Deprem konutları yandaşı zengin etti

Kamu ihalelerinin AKP iktidarında, “iktidar çevrelerini zenginleştirme aracına” dönüştürüldüğü yönündeki eleştirilerin haklılığı, Maraş merkezli depremlerin ardından düzenlenen deprem konutu ihaleleri ile bir kez daha ortaya konuldu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca depremzedeler için düzenlenen milyarlarca liralık konut ihaleleri kapsamında, iktidara yakınlığıyla bilinen müteahhitler ile masaya oturuldu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile bağlı kuruluşları, 6 Şubat 2023 ile 7 Eylül 2024 tarihleri arasında 114 milyar 482 milyon 193 TL’lik deprem konut ihalesi gerçekleştirdi. İhaleler kapsamında kamu ile inşaat şirketleri arasında toplam 88 sözleşme imzalandı. Maraş, Malatya ve Hatay, en maliyetli deprem konut ihalelerinin düzenlendiği kentler oldu.

Deprem konutu ihalelerinin sonuç ilanları, “İktidara yakın müteahhitler, kamu ihaleleri ile servetlerine servet kattı” eleştirilerinin haklılığını bir kez daha gözler önüne serdi. İktidara yakınlığıyla bilinen şirketler, deprem konutu ihalelerini pastasından en büyük dilimi alan şirketler arasına girdi.

Elbistan’da işlettiği termik santralın zehir saçan bacalarını uzun süre filtresiz çalıştırmasıyla gündeme gelen Çelikler Holding’e bağlı YSE Yapı İnşaat, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikli Bakanlığı’ndan 5 milyar 316 milyon 112 bin TL’lik ihale aldı.

İktidara yakınlığı ile nam salan şirketlerden YDA İnşaat da milyarlarca liralık ihale pastasından payını kaptı. YDA’nın aldığı deprem konut ihalelerinin maliyeti kayıtlara, 5 milyar 68 milyon 900 bin TL olarak geçti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla 2,2 milyar TL harcanarak Kuzey Kıbrıs’a inşa edilen Saray’ın ihalesini alan Siyah Kalem Mühendislik de deprem konutu ihalelerinde öne çıktı. Şirkete, toplam 3 milyar 335 milyon TL’lik deprem konuyu ihalesi verildi.

RÖNESANS ZİRVEDE

Adana Çukurova’ya inşa edilecek 980 konutun 2,3 milyar TL’lik yapım ihalesini 29 Ağustos’ta alan Rönesans Holding’e bağlı REC Uluslararası İnşaat şirketi ise deprem konutu ihalelerinde zirveyi kimseye kaptırmadı. REC Uluslararası İnşaat Şirketi, depremde yıkılan kentlere afet konutu yapılması için pazarlıkla gerçekleştirilen ihalelerin büyük bölümünü üstlendi. Şirketin yüklendiği deprem konuyu ihalelerinin sözleşme bedeli toplamı, 15 milyar 400 milyon TL’ye ulaştı.

***

PAZARLIK REKORU KIRDILAR

Kamu ihalelerini, “İstenilene verme aracı” olarak kullanıldığı gerekçesiyle tartışılan pazarlık yöntemi için aranan bahane, 6 Şubat 2023 tarihli depremler ile bulundu.

Pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen ihalelerin toplam tutarı, 2023 yılında rekor artış kaydetti. 2020 yılında 37,7 milyar TL, 2021 yılında 69,8 milyar TL, 2022 yılında ise 184,9 milyar TL olan pazarlık yöntemli kamu alımlarının tutarı, 2023 yılında 584,9 milyar TL ile rekor kırdı.