Derinlik krizi: Ankara-Washington hattında görüş ayrılığı sürüyor

Suriye’nin kuzeyinde Fırat nehrinin doğu yakasında ABD ile birlikte oluşturulacak “güvenli bölge” çalışmaları hız kazanırken, bölgenin derinliği konusundaki anlaşmazlık giderilmiş değil. Her iki başkentten gelen açıklamalar anlaşmazlığın devam ettiğini, belirsizliğin giderilemediğini ortaya koydu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD ile güvenli bölge mutabakatı için, “Trump’ın 20 mil sözü var. Burada amaç ‘Güvenli Bölge’den YPG’nin çıkarılmasıdır. ABD silah yardımını devam ettiriyor. Samimi olmaları ve oyalama sürecinin Türkiye tarafından tolere edilmeyeceğini anlamaları gerekiyor” dedi.

SÖZLERİNİ TUTMADILAR

Sierra Leone Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Nabeela Tunis ile basın toplantısında ‘güvenli bölge’ anlaşmazlığına dair konuşan Çavuşoğlu, “Henüz daha detaylandırılması gereken birçok konu var. İHA’larımız bölgede uçuşlarına başladı. Burada amaç bir güvenli bölge oluşturulması” dedi. “Maalesef Münbiç’te böyle bir oyalamaya gittiler, sözlerini tutmadılar” diyen Çavuşoğlu, ABD’nin YPG’ye silah desteğinin de devam ettiğini vurguladı. F-35’lerle ilgili de açıklamada bulunan Çavuşoğlu, “Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması söz konusu değildir” dedi.

AŞAMALI OLACAK

ABD Savunma Bakanlığı ise Suriye’nin kuzeyinde güvenli bölge oluşturma hedefiyle varılan anlaşmanın aşamalı olarak hayata geçirileceğini, bazı adımların hızla atılması için hazırlıklar yapıldığını açıkladı. Pentagon sözcüsü Sean Robertson bazı operasyonların yakın zamanda başlayacağını belirterek, “Şu an Türk askeri muhataplarımızla birlikte Ortak Koordinasyon Merkezi için seçenekleri gözden geçiriyoruz. ABD, Türkiye ile istişareler sürerken bazı eylemleri hızla başlatmaya hazırlanıyor” dedi.

ABD ASKERİ URFA’DA

ABD ile koordineli tesis edilmesi planlanan Güvenli Bölge kapsamında Urfa’da kurulacak Müşterek Harekat Merkezi’nin faaliyete geçirilmesine yönelik çalışmalar da devam ediyor. Milli Savunma Bakanlığı, ABD Avrupa Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Korgeneral Stephen Twitty başkanlığındaki askeri heyetin Genelkurmay Başkanlığını ziyaret ettiğini, ardından Müşterek Harekat Merkezi ile ilgili koordine faaliyetinde bulunmak üzere Urfa’ya gittiğini bildirdi.

KİM NE İSTİYOR?

ABD: Derinliğin Türkiye sınırından itibaren 5 km olması ve bu bölgenin silahlı unsurlardan arındırılmasını teklif ediyor. Türkiye’nin itirazı üzerine birbirini çevreleyen üç bant oluşturulmasını önerdi. Harekâtın da zamana yayılmasından yana.
Türkiye: Derinliğin 40 km, uzunluğun ise Fırat’ın doğusundan Irak sınırına kadar uzanan 480 km’lik hattı kapsamasını istiyor. Operasyonun da bir an önce başlatılması talep ediliyor.
SDG/YPG: Başlangıçta güvenli bölgeye karşı çıkan ardından 5 km’lik hattı kabul eden SDG/YPG ardından da bunun kendi projesi olduğunu iddia etti. Bölgenin bütün Fırat’ın doğusunu kapsamasını istiyor.
Çin-Suriye: Her iki ülke de güvenli bölgenin Suriye devletinin egemenliğinin ihlali olduğunu söylüyor.

SDG: TÜM SINIR 'GÜVENLİ BÖLGE'YE DAHİL EDİLMELİ

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Genel Komutanı Mazlum Ebdî, “Güvenli Bölge” konusunda Ankara ile dolaylı olarak görüştüklerini iddia ederek, sadece bir bölgenin değil tüm sınırın güvenli bölgeye dâhil edilmesini istedi. Washington ile Ankara arasındaki görüşmelere kendi önerilerini bir proje dâhilinde sunduklarını ancak nihai bir anlaşmanın sağlanmadığını belirtti. Taraflara sundukları projenin Kuzey ve Doğu Suriye sınırının tamamını kapsadığına dikkat çeken Ebdî, oluşturulacak bölgenin uzunluğu ve derinliğine ilişkin ise “Fırat ve Dicle suları arasında olacak bu bölgenin derinliği 5 km olacak. Girê Spî ile Serêkaniyê arasındaki bazı yerlerde bu derinlik 9 km’yi bulacak. Küçük bir alanda ise bu mesafe 14 km’ye ulaşacak” dedi.

Ebdî, ANHA’daki röportajında “ABD daha yılın başında bölgeden çıkma kararını açıklayınca, Türkiye hemen bölgeyi tehdit etmeye başladı. Onun için böyle bir bölgenin oluşturulmasını biz istedik. Biz ABD’ye bizimle Türkiye arasında arabuluculuk yapmalarını ve bu sorunu diyalog yoluyla çözmek istediğimizi ilettik. Bu süreç de o günden bugüne devam ediyor. ABD şu an bizimle Türkiye arasında arabuluculuk yapıyor. Sürekli olarak Türkiye’nin görüşlerini getirip bizimle, bizim görüşlerimizi de götürüp Türkiye’yle paylaşıyorlar. Biz de onlar da kabul ettiğimiz ya da etmediğimiz hususları dile getiriyoruz” ifadelerini kullandı.

ÇİN'DEN GÜVENLİ BÖLGE AÇIKLMASI

ABD ile Türkiye arasında Suriye’nin kuzeyinde ‘güvenli bölge’ oluşturulması konusunda görüşmeler sürerken Çin, Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi uyarısında bulundu. Çin, ABD ile Türkiye’nin “güvenli bölge” planına karşı Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygı gösterme uyarısında bulundu. Dışişleri Sözcüsü Hua Çunying “Çin bu konuda Suriye hükümetinin tutumuna itibar eder ve Suriye’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmasının ve onun korunmasının gerekliliğine inanır” dedi.

TÜRKİYE BÖLGEDE TEK BAŞINA BİR KONTROL SAĞLAYAMAYACAK

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu: “Türkiye ile ABD’nin anlaşması mümkün değil. Türkiye’nin istediği 32 km derinlik ABD tarafından reddedilir. Uzlaşmaya varılamaz. Derinlik konusunda Türkiye’nin beklentilerini karşılaması mümkün değil. Türkiye sınırının güneyinden gelecek tehditlere karşı ülke güvenliğini sağlamak, saldırılara karşı korunmak istiyor.

Amerika ise PYD YPG’yi Türkiye’ye karşı korumak istiyor. 32 km bir alanı kabul etmeyecekleri gayet açık. Trump’ın 20 mil sözü vardı onu da gerçekleştireceklerini sanmıyorum. Yapılan açıklamalardan sonra daha bir uzlaşma kaydedilmedi. Uzlaşmaya varılsa bile bu seferde kimin yöneteceğine dair çatışmalar çıkacaktır. Ortak bir uzlaşım olacağı söyleniyor fakat üstünlük çatışmaları olacaktır. Türkiye tek başına bir kontrol sağlayamayacaktır. Yani derinlik konusu bir yana denetim sorunu da ortaya çıkacaktır. Bakan Hulusi Akar’ın sorun çıkarsa tek başımıza hareket ederiz açıklaması da tehdit altındadır. ABD Savunma Bakanı biz bu duruma karşı çıkarız diye açıklamada bulundu. Demek ki Türkiye kendi göbek bağını kendi kesmeye kalkışırsa, bir takım operasyonlara girişirse sadece arkamızda bir takım Suriyeli unsurlar olmayacak aynı zamanda Amerika da olacak. Türkiye’nin bu hususta gerekli önlemleri alması gerekir.”

UZLAŞMA SAĞLANAMAZSA ANKARA TEK BAŞINA HAREKETE GEÇEBİLİR

Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş: “Uzlaşma da adımlar bir an önce netleştirilmeli. Türkiye sınırlar konusunda kararlılığını gösteriyor. ABD en az zayiatla bu meseleyi atlatmaya çalışıyor. Daha önce 20 mil olarak belirlenen güvenli bölge derinliğinin 9 mile düşürülmeye çalışılıyor. 400 km’nin üzerinde bulunan bir bölgeyi 200 km’ye dönüştürmeye çalışıyorlar. Karşımızdaki ülke güçlü bir ülke, fakat Türkiye’nin kararlılığı kesin ve net çizgilerle devam ediyor. ABD’nin 15 kilometre ile sınırlandırılmasını istediği derinlik sığınmacılar için yeterli olmayacak. Deniz mili üzerinden biz bir derinlik kazanmalıyız ki sığınmacılar oraya yerleşebilsin. ABD’nin bu konuda Türkiye ile uzlaşması gerekli. Uzlaşma olmadığı takdirde Bakan Hulusi Akar tek başımıza hareket ederiz diye açıklamada bulundu.”