Dünya Sağlık Örgütü mutantın izini sürüyor

Didem Mercan

İNGİLTERE’de mutasyon tespiti sonrası endişe yaşanırken Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Sözcüsü Tarik Jasarevic, yeni duruma karşı bilim insanları ve sağlık yetkilileriyle birlikte takipte olduklarını söyledi. Jasarevic, BirGün’ün sorularını yanıtladı.

Mutasyona ilişkin olarak DSÖ Sözcüsü Jasarevic, “Virüsler dolaşırken değişir ve bu değişiklikler virüsün özelliklerinde farklılıklara yol açabilir. Virüsün yayılmasını yavaşlatmak ve sonunda durdurmak için herkes önlem almaya devam etmeli” dedi.

Mutasyona ilişkin Dünya Sağlık Örgütü’nün Birleşik Krallık ve Güney Afrika’daki sağlık yetkilileri, bilim insanları ile yakın temas halinde olduğunu söyleyen DSÖ Sözcüsü, “Yapılacak analizler, bu yeni varyantların insanlar arasında daha kolay geçip geçmediğini, daha ciddi hastalığa neden olup olmadığını, testlerin ve aşıların nasıl çalıştığını ve etkili olup olmadığını belirleyecek” dedi.

Seyahat kısıtlamalarına ilişkin kararların ulusal kararlar olduğunu belirten Jasarevic, ‘’DSÖ sadece risk temelli bir yaklaşım benimsemeyi önerebilir’’ diye konuştu. Geçtiğimiz altı hafta içinde haftalık ölüm sayısının yaklaşık yüzde 60 arttığını belirten Jasarevic pandemi sürecine ilişkin özetle şu noktalara dikkat çekti…

► GENÇ HASTA ORANI ARTIYOR: 124 ülkeyi kapsayan 31 aralık 2019-18 ekim 2020 dönemi analizlerinde şunu gördük: 15-24 yaş grubunda vaka oranı 9 ve 10’uncu haftalarda yüzde 4 iken 42’nci haftada bu oran yüzde 14’e yükseldi. Aynı şekilde 25-64 yaş arasındaki grubunda da vaka oranı aynı dönemde yüzde 50’den yüzde 65’e yükseldi. Çocuklardaki artışlar ise daha hafif olarak gözlemlendi. 0-4 yaş arası yüzde 0,5’ten yüzde 2’ye ve 5-14 yaş arası yüzde 1’den yüzde 5’e yükseldi. 65 yaş ve üstü vaka oranının salgının erken dönemlerindeki yüzde 40’tan, son haftalarda yüzde 15’e düştüğü ve ardından sabitlendiğini gözlemlendi.

► AŞI HER ŞEYİ ÇÖZEMEZ: Araştırmalar, nüfusun büyük çoğunluğunun hâlâ hastalığa duyarlı olduğunu gösteriyor. İletişimi durdurmazsak daha çok vaka göreceğiz. Sonuçta, bu salgının yörüngesi bizim elimizde, gelecek hükümetin, toplumların ve bireylerin eylemlerine bağlı. Aşılar pandemiyi sona erdirmeye yardımcı olsa da her şeyi çözemez. Salgını her yerde yenmemiz gerekiyor. Ülkelerin kendi vatandaşlarını koruma görevi var ancak Covid-19 gibi bulaşıcı hastalıklarda bunu yapmanın en iyi yolu başkalarını da korumak.

► BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİLİMSEL BİR İŞBİRLİĞİ VAR: Her kıtadan binlerce araştırmacı, hayatlarımızı normale döndürmemize yardımcı olabilecek bir aşı bulmak için gece gündüz çalışıyor. Ocak ayında virüs genomunun paylaşılmasından itibaren normalde yoğun rekabet içinde olan kurumlar veya üreticiler arasında bazı etkileyici işbirlikleri oldu. Pandeminin başlangıcından bu yana, patentlerini açık lisanslayan bazı üreticiler de dahil bilimsel bilgilerin paylaşılmasına ve benzeri görülmemiş bilimsel bir işbirliğine şahit oluyoruz.

► ADİL VE HAKKANİYETLİ AŞI DAĞITIMI: Kosta Rika ve diğer 40 ülkenin talebi üzerine Mayıs 2020’de DSÖ, Covid-19 sağlık teknolojisi bilgilerinin, fikri mülkiyetlerinin ve verilerinin paylaşımı için C-TAP (COVID Teknoloji Erişim Havuzu) eylem çağrısı başlattı. C-TAP belki hızlı bir çözüm değil ama teknoloji transferini iyileştirmek için orta ila uzun vadeli bir yaklaşım. Bu dönemde aşılara ilişkin en önemli engel adil ve hakkaniyetli dağıtım, üretimi büyütme, aşı üretimine ilişkin bilgi birikimi ve aşıların ihtiyacı olan kişilere ulaştırma kapasitesi.