‘Direniş büyüyecek’

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Lübnan’a son günlerde yoğun saldırılarıyla Ortadoğu’da tansiyonu yükselten İsrail’in Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı öldürmesi sonrası bölge diken üstünde. Nasrallah’ın öldürülmesine Hizbullah’ın ve Tahran’ın vereceği yanıt belirsizliğini korurken bölgesel savaş endişeleri artıyor.

İsrail, Lübnan’ın başkenti Beyrut’a düzenlediği hava saldırısında hedef aldığı Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürüldüğünü açıkladı. İsrail’in son dönemdeki suikastlarının son hedefi olan Nasrallah, Beyrut’ta Hizbullah başkomutanı Fuad Şükrü ve İran’da Hamas lideri İsmail Haniye’nin öldürülmesi sonrası “savaşın yeni bir aşamaya geçtiğini” söylemişti.

İsrail ordusu, Nasrallah’ın yanı sıra grubun Güney Komutanı Ali Keraki ve diğer liderlerin öldürüldüğünü kaydetti. IDF Sözcüsü Daniel Hagari, Nasrallah’ın öldürülmesi sonrası İsrail’de güvenlik önlemlerinin artırıldığını belirtti.

HİZBULLAH DOĞRULADI

Nasrallah’ın ölümünü doğrulayan resmen Hizbullah, bazı üst düzey yetkililerin de öldüğüne işaret etti. “İsrail’e karşı mücadeleye devam edileceğini” vurgulayan örgüt, üyelerine “davalarına bağlı kalma” çağrısı yaptı. Açıklamada Nasrallah’ın yerine kimin geçeceği ya da suikasta nasıl cevap verileceğine yer verilmedi.

‘DİRENİŞ GÜÇLENECEK’

Hamas’ın açıklamasında da “Nasrallah’ın öldürülmesi, direnişi daha da güçlendirecek” denildi. Yemen’deki İran destekli Husilerden yapılan açıklamada ise “suikastın direnişi kıramayacağı” belirtildi.

Irak Başbakanlık Ofisi’nden yapılan açıklamada ise Nasrallah’ın öldürülmesi nedeniyle 3 günlük yas ilan edildiği duyuruldu.

TAHRAN ABD’Yİ SUÇLADI

İran’ın dini lideri Ali Hamaney, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise Nasrallah’ın öldürülmesinin arkasında ABD’nin olduğuna işaret ederek “Uluslararası toplum, bu terör saldırısının emrinin New York’tan verildiğini unutmayacak” dedi.

BIDEN’DAN TALİMAT

ABD’den ise üst üste, “Operasyona dahil değiliz” açıklamaları geldi. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, ABD Savunma Bakanlığı’na (Pentagon) "caydırıcılığı artırmak, kuvvet korumasını sağlamak ve ABD’nin tüm hedeflerini desteklemek için Ortadoğu’daki kuvvetlerin gerektiğinde duruşunu değerlendirme ve ayarlama" talimatı verdi.

***

HİZBULLAH’TA ÇÖZÜLME OLMAZ

Almanya Uluslararası ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü’nde (SWP) araştırmacı ve Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Doç. Dr. Salih Bıçakcı, gelişmeleri BirGün’e değerlendirdi.

Nasrallah’ın öldürülmesi sonrası Hizbullah’ın yapısında bir çözülme olmayacağına işaret eden Bıçakcı, örgütün “organik” bir yapısı olduğuna dikkat çekti.

NETANYAHU ÇIKIŞ ARIYOR

Bıçakcı şunları söyledi: “Herkes askeri bir örgüt zannediyor ancak Hizbullah’ın silahlı kanadının yanında politik gücü ve ekonomik teşebbüsleri var. Hatta ‘çokuluslu bir şirket’ bile diyebiliriz. Bu yapılarda gücün boş kalması ihtimali yok. Hizbullah’ın Lübnan’daki gücü ve başarısı yadsınamaz ve bu bir anda ortadan kalkacak bir şey değil. Bu yüzden Hizbullah ve İran açısından hayati bir değişim olmayacak” dedi. Bu nedenle Nasrallah’ın öldürülmesinin çatışmanın sadece “tonunu ve boyutunu” değiştirebileceğine işaret eden Bıçakcı, “Şunu vurgulamak gerek, İsrail Lübnan’ı savaşa katmak istiyor çünkü Başbakan Binyamin Netanyauh bir çıkış arıyor. Ülke içinde birçok insanı savaş halinde tutması gerek. Bir başarı hikâyesine ihtiyacı var, Hizbullah ve İran’ı savaşa katarak bunu yapma peşinde” dedi.

ABD SEÇİMİ KRİTİK

İran’ın göz ardı edilen ‘ekonomik’ ve başka birçok sebeple savaşa dâhil olmamayı sürdürmesini beklediğini belirten Bıçakcı, Tahran’ın “yanıt vermek için sabırlı davranacağını” kaydetti.

Savaşın gidişatında asıl belirleyici olacak olan şeyin kasım ayında belirlenecek yeni ABD başkanının tavrının olacağına işaret eden Bıçakcı, şöyle devam etti: “Netanyahu problemi artırmak için problem üstüne problem çıkarıyor, dünya yaşanan katliamları izlemekle yetiniyor. İnsan hayatı hiçe sayılıyor ve ortada hiçbir norm kalmadı. Durum bölgesel bir hale geldi ancak çevre ülkeler müdahale edemiyor, ABD ve Rusya gibi büyük güçler savaşa dâhil olmak istemiyor, Körfez Arap ülkeleri bambaşka bir denge içinde. Soğuk Savaş’ta bile görülmemiş bir durum var. Ancak kapasite olarak sürekli savaşı yönetebilecek hiçbir devlet yoktur. İsrail’in çatışmayı yükseltme veya suikast gibi benzer saldırılarına şahit olacağız. Netanyahu savaşı gittiği yere kadar götürecek” diye konuştu.

***

BÖLGESEL AKTÖRE DÖNÜŞTÜ

Lübnan Hizbullahı Genel Sekreteri Hasan Nasrallah, 31 Ağustos 1960’da başkent Beyrut’ta dünyaya geldi. Lübnan’da iç savaşın başladığı 1975 yılında 15 yaşında olan Nasrallah, ailesiyle birlikte memleketi Sur kentine bağlı el-Bazuriye köyüne döndü ve orada Şiî Emel Hareketi’ne katıldı. 1982’de İsrail’in Lübnan’ı işgali, Nasrallah’ın siyasi kariyerinde bir dönüm noktası oldu. İşgale karşı direniş amacıyla kurulan Hizbullah’a katılan Nasrallah, 1992’de İsrail’in Abbas Musevi’ye düzenlediği suikastın ardından Hizbullah’ın genel sekreteri oldu.

Nasrallah liderliğinde Hizbullah, sadece bir direniş örgütü olmaktan çıkıp Lübnan’ın en güçlü siyasi partilerinden biri haline geldi.

İran’ın bölge ülkelerinde desteklediği gruplardan oluşan “Direniş Ekseni” ittifakının önemli bir üyesi haline gelen Hizbullah, Nasrallah’ın liderliğinde Suriye’de 2011’de başlayan iç savaşa da müdahil oldu. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın yanında rejim karşıtlarına karşı ve IŞİD gibi “İslamcı aşırılıkçılara” karşı savaştı. Bu karar örgütün bölgesel güç olarak konumunu da pekiştirdi.

Nasrallah, Hamas’ın 7 Ekim saldırısı sonrası Filistin direnişini desteklemek için Lübnan’ın güneyinde İsrail’e karşı bir cephe açtıklarını ve bu cephenin Gazze’deki savaş bitene kadar kapanmayacağını duyurdu.

***

OLASI LİDER SAFİYUDDİN

İsrail’in Beyrut’a saldırısında öldüğü doğrulanan Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesi sonrası yerine kimin geçeceği sorularını beraberinde getirdi. Nasrallah’ın olası haleflerinden birinin kuzeni Haşim Safiyuddin olduğu ifade edildi. Hizbullah’ın askeri işlerini yürüten Cihad Konseyi’nin de üyesi olan Safiyuddin, örgütün siyasi işlerinden sorumlu. ABD, 2017’de Safiyuddin’i partideki önemli rolü ve hem askeri hem de yürütme kanatlarıyla yakın bağları nedeniyle “terörizm” listesine dâhil etti.

***

SUİKASTA TEPKİ YAĞDI

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesi dünyada yankı uyandırdı.

Rusya Dışişleri Bakanlığı, İsrail’in, Nasrallah’a yönelik "siyasi bir cinayet" işlediğini kaydederek bu eylemin, Lübnan ve tüm Ortadoğu’da "çok daha dramatik sonuçlar doğuracağını" belirtti.

İran’da 5 günlük yas ilan eden dini lider Ali Hamaney ise “Nasrallah’ın kanının yerde kalmayacağını” belirterek bölgedeki “direniş güçlerinin” mücadelelerini Hizbullah’ın öncülüğünde devam ettireceğini ifade etti.

Fransa’da solcu Boyun Eğmeyenler (LFI) partisinin lideri Jean-Luc Melenchon, suikastın “Lübnan’ın işgaline ve bölgesel savaşa doğru bir adım daha olduğunu” belirterek “Netanyahu’nun cezalandırılmadıkça suç işlemeye devam edeceğini” kaydetti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Nasrallah’ın adını anmadan yaptığı sosyal medya paylaşımında “İsrail’in yeni hedefinin Lübnan olduğunu” belirterek Lübnan halkına başsağlığı diledi.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş “Soykırımcı Netanyahu’nun, bu saldırının talimatını BM Genel Kurulu ortamında vermesi, uluslararası güvenlik sisteminin çöktüğünün acı bir göstergesidir” dedi.