Dostluk bağlarını mizah pekiştirecek

Deniz Burak BAYRAK

Türkiye Cumhuriyeti’nin 101’inci yaşını kutladığımız şu günler, diplomatik ilişkilerimizin de 100’üncü yıldönümü aynı zamanda. Bu sebeple birçok etkinliğin afişi göze çarpıyor. Beyoğlu, Kadıköy, Şişli, Beşiktaş… İstanbul’da nereye gidersek gidelim, bu dostluk ilişkilerinin kültür-sanat etkinlikleriyle kutlanacağının duyurulması kültürel bağlarla birbirimize sımsıkı bağlı olduğumuzun kanıtı. Bu ülkelerden biri ise coğrafi olarak bize epey uzak olan ama kadim kültürel değerlerle yakınlaşıp ortaklıklar yakaladığımız Japonya.

‘Rakugo’ sözcüğünü daha önce duyanlar nasıl bir etkinlik olacağını anlamışlardır. Rakugo, 400 yıllık hikâye anlatma geleneği. 17’inci yüzyıldan itibaren gelişen bu performans sanatı, genellikle sahnede tek başına oturan bir sanatçının mizahi ve dramatik hikâyeler anlattığı bir formatta sunuluyor. Bizdeki ‘meddah’ geleneğine benzemiyor mu? İşte İstanbul, 3 Kasım Pazar günü bu çok ilginç etkinliğe ev sahipliği yapacak. The Japan Foundation ve Komedi Kulüp iş birliğiyle gerçekleştirilecek olan bu buluşmada, 'Türk-Japon Dostluğu’ Rakugo ile taçlanacak. Chiba Ticaret Üniversitesi’nden Prof. Halit Mızraklı, Kanagawa Üniversitesi’nden Prof. Kimie Oshima ve Rakugo Performans Sanatçısı Shinoharu Tatekawa’nın katılımıyla mizah yepyeni bir boyut kazanacak. Üç farklı Rakugo performansına, Türkiye’yi temsilen Sarp Apak’ın moderatörlüğünde söyleşi ve komedi gösterisinin de eşlik edeceğini ekleyelim. Atlas 1948 sahnesindeki performansın satış gelirleri de LÖSEV’e bağışlanacak.

Türk mizahı ile Japon mizahı arasında bir ilişki var mı? İki ulusun ilişkisinin geleneksel bir mizah sanatı ile taçlanıyor olmasının hissettirdikleri neler? Japon komedi geleneğinin özü ile Rakugo'yu diğer mizah biçimlerinden ayıran özellikler neler? Mızraklı ve Tatekawa, bu sorularla birlikte izleyicilerin vereceğini öngördükleri tepki ile performansların odak noktasına ilişkin BirGün’e özel konuştular.

∗∗∗

AY VE GÜNEŞ GİBİYİZ

Türk ve Japon mizahı, geleneksel bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde, aslında birbirlerine hiç de uzak değiller. Hikâye anlatmayı ve dinlemeyi seven, Asya'nın iki ucunda yer alan iki kadim kültürüz. Mizahımızın ve hikâye anlatma geleneğinin kökeni, Japonya’daki gibi oldukça eskilere dayanıyor. Bizdeki meddah hikâyelerinin karşılığını Japonya'da Rakugo öykülerinde bulabiliriz. 2010'da Japonya'da tek yabancı olarak katıldığım Sakuden Rakugo Ödülleri'nde dereceye girmemi, iki ülkenin mizah anlayışlarının birbirine yakın olmasına bağlayabiliriz diye düşünüyorum.

Japonya'da Rakugo sanatını icra etmeye çalışırken, kendimi her zaman hem bir meddah hem de bir Rakugo oyuncusu olarak görürüm. Belki de binlerce yıl önce atalarımız birlikte yaşamıştı. Aynı hikâyenin ikiye ayrılmış kardeşleri, güneş ve ay misali olduğumuzu düşünmek bana iyi geliyor. Dua edişimiz, dilimiz, dünyayı kavrayış ve yorumlayışımız değişse de mizahın bizi birbirimize tekrar bağlayacak ortak paydamız olabileceğini düşünüyorum. Umarım bu 100’üncü yıl etkinliği sayesinde Türkiye'de Japon mizahına ilgi duyulmasına vesile oluruz. Bu dostluğun sanat ve mizah aracılığıyla pekişmesine katkıda bulunmaktan büyük mutluluk ve onur duyuyorum.

ODAĞIM SEYİRCİYLE EĞLENMEK

Bence komedi geleneğinin özünde her birimizin sahip olduğu zayıflıkları ve hataları kabul etmesi ve bunları benimsemesi yatıyor. Bir oyuncunun hikâyede yer alan karakterleri canlandırma tarzını ise Rakugo olarak adlandırıyoruz. Rakugo aslında hikâye anlatımı ve oyunculuğun, solo komedi ve tiyatronun bir karışımı. Türk mizah kültürüyle ilgili şu ana kadar sadece meddah geleneğiyle ilgili bilgiye sahibim. Rakugo'da ele aldığımız hikâyelerin hepsi evrensel temalar içerdiğinden dolayı Türk izleyicisinin de bunlara sempati duyacağından eminim. Odak noktam, sahnede performansımı sergilerken aynı anda seyirciyle birlikte eğlenebilmek olacak.

Biletler: mobilet.com