Doğu’dan Batı’ya her cephede kriz

POLİTİKA SERVİSİ

“Girişimci ve insani” dış politika adı altında maceradan maceraya koşturan AKP iktidarının yol açtığı tahribat bir kriz dalgası olarak kendisini göstermeye başladı. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan üç ülkeyi kapsayan Batı Afrika turuna çıkarken ABD’den Avrupa Birliği’ne, Doğu Akdeniz’den Suriye’ye hemen her bölgede kriz derinleşiyor. Sadece son birkaç haftada yaşananlar iktidarın hem iç hem de dış siyasette yaşadığı tükenmişliğin özeti gibi.

► AB’den sert Türkiye raporu

Avrupa Birliği’nin (AB) 2021 Türkiye raporunda Ankara’ya sert eleştiriler yapıldı. Demokratik kurumların işleyişi ve yargı bağımsızlığı konusunda eksikliklere işaret edilen raporda Türkiye’de demokratik kurumların işleyişinde “ciddi” eksiklikler bulunduğu kaydedildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin yapısal eksikliklerinin sürdüğü, meclisin hükümeti denetleyecek gerekli araçlara sahip olmadığı, Anayasal yapının yasama, yürütme ve yargı arasında güçlü ve etkin bir kuvvetler ayrılığı sağlamadan gücü Cumhurbaşkanlığında merkezileştirdiği gibi eleştiriler de raporda yer aldı.

► Kavala krizi büyüyor

Batı ile Osman Kavala krizinde restleşmeler sürüyor. ABD, Almanya ve Fransa’nın da aralarında olduğu 10 ülkenin dört yıldır cezaevinde bulunan Osman Kavala’nın serbest bırakılmasını istemesi sonrası bir kez daha patlak veren krizde bu ülkelerin büyükelçileri bakanlığa çağrılarak ültimatom verildi. Elçiler tarafından yapılan ortak açıklamada “Türk yargı sisteminde demokrasiye saygıyı, hukuk devleti ve şeffaflık ilkelerini gölgelemektedir” denildi.

► Suriye’ye operasyon çıkmazı

30 Ekim’deki Joe Biden görüşmesi öncesi Suriye’nin kuzeyine dönük operasyon isteğini yüksek perdeden dillendiren Saray rejimi Rusya ve ABD’den istediği sinyali alabilmiş değil. Her iki ülke de Türkiye’nin başlatacağı bir harekata karşı olduklarını ifade etti. Hükümetten peş peşe yapılan açıklamalarda ise “Kendi göbeğimizi kendimiz keseriz” mesajı verildi. Washington ve Moskova’ya rağmen kapsamlı bir operasyonun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği tartışılırken Irak ve Suriye’ye sınır ötesi operasyon tezkeresinin iki yıl daha uzatılması Meclis’e geldi.

► F35-S400 krizi aşılamıyor

Rusya’dan satın alınan S-400’lerin neden olduğu kriz aşılamıyor. ABD’nin F-35 programından çıkardığı Ankara, iki arada bir derede kaldı. Erdoğan’ın, önceki gün Türkiye’nin F-35 programı için yaptığı 1 milyar 400 milyon doların ödenmesi konusunda ABD’nin Türkiye’ye F-16 alım teklifinde bulunduğu iddiası ABD tarafından yalanlandı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ABD’nin Ankara’nın talebine karşılık herhangi bir finansman teklifi yapmadığını söyledi. Price, “S400 alımı sonucu CAATSA yasası uygulaması bu olayın ciddiyetini gösteriyor “ ifadesini de kullandı.

► Doğu Akdeniz yalnızlığı

Doğu Akdeniz’deki enerji krizinde Ankara’nın yalnızlığı her geçen gün derinleşiyor. Atina’da enerji anlaşması imzalayan Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Mısır liderleri, Üçlü Zirvede Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki eylemlerini kınayan ortak bir bildiri yayımladı. Bildiride, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki eylem ve faaliyetleri uluslararası hukuka aykırı olduğu ileri sürüldü. Bu işbirliği Yunanistan ve Güney Kıbrıs ile sık sık Navtex krizi yaşayan Ankara’nın Doğu Akdeniz’deki yalnızlığını daha da derinleştirdi.

► Uluslararası kara liste tehlikesi

Türkiye’nin, kara para aklama ve terörizmin finansmanına karşı mücadelede başarısız olduğu gerekçesiyle Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından gri listeye alınabileceği öne sürüldü. İddiayı gündeme getire Financial Times gazetesi haberi iki Batılı yetkiliye dayandırdı. Yetkililere göre, 39 üyeli genel kurulun kararı onaylaması çok yüksek bir ihtimal. Kararın bugün açıklanması bekleniyor. ABD Başkanı Joe Biden‘ın, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği için aday gösterdiği eski Cumhuriyetçi Senatör Jeff Flake, Senato Dış İlişkiler Komitesi’nden ilk onayı aldı. Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde adaylığı onaylanan ve Arizona eyaletini temsil eden eski Cumhuriyetçi Senatör Jeff Flake, Senato Genel Kurulu’ndan da onay alması halinde ABD’nin yeni Ankara Büyükelçisi olacak.

***

► CHP’li Çakırözer’den Osman Kavala için çağrı

Silivri Cezaevi’nde 1450 gündür tutuklu bulunan sivil toplum örgütü temsilcisi, iş insanı Osman Kavala’ya ilişkin bir çağrı da TBMM’de yapıldı. CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, AİHM’in Osman Kavala’nın tutukluğuna ilişkin verdiği ‘hak ihlali’ kararını hatırlatarak, “ABD Başkanı Trump arayınca Rahip Brunson’u apar topar bırakıp özel uçakla gönderenler, Alman Başbakanı Merkel arayınca gazeteci Deniz Yücel’i bırakanlar bugün çıkmış bağımsız yargı diyebiliyor! Osman Kavala tam 4 yıldır Silivri zindanında adalet bekliyor. Kavala davasındaki hukuksuzlukları, hak ihlallerini bitirelim. Hakkındaki AİHM kararına uyarak, bir an önce özgürlüğüne kavuşturalım” dedi.