payı bir haktır. Ancak bunu 2008’de kaldırdılar. Bu hakkımız iade edilmeli.”
Öte yandan yıpranma payı geri getirilse de Türk gemileri yabancı ülkelerin bayraklarını kullandığı için pek çok insanın bu haktan yararlanamayacağını belirten Yeşil, “Siyasilerin de çoğu armatör ve bu durumun üzerine düşmüyorlar özellikle. Biz yalnız kaldık. Ancak örgütlü olursak güçlü oluruz” dedi.

MÜRETTEBATA HÂL ULAŞILAMADI

Nijerya’nın Lagos kentinden yaklaşık 180 mil açıkta korsanların saldırısına uğrayan Liberya bayraklı geminin mürettebatına hâlâ ulaşılamadı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “Korsanlar henüz bir temasta bulunmadılar, bir görüşme olmadı” dedi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu da “En kısa zamanda bu haydutların elinden bu vatandaşlarımızı kurtaracağız” diye konuştu.

Boden Denizcilik şirketinin genel müdürü Levent Karsan ise şu açıklamayı yaptı: “Gemimiz Türk sahipli ve/veya Türk bayraklı değildir. Yabancı yatırımcılara aittir. Benim genel müdürlüğünü yaptığım Boden Denizcilik AŞ, geminin teknik işletmesinden sorumlu firmadır.”

NE OLMUŞTU?

Liberya bayraklı gemi, geçen cumartesi günü korsanların saldırısına uğradı. 19 kişilik mürettebat kendini acil durum odasına kilitlerken, korsanlar kapıyı kurşunladı. 7 saatin ardından kapı açıldı, mürettebattan biri karnına gelen kurşun nedeniyle yaşamını yitirdi. Bir mürettebat ise yaralandı. 19 kişilik mürettebat arasında bulunan 15 Türk kaçırıldı, yaşamını yitiren denizciyle birlikte 3 kişi gemide bırakıldı. Gemi Gabon’un Gentil limanında demirledi. Kurtulan 3 kişinin durumunun iyi olduğu, yaralı denizcinin hastanede olduğu belirtildi. Kaçırılan mürettebatın nerede olduğu bilinmiyor.