Devletten fayda yok, biz çözeriz

Dilan ESEN

SOL Parti, 24 Temmuz Pazar günü, Ordu Fatsa’daki Cumhuriyet Meydanı’nda ‘Fındık Mitingi’ gerçekleştirecek. Miting öncesi köy köy gezip halkla bir araya gelerek sorunlarını dinleyen SOL Partililer, çözüm önerilerini tartışıyor. Fatsa’nın köylerinde yaşayan yurttaşları mitinge çağıran SOL Partililerle köyleri gezdik. Yöre halkı dertli. Fındığın kilo fiyatının en az 70 lira olmasını istiyor.

BANA STRES GELİYOR

Çöteli Köyü’nde yaşayan 75 yaşındaki Fahrettin Güneytepe, 60 yıldır fındık üreticiliği yapıyor ve tek geçim kaynağı fındık. Yaklaşık 3 ton fındığı olan Güneytepe’nin eline hasadın 3’te biri bile kalmıyor. Güneytepe, “Fındık ne olacak?” diye sorarak başlıyor sözlerine ve şöyle devam ediyor: “Fındık var, dallar yere yatmış. Gel bakalım fiyatına… Fındık toplanana kadar benden stres gitmiyor, uyku uyuyamıyorum. Amele bulamıyoruz. Sağa sola telefon ediyoruz 200-250 lira para istiyorlar. Araba parası bu sene bin lira”.

Fatsa’da 1979’da yapılan fındık mitingini hatırlatan Güneytepe, “Biz eskiden çok gittik geldik bayrak elimizde, Mağazalarbaşı’na, Sülükgölü’ne… Fikri Sönmez olmasa Fatsa’da yollar bile açılmıyordu” diyor.

FINDIKTAN UTANDIM

Bu seneki masrafının çok yüksek olduğunu ve bahçesine gübre atamadığını ifade eden Güneytepe, “Fındıktan utandım” diye tanımlıyor yaşadıklarını. Güneytepe, şunları dile getiriyor: “Bu sene tırpana 8bin 200 lira para verdim. Gübre atamadık. Geçen sene 2 bin liraydı, bu sene 8 bin lira, alamadık. Benim gübre atamamamın sorumlusu başımızdaki adam. İlaç da atamadık. Bahçeye gittiğimde utanıyorum, gübre atamadığım için, fındıktan utanıyorum. Sapsarı oldu. Yeniden Fiskobirlik olması lazım. Fiskobirlik’i de yediler. Tüccara mecbur bıraktılar bizi. Fiskobirlik üreticinin sigortasıydı. Tüccarla Fiskobirlik arasında en az 2- 3 bin lira fark var. Piyasaya bıraktılar bizi, yüzüstü bıraktılar. Bu adam iktidarda olduktan sonra çiftçinin yüzü gülmez.”

BU SENE İÇERDEYİZ

Fadime Güneytepe 67 yaşında. 50 yıldır fındık üreticiliği yapan Güneytepe, “Fındığı zor kurtarıyorduk. Bu sene yok, kurtaramayacağız. Bu yıl yoksullukla geçecek. Her şey pahalandı, bir şey alamıyorsun” derken tüm sorumluluğun da kadınlarda olduğuna değiniyor: “Işkınını al, tırpan vur. Temizlemezsen orman oluyor. Sabahtan kalkıyorsun, evi idare ediyorsun, sonra bahçeye gidiyorsun. Sonra eve geliyorsun, yemek, temizlik. Bütün bu yoğunluğun içerisindesin ama bir şey kazanamıyorsun.”

Fındığın en az 70 lira olması gerektiğin söyleyen Güneytepe, “Devlet, çiftçiye destek verecek, fiyatı yükseltecek. Devletin çok görevi var ama kendini düşünüyor. Markete gidemiyorsun, pazara gidemiyorsun. Eşim pazara gidiyor, fiyatları söylüyor. Bu işte bir yanlışlık var, diyorum, bu fiyat olmamalı” diyor.

HAKKINI ARASIN

Güneytepe, “Halk ne zaman ayaklanır artık bilmiyorum. Fındık mitinginin etkisi olur. Eskiden vardı ben çocukluğumdan hatırlıyorum. O zaman kadınlar sepetlerle fındık mitingine Fatsa’ya gitmişti. Şimdi yine insanlar emeğinin karşılığını, hakkını arasın. Bizim buralarda çay kahve çok içilirdi, masalar dolardı. Şimdi kimse evinde kendine yetiremiyor. Eskiden babaannem ‘Siz daha ne gördünüz, kesmiği öğütüp ekmek yapardık’ derdi şimdi o dereceye geldi. Kiminle konuşsak ‘geçim’ diyor” ifadelerini kullanıyor.

DEVLET BİZİ İZLİYOR

Kılıçlı Köyü’nden Seher Hazar da yüksek fiyat bekliyor. Yaklaşık 3,5 ton fındığı olduğunu söyleyen Hazar, “Başka maaşımız yok bizim. Bütün emeğimizi buraya veriyoruz ama karşılığını alamıyoruz. Bıçkılatmaya veriyoruz para, dal kesme para, ilacı para, geriye ne kalıyor?” diye soruyor.

Güner Hazar ise “70 lira bile zor kurtarır” diyor ve şunları ifade ediyor: “Fındıkla geçiniyoruz. Başka da bir gelir kaynağı yok, emekli de değiliz. Baştaki olmayınca böyle sürünüyoruz. Bir destek veriyorlar ama bu sene bana verdikleri 400 lira mazot parası. Yetmesi mümkün değil. Kör tarlaya ne kadar bakıyorsa devlet de bize o kadar bakıyor. Yukarıdan aşağıya bakıyor işte… ‘Ben halkıma destek veriyorum’ diyor ama kooperatifimiz yok, eskiden vardı. Gübre ortaklaşa alınıyordu, şimdi öyle bir şey yok. Devletin insana hiçbir faydası yok. Kooperatif dayanışma usulü oluyordu.”

EN DEĞERLİ OLMASI LAZIM

Kılavuzömer Köyü’nden 76 yaşındaki Ömer Çavuşlu emekli öğretmen ve 14 yaşından beri de fındık üreticiliği yapıyor. Çavuşlu, “Güvencesi fındık olmayan Karadenizli kişi bulmak mümkün değil, çocuğu okuyacak fındık, evlenecek fındık… Yaklaşık 3 ton fındığım oluyor. Bu fındığın bize kalma şansı yok. Gider çok yüksek. Geçen sene 2 bin liraya gübre aldık bu sene 7 bin lira. Gübreyi getirmesi bile masraf. Bütün beklentimiz fındık. Rüzgârdan 3 tane bahçem etkilendi. Birinde yüzde 13, birinde yüzde, birinde yüzde 17 hasar oluştu. Eksperler gelip tespit yaptı, şimdi artık ekim ayını bekleyeceğiz. Bu sene verecekler mi bilemiyoruz. Örgütlü, toplumsal destek olmadıktan sonra bir şey olmaz. Geçen sene İtalya’da 70 lira, Azerbaycan fındığının 60 liraya alındığını duydum. Bizim fındığımız bu dünyanın en kaliteli fındığı, daha değerli olması gerekmiyor mu?”

***

SOL Parti alanlarda

SOL Partililer, 24 Temmuz Pazar günü Fatsa Cumhuriyet Meydanı’nda gerçekleştireceği 'Fındığımıza Emeğimize Doğamıza sahip çıkalım' mitingi kapsamında çalışmalarına devam ediyor. SOL Partililer, dün Fatsa ve Perşembe pazarında bildiri dağıtımı yaptı, halkla bir araya geldi.

***

25 bin lirayla 1 yıl yaşanmaz

22 yaşındaki Barış Bektaş, üniversiteden yeni mezun oldu. Fındık üreticiliğiyle uğraşan Bektaş’ın senede ortalama bir ton fındığı var. Bektaş, bir ton fındığın maliyetinin 44 bin 500 lira olduğunu söylüyor. Fındık 70 lira olsa bilegeriye 25 bin 500 lira kalacak. Bu parayla 4 kişilik ailenin bir yıl geçinmesi gerektiğini aktaran Bektaş, “Eğitim, sağlık masraflarına bile yetmiyor. Asgari ücret 5 bin 500 lira bu para 5 ay bile yetmiyor. Bu paranın 4 kişilik bir aileye bütün bir sene yetmesinin imkânı yok” diyor.