'Eğreti' bir tartışma

Türkiye'nin birbirinden renkli ögeleri, ne zaman bir filmin, klibin veya şarkının konusu olsa, ortalığın karışması da kaçınılmaz. Konunun muhatapları kimi zaman açıklamalar yaptı, kimi zaman da tehditler savurdu. Sertap Erener'in bir şarkısına pehlivanların yer aldığı bir klibin çekilmesinin ardından yaşanan tartışma hafızalardan silinmemişken, benzer bir durum yine gündemde.

Bu kez tartışma konusu henüz çekim aşamasındaki bir film. Filmin adı "Eğreti Gelin". Şükran Kozalı'nın "Eğreti Gelinler" isimli kitabından yola çıkılarak senaryolaştırılan ve çekimlerine başlanan filmle ilgili tartışmalar gittikçe büyüyor. Filmin çekimleri Kastamonu'da sürüyor, ancak tartışma Denizli'de... Neden Denizli derseniz... Kozalı'nın kitabına göre, 'eğreti gelinlik' Denizli'de yaşandığı iddia edilen bir gelenek. Eğreti gelinliği hizmet olarak kabul eden kadınlar, genç erkekleri evliliğe hazırlıyordu. Eğreti gelinler, nasıl iyi bir eş olunacağından cinselliğe kadar birçok konuda eğitimci görevini üstleniyordu. Görevini tamamladığında, evden ayrılıyor ve bir başka evde hizmetini sürdürüyorlardı. Bu kadınların, eğitim verdikleri gençlerle ciddi bir aşk ilişkisi yaşamaları ise yasaktı.

"Eğreti Gelin" filminin senaryosu da bu kitaptan yola çıkılarak yazıldı. Ne olduysa filmin konusunun açıklanmasından sonra oldu. Denizliler, "Denizli'de böyle bir gelenek yoktur" diyerek itirazlarını dile getirdi. Tepkiler bununla da sınırlı kalmadı. AKP Denizli Milletvekili Mehmet Yüksektepe "Filmin çekimleri durdurulmalı. Konuyu gerekirse TBMM'ye taşıyacağım" dedi. Denizli Belediye Başkanı Nihat Zeybekci ise "Denizli'de böyle bir şey duydum, ne de gördüm" diyerek, hikayeyi Denizli'ye mal etmenin, Denizlililer'e saygısızlık olacağını söyledi.

Yönetmenliğini Atıf Yılmaz'ın yaptığı, başrollerini Nurgül Yeşilçay ve Genco Erkal'ın paylaştığı Eğreti Gelin filminde Onur Ünsal, Müjde Ar ve Fikret Hakan da rol alıyor.

YAPIMCILAR NE DİYOR?

Eğreti gelinlerin gerçek olduğunu iddia etmiyoruz

Atıf Yılmaz (Yönetmen): Çekimleri Kastamonu'da, devam eden "Eğreti Gelin" filmine Denizlilerin tepki göstermesini anlamak mümkün değil. Filmde öykünün Denizli'de ya da bir başka şehirde geçtiği yönünde bir belirti yok. Sinemalar bazen gerçeğe dayanır. Ancak her sinemada hayal ürünü vardır. Her film biraz gerçek, biraz hayal ürünüdür.

Jale Onanç (Yapımcı): Filmin senaryosu Kozan'ın kitabından esinlenerek yazıldı. Ancak filmde Denizli'yi veya Kastamonu'yu konu eden bir hikaye yok. Bu bir öykü. Kitabın yazarı sanırım olayın Denizli'ye ait olduğunu söylüyor ancak film için böyle bir şey söz konusu değil. Biz sadece bir öyküyü anlatıyoruz. Dolayısıyla filmi durdurmak, dava etmek gibi adımlar sonuçsuz kalır.

SOSYOLOGLAR NE DİYOR?

Ferhat Kentel (sosyolog): Benzer olarları geçmişte de yaşadık. Bana kalırsa bu düşünce platformunun gelişme meselesiyle, soyutlama düzeyinin düşük olmasıyla alakalı bu durum. Filmler gerçek gibi yaşanıyor. Bir filmin kahramı ölüyor, halk ayaklanıyor. Kötü karakteri canlandıran Erol Taş'ı sokakta görenler eskiden tepki gösterirlerdi. Soyutlayamamak ve yüzeysel yaşamak önemli bir nokta.

Arus Yumul (sosyolog): Temsil önemlidir. Temsil karşısında bizim algılamamız şekillenir. Medyada, filmlerde yer alan bu temsiliyet bizim insanların düşüncelerini etkiler. Bu yüzden de insanlar bu şekilde tepkiler gösteriyorlar. Ancak kimi zaman da bu hassasiyet aşırı da olabilir. Örneğin bu filmde eğer bölge ismi geçmiyor, bölgeye atıf yapılmıyorsa, ve sadece bir öyküyse hassasiyet abartılı olmuş olabilir. Ancak henüz filmi bilmiyoruz.