Dünya durunca petrol 'çöp' oldu
Salgın nedeniyle yavaşlayan hayat petrole olan talebi azalttı. Depolar tam doluluk seviyesine ulaştı. Önceki gün petrol yüzde 300 ile tarihin en sert günlük düşüşünü yaşadı. Çöküş sürüyor. Brent petrolün varil fiyatı 20 doların altına düştü
Küresel piyasalar, önceki akşam Batı Teksas (WTI) tipi ham petrol fiyatlarındaki tarihte görülmemiş düşüşün şokuyla sarsıldı. Petrol fiyatları, neredeyse tam doluluk seviyesine ulaşan depolama kapasitesi nedeniyle önceki gün yüzde 300 ile tarihin en sert günlük düşüşünü yaşadı. ABD ham petrolünde önceki gün yaşanan sert hareketler dün brent petrole de yansıdı.
EKSİ 37,6 DOLARA KADAR GERİLEDİ!
Batı Teksas tipi ham petrolün mayıs vadeli ve fiziki teslimli sözleşmelerinde, vade sonuna bir gün kala düşük hacimle de olsa eksi fiyattan işlemler geçti. Önceki akşamki işlemlerde kontrat sahiplerinin depolama zorlukları nedeniyle fiziki teslimattan kaçınması, pozisyonlarını kapatmak isteyen yatırımcıların vade sonuna bir gün kalan kontratlarda alıcı bulamamasına neden oldu.
Bu gelişmeyle WTI'ın mayıs vadeli kontratı önceki gün yüzde 300’ün üzerinde değer kaybederek eksi 37,6 dolar seviyesine kadar geriledi. Böylece petrolde, vadeli kontrat işlemlerinin başladığı 1983 yılından bu yana ilk kez negatif seviye görüldü. En aktif vade olan haziran vadeli kontrat ise bir önceki kapanışa göre yüzde 22 değer kaybederek 13 doları gördü.
TRUMP: PETROL ALMANIN TAM ZAMANI
Petrol fiyatındaki hızlı düşüş ve piyasada yaşanan panik sonrası bir açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkisiyle ülkede ham petrol fiyatlarının sıfır doların altını görmesinin "kısa vadeli" olduğunu söyleyerek, 75 milyon varil ham petrol alacaklarını duyurdu.
Trump, şu ifadeleri kullandı: “Bu düşüşün nedeni, kimsenin şu anda araba kullanmaması. Fabrikalar, işyerleri kapalı. Bu yaşanan, petrolün durumundan ziyade, mali bir durum. Piyasalarda bir tıkanma var, bu nedenle fiyatlar düştü. 1 ay gibi bir zamanda ham petrol fiyatları 25-28 dolar aralığını görür diye düşünüyorum. ABD olarak, stratejik petrol rezervimize 75 milyon varil petrol alacağız. Şimdi petrol almanın tam zamanı.”
Bu açıklama sonrası WTI'nın aktif vadesi 15 dolara yükselirken, brent petrolün varil fiyatı günü 25,48 dolar seviyesinde tamamladı.
BRENT PETROL 20 DOLARIN ALTINA DÜŞTÜ
ABD ham petrolünde önceki gün yaşanan sert düşüşler, dün brent petrole de yansıdı. Brent petrolün varil fiyatı, dün saat 12.35 itibariyle 18,02 dolara kadar inerken, günlük kayıp yüzde 29,27 oldu. Brent petroldeki bu geri çekilme, Şubat 2002’den bu yana en düşük seviye olarak kayıtlara geçti. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 6,95 dolardan alıcı bulurken, günlük düşüş yüzde 41,88 oldu.
Petrolde yaşanan rekor düşüşler başta Wall Street olmak üzere tüm dünyada enerji şirketleri için görünümü kötüleştirerek borsaları da aşağı çekti. New York borsası, ABD'de petrol fiyatlarının tarihte ilk kez sıfırın altına inmesinin ardından günü düşüşle tamamladı.
Kapanışta, Dow Jones endeksi 590 puanın üzerinde değer kaybetti ve yüzde 2,44 azalışla 23.650,44 puana geriledi. S&P 500 endeksi yüzde 1,79 kayıpla 2.823,16 puana ve Nasdaq endeksi de yüzde 1,03 azalışla 8.560,73 puana düştü.
DÜNYANIN EN BÜYÜĞÜ DEPOLAMA KAPASİTESİNİ DOLDURDU
Dünyanın en büyük bağımsız petrol depolama şirketi olan Rotterdam merkezli Royal Vopak NV, ham petrol ve refine yakıtlar için depolama kapasitesinin tamamen dolduğunu bildirdi. Royal Vopak Mali İşler Direktörü Gerard Paulides yaptığı açıklamada, "Terminallerimizdeki depolama kapasitesi neredeyse tamamen satıldı. Kapasitesi dolan tek depolama şirketi biz değiliz" diye konuştu.
EKONOMİ FİNANSALLAŞIRSA OLACAK OLAN BUDUR!
Petrolde yaşanan gelişmeleri değerlendiren Doç. Dr. Volkan Özdemir, “Koronavirüs pandemisi etkisiyle tarihe tanıklık ediyoruz! Ekonomi gerçek üretim dinamiklerinden kopup finansallaşırsa olacak olan budur. 1983 yılından 
beri vadeli işlemler borsasında petrol işlemi yapılıyor ve nam-ı diğer ‘kâğıt petrol’ ilk defa negatif. Kâğıt petrolü fiziken alıp bu ortamda kime satacaksın? Görülmemiş bir talep çöküşüyle gerçek piyasa (fiziki petrol) finansal piyasadan (kâğıt petrol) yılların intikamını alıyor. Haziran vadeliler artıda olacak ama nasıl gelişecek merak konusu” dedi.
Bu durumun finansal piyasaların etkisi olduğunu kaydeden Özdemir, “ABD’de yatırım ve ticari bankacılık faaliyetlerini ayrıştıran Glass Steagall yasası 90’larda hükümsüz kılındı. 2000’de CFMA yasası ile dev yatırım bankaları enerji emtialarına aktı. Sonuç: Petrol 20 yıldır finans tahakkümünde. Yıllarca petrolde finans oyunları yapıldı. Para sahipleri bu yolla dünyanın gerisini sömürebildi. Kaldıraçlarla yaratılan sanal finans ekonomisinin kumarhane bahsinden hiçbir farkı yok” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Özdemir şunları da kaydetti: “Ulusal ölçekte baktığımızda düşük petrol döneminde depolama kapasitesinin önemi ortaya çıkıyor. Rasyonel yönetimlerde, bu gibi anlar için ürünler hariç ham petrol stoklama altyapısının mevcut olması gerekir” değerlendirmesi yaptı.
Özdemir, “Şimdi tarihi fırsat: Başta borsa yatırım fonları olmak üzere spekülatif paranın bu alanlardan çıkartılıp sert bir şekilde düzenlenmesi lazım” diye konuştu.