Direniş gruplarından Pekin’de tarihi uzlaşı
Çin’in uluslararası arenadaki diplomatik adımları sürüyor. Birbirine rakip Hamas ve El Fetih’in de aralarında olduğu Filistinli 14 direniş grubu, ulusal birlik anlaşması yaptı. Gruplar, FKÖ çatısında birleşti.
Dış Haberler
Emperyalist Batı küresel hegemonyasını yitirme sancıları yaşarken Çin’den uluslararası diplomaside kritik adımlar geliyor. Çin’in arabuluculuğunda Pekin’de masaya oturan Filistinli gruplar bölünmeyi sona erdirmek için birlik anlaşması yaptı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ise savaşın sonlandırılmasına ilişkin görüşmeler yapmak üzere 4 günlük Çin ziyaretine başladı.
Çin’in resmi daveti üzerine Filistinli direniş grupları başkent Pekin’de bir araya geldi. İki gün süren görüşmelerin ardından aralarında Hamas ve El Fetih gibi rakip iki grup ile birlikte Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin (FHKC) bulunduğu 14 grubun temsilcileri, “bölünmeyi sona erdirmeyi ve Filistin’in birliğini güçlendirmeyi” hedefleyen Pekin Deklarasyonu’nu imzaladı.
FKÖ ÇATISINDA BİRLEŞTİLER
Toplantı sonrası yayımlanan bildiriye göre tüm Filistinli güçler “Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) çatısı altında yer aldığı kapsamlı bir ulusal birliğe ulaşma ve geçici bir ulusal uzlaşı hükümeti kurma konusunda” mutabık kaldı.
Gruplar, İsrail’in Filistinlileri topraklarından zorla çıkarma girişimlerine karşı koyma ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi ve Genel Kurulu kararlarına ve Uluslararası Adalet Divanı görüşüne göre yerleşim ve yerleşim genişlemesinin yasadışılığını teyit etme konusunda da anlaştılar.
Öte yandan bildiride, hükümetin nasıl veya ne zaman kurulacağına dair ayrıntı verilmeyerek, bunun sadece "gruplar arasında bir anlaşma" ile mümkün olacağını belirtildi. Ayrıca açıklamanın tüm yönleriyle uygulanmasına yönelik kolektif bir mekanizma üzerinde anlaşmaya varıldığı belirtilirken, bu mekanizmanın detayları da açıklanmadı.
‘MEŞRU TEMSİLCİ’
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, “FKÖ’nün Filistin halkının tek meşru temsilcisi olarak belirlenmesinin görüşmede kazanılan en büyük başarı olduğunu” belirtti. Zirveyi “Filistin’in özgürleşme davasında tarihi bir an” olarak niteleyen Bakan Vang, en ciddi çağrının da BM’nin ilgili kararlarına göre, bağımsız Filistin devlet kurmasının gerçekleştirilmesi gerekliliği olduğunu kaydetti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning ise Çin ile Filistin’in “karşılıklı güvene sahip kardeş ve ortaklar olduğunu” hatırlatarak Filistinli grupların birlik içinde ve bağımsız bir devlet kurma hedefine en kısa süre içinde kavuşmalarını temenni ettiklerinin altını çizdi. Sözcü, Çin’in ilgili taraflarla birlikte bu yönde çaba göstermeye devam edeceğini sözlerine ekledi.
HAMAS ABD’Yİ SUÇLADI
Toplantı, uluslararası arabulucuların Gazze için bir ateşkes anlaşmasına varma girişimlerinin devam ettiği bir dönemde yapıldı. 7 Ekim’de başlayan savaş sona erdiğinde, Hamas yönetimindeki bölgenin nasıl yönetileceği "ertesi gün" planında tıkanmıştı.
Daha önce FKÖ çatısı altında olmayan Hamas’ın Ulusal İlişkiler Ofisi Başkanı Hüsam Bedran bildirinin en önemli noktasını, "Gazze ve Batı
Şeria’da Filistin halkını yönetecek, yeniden inşa faaliyetlerini denetleyecek ve seçim koşullarını hazırlayacak bir Filistin ulusal mutabakat hükümetinin kurulması" olarak gördüklerini belirtti.
Bildirinin oluşmasında gösterdiği "büyük çabadan" ötürü Çin’e teşekkür eden Bedran, ABD’nin Filistinli gruplar arasındaki anlaşmaya karşı çıktığını vurguladı.
HAMAS VE EL FETİH 17 YIL SONRA ANLAŞABİLİR
Pekin’deki anlaşmanın en önemli noktalarından biri ise 2007’den bu yana rakip olan Hamas ve El Fetih’in uzlaşıya varması oldu. İki grup, 2006’da seçimi kazanan Hamas’ın 2007’de Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın El Fetih’e bağlı güçlerini Gazze’den zorla çıkarmasından bu yana rakipti. Abbas’ın başkanlığındaki El Fetih ağırlıklı Filistin Yönetimi, işgal altındaki Batı Şeria’nın bir kısmını kontrol ediyor. Grup liderleri ilki 3 Eylül 2020’de Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta, ikincisi ise 30 Temmuz 2023’te Mısır’ın El Alamein kentinde bir araya geldi ancak bu toplantılarda uzlaşı sağlanamadı. Nisan ayında Fetih ve Hamas arasında bir toplantıya ev sahipliği yapan Pekin, geçen yıl İran ile Suudi Arabistan arasındaki tarihi yakınlaşmada da arabulucu olmuştu.
∗∗∗
UKRAYNALI BAKAN ÇİN’DE
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, savaşın başlamasından 29 ay sonra ilk kez Pekin’in daveti üzerine 3 günlük resmi ziyaret için dün Çin’e gitti. Kiev’den yapılan açıklamada Ukrayna Savaşı’nın nasıl sona erdirileceği ve bir çözüme ulaşılmasında Çin’in olası rolüne odaklanılacağı belirtilmişti. Ziyaretin 11 Temmuz’da sona eren NATO zirvesinin sonuç bildirgesinde Çin, Rusya’nın "kararlı destekçisi” olduğu iddiasıyla hedef alınmasının ardından gerçekleşmesi dikkat çekti. Çin, 23 Mayıs’ta Brezilya ile beraber altı maddelik bir barış planı yayımlamış, her iki tarafın da tanıyacağı bir uluslararası barış konferansının toplanmasını desteklediklerini belirtmişlerdi.
