Google Play Store
App Store

Lübnan ve Suriye’de yaşanan gelişmelerle Ortadoğu’daki nüfuzunu yitiren İran’a bir darbe de Irak’tan geldi. Irak Dışişleri Bakanı Fuad, Tahran destekli silahlı grupları resmi güvenlik güçlerine katacaklarını söyledi.

Direniş eksenine Bağdat’tan darbe
Fotoğraflar: AA

Dış Haberler

Lübnan ve Suriye’de yaşananlarla Ortadoğu’daki etkisi azalan İran’a bir darbe de Irak’tan gelirken bölgede hareketlilik artıyor. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin, Irak’taki çoğunluğu İran destekli silahlı grupların artık silah bırakması gerektiğini söyledi.

Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin, Bağdat hükümetinin ülkedeki silahlı grupların kendilerini feshederek Irak ordusuna katılması için liderleriyle görüşmeler gerçekleştirdiğini söyledi.

Londra ziyareti sırasında Reuters’a verdiği mülakatta Hüseyin, “bu konuyu tartışmanın iki ya da üç yıl önce imkânsız olduğun” belirterek “Şimdi ise silahlı grupların devlet dışında faaliyet göstermesi kabul edilemez” dedi.

Bağdat yönetiminin adımı, Ortadoğu’da yaşanan büyük güç değişimlerinin ardından geldi. İsrail ile savaşta Hizbullah’ın Lübnan’ın ardından Suriye’de aldığı darbeler, Tahran’ın bölgedeki etkisini giderek zayıflattı. Cihatçıların yönetimi ele geçirdiği Suriye’de ise “Direniş Ekseni” en önemli silah rotasını kaybetti.

MÜZAKERELER SÜRÜYOR

Silah bırakmaları istenen gruplardan çoğunlukla İran yanlısı ve geçmişte ABD ile İsrail’e yönelik saldırılar gerçekleştirmişti. 20 Ocak’ta göreve başlayacak olan ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump, İran’a baskıyı artıracağını söylerken Irak’ta İran yanlısı grupların saldırıları, mezhepsel güç paylaşımı olan ülkedeki hassas denge tehlike altında.

Irak Dışişleri Bakanı Hüseyin, Irak hükümetinin İran destekli gruplarla müzakereleri sürdürdüğünü ve Washington ile Tahran arasındaki ilişkilerde denge kurma çabasını devam ettirdiğini söyledi.

Washington ile Tahran arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduklarını da belirten Hüseyin, “Washington ile olan iyi ilişkilerimizi sürdürmek istiyoruz. Ancak Başkan Trump’ın Irak veya İran’a karşı nasıl bir politika izleyeceğini konuşmak için henüz erken” dedi.

ABD’DEN IRAK’A BASKI

Dışişleri Bakanı Hüseyin söz konusu silahlı grupların hangileri olduğuna dair detay vermedi. Öte yandan El Ahbar gazetesinin haberine göre Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani, geçen günlerde Haşdi Şabi Başkanı Falih Feyyaz’ın yanı sıra Tahran destekli Kataib Hizbullahı ve Nüceba Hareketi’nden temsilcilerle bir araya geldi. Gazeteye konuşan kaynak, ABD’nin hükümete İran destekli grupları feshetme yönünde baskı yaptığını belirtti.

∗∗

IRAK’TAKİ TAHRAN DESTEKLİ SİLAHLI GRUPLAR

Irak’ta farklı din, mezhep ve etnik kökenlere dayalı birçok silahlı grup, ABD’nin 2003’teki Irak işgaline ve 2014’te IŞİD’in saldırılarına karşı kuruldu. İçlerinde farklı gruplara ayrılan bu yapılar iç dinamiklerde önemli roller üstlenmiş olsa da bağımsız siyasi ajandaları da bulunuyor. Bunların bazıları halihazırda Irak güvenlik güçlerine entegre edilmiş durumda.

Çoğunluğu İran destekli Şii milislerden oluşan silahlı grupların çatı yapısı konumundaki Haşdi Şabi (Halk Seferberlik Güçleri-PMF), 2014 yılında Irak’taki Şiilerin dini lideri Ayetullah Ali Sistani’nin çağrısı üzerine IŞİD'e karşı mücadele amacıyla kuruldu. 2016’da Bağdat tarafından resmi bir güvenlik gücü olarak tanınsa da özellikle İran bağlantılı grupların bağımsız hareket etmesi, Bağdat ile gerginliğe yol açıyor. Bunların başında 2003 yılında kurulan, İran’ın bölgesel stratejisinde önemli bir unsur olan Kataib Hizbullah geliyor. ABD'nin 2009 yılında terör örgütü olarak tanımladığı Kataib Hizbullah, 2020'ye kadar Bağdat'ta İranlı Kudüs Gücü komutanı Kasım Süleymani ile birlikte ABD'nin İHA saldırısında öldürülen Irak-İran çifte vatandaşı Ebu el Mühendis tarafından yönetiliyordu. Bir diğeri ise, İran Devrim Muhafızları’nın Kudüs Gücü ile doğrudan bağlantısı olan ve Gazze’ye destek için İsrail ve ABD hedeflerine saldırılar düzenleyen Nüceba Hareketi. Nüceba, son olarak Gazze’de ateşkes ilan edilmesiyle İsrail’e yönelik operasyonlarını durdurduğunu ancak “elleri tetikte beklediklerini” açıkladı.

∗∗

SDG’Lİ ABDİ, ERBİL’DE ‘KÜRT BİRLİĞİNİ’ GÖRÜŞTÜ

Kuzey ve Doğu Suriye'ye yönelik saldırılara karşı sık sık Kürt ulusal birliğinin sağlanması çağrısında bulunan Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Genel Komutanı Mazlum Abdi, IKBY’nin başkenti Erbil’de Kürt siyasilerle bir araya geldi. Mazlum Abdi, perşembe günü KDP Lideri Mesut Barzani ile bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede Kürt ulusal birliğinin konuşulduğu belirtildi. Kobani, görüşmeye ilişkin açıklamasında “Suriye’deki değişim sürecini ele aldık ve birlikte Suriye’de Kürtlerin tutumlarının bir olması gerektiği ve Şam ile diyalogun Kürt halkının haklarını barışçıl bir şekilde koruması gerektiği konusunda anlaştık” dedi.

Öte yandan ABD Merkez Kuvvetler Komutanı (CENTCOM) General Michael Erik Kurilla da 8 günlük Ortadoğu turunu Suriye’de tamamladı. CENTCOM’un açıklamasında Kurilla'nın bölgede konuşlu ABD askeri ve komutanlarının yanı sıra DSG temsilcileriyle bir araya geldiği belirtildi. Kurilla'nın Rojava’daki IŞİD’lilerin ve ailelerin olduğu 40 binden fazla kişinin kaldığı kampları da ziyaret ettiği aktarıldı.

∗∗

BARZANİ VE TALABANİ’DEN HÜKÜMET İÇİN ZİRVE

Bağdat ile yetki krizi süren Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) ekim ayında düzenlenen seçim sonrası hükümet kurma görüşmeleri başladı. Kürdistan Demokrat Partili (KDP) IKBY Başbakanı Mesrur Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) Başkanı Bafel Talabani'nin “samimi ve yapıcı bir görüşme gerçekleştirdiği” belirtildi. IKBY’de 20 Ekim’de yapılan Parlamento seçimlerinde KDP birinci, KYB ikinci ve Yeni Nesil Hareketi ise üçüncü parti olmuştu. Hiçbir parti parlamentoda çoğunluk sağlayamadığı için bir koalisyon hükümetinin kurulması gerekiyor. Öte yandan IKBY yönetiminin bölgedeki petrol ve gazı tek taraflı almayı planladığını söylediği Bağdat ile gerilim sürüyor.