Doğum sonrası iznimde ödeme alacak mıyım, sigortam yatacak mı?
SORU: Ben bir rehabilitasyon merkezinde İş Kanunu’na tabi öğretmen olarak çalışıyorum. Doğum iznim bitti, şu an ücretsiz izne ayrılmak istediğime dair işyerime dilekçemi sundum. Sorum şu: Bu 6 aylık ücretsiz izin sürecinde devlet herhangi bir ödeme yapıyor mu veya sigorta yatırıyor mu?
YANIT: Kadın işçiye doğum sonrası yasa gereği talebi halinde verilmesi zorunlu olan altı aya kadar ücretsiz izin, İş Kanunu’nun 74. Maddesi’nden kaynaklanmaktadır. Maddenin ilgili fıkrası aşağıdaki gibidir:
“İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. (Ek cümle: 29.1.2016- 6663/22 Md.) Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.”
Madde metninden de anlaşılabileceği üzere bu izin, adı üzerinde ücretsiz bir izindir. Dolayısıyla işverenin bu süreye ilişkin olarak ücret ve sosyal güvenlik primi ödeme zorunluluğu yoktur. Buna mukabil, isteyen işveren işçisinin bu iznini ücretli olarak da kullandırabilir (böyle olursa işçinin sosyal güvenlik primi de ödenmelidir). Bu bakımdan da yasal bir sakınca yoktur. Son olarak da 6 ay ücretsiz izin süresi, işçinin kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin sürelerinin hesabında dikkate alınmaz.
RAPORLU OLDUĞUM HAFTANIN İZNİNE SAHİP MİYİM?
SORU: Ben kurumsal bir şirkette çalışıyorum. Abimin Covid-19’a yakalanması sebebiyle bana temaslı olduğumdan dolayı 1 haftalık rapor verdiler. Raporlu olduğum haftanın haftalık izni hakkına sahip olduğumu düşünüyorum, fikrinizi alabilir miyim?
YANIT: İş Kanunu gereği haftalık çalışma süresi 45 saattir. Bu süre haftanın çalışılan günlerine, işyerinin çalışma düzenine göre dağıtılır. Bunu yönetim hakkı çerçevesinde işveren belirler. Ancak işveren bu düzenlemeyi yaparken yasal sınırları aşamaz. Bu süreyi işyerinde günde 9 saat, haftada 5 gün çalışarak ( 9X5=45) veya günde 7,5 saat 6 gün çalışarak ( 7,5X 6 =45 ) tamamlamak mümkündür. Haftada 45 saati çalışarak dolduran işçi, hafta tatili ücretine çalışmadan hak kazanır.
Hafta tatiline hak kazanmak bakımından 45 saatlik iş süresini çalışarak tamamlamak gerekmekle birlikte, bazı hallerde işçi çalışmasa dahi çalışmış gibi kabul edilecek ve bu süreler dikkate alınacaktır. İş Kanunu’nun 46’ncı maddesi gereği dikkate alınması gereken bu süreler;
a) Çalışmadığı halde kanunen çalışma süresinden sayılan zamanlar ile günlük ücret ödenen veya ödenmeyen kanundan veya sözleşmeden doğan tatil günleri,
b) (Değişik: 4.4.2015-6645/35 Md.) Ek 2’nci maddede sayılan izin süreleri,
c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, çalışılmış günler gibi hesaba katılır.
Madde metninden de açıkça anlaşılabileceği gibi (c fıkrası) bir haftalık süreye kadar olan hastalık ve dinlenme izinleri hafta tatiline hak kazanma bakımından çalışılmış gibi kabul edilecektir. Dolayısıyla size karantina amaçlı verilen 1 haftalık rapor, hafta tatiline hak kazanma bakımından çalışılmış gibi dikkate alınmalıdır.