Dış ticaret haddi geriliyor: Ucuza satıyor pahalıya alıyoruz

HABER MERKEZİ

İhracat birim değer endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,3 azalırken ihracat miktar endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25,2 arttı. Buna göre Türkiye ihracatı miktar bazında artarken, Türkiye’nin ihraç ettiği ürünün dolar bazında fiyatı düşmüş durumda.

Buna karşılık ithalat birim değer endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,6 artarken ithalat miktar endeksi eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 20,3 azaldı. Aynı şekilde Türkiye ithalatı miktar olarak azalırken, ithal edilen ürünlerin değerinde artış gözlemleniyor.

İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret haddi ise önceki yılın aynı ayına göre 5 puan azalarak, 2018 yılı eylül ayında 101,6 oldu.

Öte yandan TÜİK’in ihracat ve ithalat birim değerlerinin hesaplanmasına alternatif olarak ise “kg başına yapılan ihracat” değerlerini de kullanmak mümkün. Türkiye’nin son yıllarda ihraç ettiği mal ve hizmetlerin kg başı fiyatları da karamsar bir tablo ortaya koyuyor. Ekonominin daraldığı 2009 yılında sert düşüş gösteren ihracat kg fiyatı 1,18 ile son 20 yılın dibini görmüştü. 2018’in ekim ayında ise kg başına ihracat değeri 1,22 ile 2009’dan sonraki en düşük değerini görmüş oldu.

Dış ticaret haddi nedir?

TÜİK’in açıkladığı dış ticaret hadleri ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine oranlanması ile bulunuyor. Buna göre dış ticaret haddi değerinin küçülmesi ülkenin aleyhine, yükselmesi ise ülkenin lehine olarak yorumlanıyor.