Domates tarlada kaldı
Domates tüccarları üreticiye 58 kuruş üzerinden alım garantisi verdi. Ancak daha sonra fiyatları düşürmek için türlü oyunlara girişti.
Aycan KARADAĞ
Türkiye’de domates üretiminin en fazla olduğu illerden İzmir’de hasat dönemi başladı. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye’nin toplam domates ekim alanlarının yüzde 8.4’ü ile İzmir, dördüncü sırada yer alıyor. Kentin domates üretiminde önde gelen ilçelerinden Menderes’te pandemi, girdi maliyetlerindeki artış ve ürüne biçilen düşük fiyat nedeniyle üreticiler zor bir hasat dönemi geçiriyor. Üreticiler ekim zamanı, salça sanayicileri ve diğer alıcılarla kilogram fiyatı ortalama 58 kuruş üzerinden sözleşme imzalamıştı. Alıcıların fiyatları düşürmek için alımları yavaşlattığını söyleyen üreticilerin ürünleri ıskartaya çıkmaya başladı.
Menderes’in Karakuyu köyünden üretici Ali Karagül, alıcı şirketin tırları az göndermesi sebebiyle hasat döneminin ortasında 500 tona yakın zararının olduğunu kaydetti. Karagül, “Son yıllarda artan maliyetlerle mücadele ediyoruz. Şimdi de alıcı şirketlerin işleri bilerek yavaşlatması sebebiyle ürünlerimiz telef oluyor. Şirketler şu dönemde ürünlerimizi geç alıyor. Sorduğumuzda ise, ‘araç yok’, ‘araç arızalı’ gibi bahanelerle karşılaşıyoruz. Bundan dolayı ürünlerimiz sıcakta eriyor. Birçoğu şimdiden telef olmaya başladı. Hasat neredeyse bitecek ama 3-5 tır anca domates gönderebildik” diye konuştu. Karagül sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Bu işe hem para hem de büyük emek harcıyoruz. Sonunda da tarlayı sürmek zorunda kalacağız. Hasat dönemi bizim için eziyet olmaya başladı. Seneye domates üretmeyeceğim. Zararım çok arttı. Borçlarım çoğaldı. Geçen sene 100 bin TL zararım oldu. Bu sene daha da artacak. Destek yok, hiçbir şey. Çiftçiler bu süreçte bitme noktasına geldi.”
Üretici Birol Akça da, “Ürünümüzü yerden kaldıramıyoruz. Alıcı şirketler, piyasayı düşürmeye çalışıyor. Şu anda 150 ton mahsul çıkardım ama yarısı daha duruyor. Tır gelmiyor. Ürünler burada ziyan olmaya başladı. Yazık değil mi? Böyle giderse en az 70 bin TL zararım olacak. O kadar emek var burada. Biz bu pandemi sürecinde zorlanarak üretim yaparken bize destek olunacağı yerde köstek oluyorlar. Yetkililerin bu sorunu çözmesi lazım. Yoksa bu bölgede seneye kimse domates üretmeyecek” dedi.
BİRKAÇ GÜNE TARLAYI SÜRERİZ
Üretici Bilal Aytekin ise, “Çiftçi olmazsa devlet” diyerek sözlerine şunları ekledi: “Devlet bu sorunu çözmeli. Ürünlerimiz her sene başka sebeplerden telef oluyor. Şirketler bu fiyatları düşürmek için her türlü oyunu yapıyor. Sonunda ürünlerimiz telef oluyor. Daha şimdiden birçoğumuzun domatesleri telef oldu. Birkaç güne tarlayı süreriz.”
Üretici Çağlar Karagün de şunları kaydetti: “Domates üretmek zor. Her yıl gibi fiyat çok kötü. Sabit bir fiyat yok. Piyasada mal çok oldu mu az çok oldu mu az oluyor. Üretici üretmeyecek hale geldi. Bu sene girdi maliyetleri yüksekti. Salgın süreci çıktı. O da bizi kötü etkiledi. Girdi maliyetleri hep dolarla. Dolar arttıkça bizim için işler daha da kötüye gidiyor. Şimdi de malımız olmasına rağmen alıcı şirketler, malımızı geç ve az alıyor. Tır yollamıyorlar. Fiyatları düşürmeye çalışıyorlar. Tüm emeğimiz çöpe gidiyor.”