Ek bütçenin yükü hastanın sırtında

Dr. Ergün DEMİR - Dr. Güray KILIÇ

Cumhurbaşkanı tarafından “2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM’ye sunuldu. Bununla birlikte ile ek bütçede katılım paylarının da içinde yer aldığı ‘Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar’a 22 milyar 52 milyon 456 bin TL eklendi. Buna göre hastalandığınızda, ameliyat olduğunuzda ve ilaç aldığınızda SGK tarafından hastalardan alınan muayene, tetkik, tıbbi malzeme ve reçete katılım paylarına yüzde 47,7 ek yük yani zam gelecek.

Bütçe gelirleri içerisinde yer alan kişi ve kurumlardan alınan paylar: Devlet payları (petrolden ve madenlerden), Özel bütçeli idarelerden alınan paylar (Düzenleyici ve denetleyici kurumlardan, GSM işletmelerinden, trafik sigorta, elektronik haberleşme sektörüne, İşletmecilerden alınan evrensel hizmet gelirleri ve katılım paylarının da içinde yer aldığı diğerlerinden alınan paylardan oluşmaktadır.) Ek bütçede kişi ve kurumlardan alınan paylar 22 milyar TL olarak sunulmuştur.

Sağlık hizmetlerinde katılım payı alınması: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 68.Maddesi’nde katılım payı; sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler tarafından ödenecek tutarı ifade eder. Katılım payı uygulanacak sağlık hizmetleri;

Aile hekimleri hariç olmak üzere ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi: İkinci basamak resmi sağlık hizmeti sunucularında 6 TL, Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerinde 7 TL, üniversite hastanelerine bağlı üçüncü basamak sağlık hizmeti sunucularında 8TL, özel sağlık hizmeti sunucularında 15 TL

Vücut dışı protez ve ortezler: Vücut dışı protez ve ortezlerden, kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişiler için yüzde 10, diğer kişiler için yüzde 20 oranında katılım payı alınır. Ancak katılım payı tutarı vücut dışı protez veya ortezin alındığı tarihteki brüt asgarî ücretin yüzde 75’ini geçemez. Yüzde 75’lik üst sınırın hesaplanmasında her bir protez ve ortez bağımsız olarak değerlendirilir.

Ayakta tedavide sağlanan ilaçlar: Kurumca bedeli karşılanan ilaçlar için kurumdan gelir ve aylık alanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişilerden yüzde 10, diğer kişilerden yüzde 20 oranında katılım payı alınır. Ayrıca her bir reçete için; 3 kutuya kadar temin edilen ilaçlar için 3 TL,3 kutuya ilave temin edilen her bir kutu ilaç için 1 TL, olmak üzere katılım payı alınır.

Yardımcı üreme yöntemi: Bir hastalığın tedavisinin başka tıbbi bir yöntemle mümkün olmaması nedeniyle yapılacak yardımcı üreme yöntemi tedavisi dışındaki yardımcı ı üreme yöntemi tedavilerinde birinci denemede yüzde 30, ikinci denemede yüzde 25, üçüncü denemede yüzde 20 oranında olmak üzere, bu tedaviler için belirlenen bedeller üzerinden katılım payı alınır. Kurumca belirlenecek hastalık gruplarına göre yatarak tedavide finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinden SGK tarafından katılım payı alınmaktadır.

Ek bütçe önerisiyle olası beklenti kanunun elverdiği ölçüde SUT değişikliği yapılmasıdır. Buna göre şimdiye dek uygulanmayan birinci basamak sağlık hizmeti sunucularında yapılan muayenelerde katılım payı alınması söz konusu olabilecek. Ayrıca, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmet sunucularında yapılan muayenelerde katılım payının 20 TL’ye kadar yükseltilmesi ve 5510 Sayılı Kanun’da yer alan ancak şu anda uygulanmayan kurumca belirlenecek hastalık gruplarına göre yatarak tedavide finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinden yüzde 1’ine kadar katılım payı alınması uygulaması söz konusudur. Önümüzdeki günlerde kanunun elverdiği ölçüde yapılabilecek SUT değişikliği ile katılım paylarına ek zam uygulaması gündeme gelmesi beklenmeli.

Genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişiler 2018 yılında 4,1 milyar TL, 2019 yılında 4,3 milyar TL, 2020 yılında 3,3 milyar TL (Pandemi nedeniyle müracaat sayılarının azalmasına bağlı) 2021 yılında yaklaşık 4,6 milyar TL SGK’ye muayene, tetkik, tıbbi malzeme, reçete katılım payı ödediler.

İçinde katılım paylarının da yer aldığı kişi ve kurumlardan alınan paylar, bütçe gelirleri içerisinde yer almakta ve 2022 yılı Merkezi Bütçe Kanun Teklifi’nde 46.1 milyar TL olarak sunulduktan 6 ay sonra faiz ve giderlerdeki artış gerekçesiyle Cumhurbaşkanı tarafından TBMM’ye gönderilen ek bütçede 22 milyar TL olarak sunulmuştur. Bu durum başka bir kaynak olmadığına göre SGK’nin vatandaşlardan aldığı muayene, tetkik, tıbbi malzeme, reçete katılım paylarına yüzde 47,7 ek yük, yani zam gelmesi demek…

SGK’ce yapılan bütçe transferlerini azaltmak için zam kapıda! Ek bütçenin en önemli genel gerekçelerinden biri SGK’ye yapılan bütçe transferleri olarak görülmektedir. Ek bütçe önerisinde SGK’ye açık finansmanı ödemeleri 86 milyon 317 bin TL önerilmektedir. Kuruma yapılan açık finansman ödemelerini azaltabilmek için kuvvetle muhtemeldir ki önümüzdeki günlerde katılım paylarının artışı ile birlikte tüm sağlık hizmetlerine zam gelecektir. Zaten vatandaşlar hastanelerde muayene olabilmek için sıra, ameliyat olabilmek için gün alamadıklarından sağlık hizmetine erişemezken; önümüzdeki günlerde ek bütçe ile gelecek olan ek yük/zamlarla tamamen sağlık hizmetine erişimde mahrum kalacaklardır.

SGK ‘açıkları’ gündemdeki yerini tüm yakıcılığıyla korurken bu ‘açığın’ sağlık sigortası fonundan değil, sosyal sigorta fonlarından kaynaklandığının da altını çizmek gerekiyor. Sonuç olarak; ekonomik kriz giderek derinleşmekte ve başta yoksullar olmak üzere toplumun tamamını etkiler hale geliyor. İşsizlikle boğuşan ve yoksulluk sı-nırının altında kıt, kanaat yaşam sürmekte olan, yurttaşların sırtındaki yükü hafifletmesi beklenen bütçe ile vatandaşların sırtına ek yük getiriliyor.

Oysa, 2017, 2018, 2019 yılları SGK faaliyet raporları ‘ek-5 bütçe gelir’ ve ‘ek-2 bütçe giderleri’nin ekonomik sınıflandırma tabloları ile SGK 2020 Sayıştay denetim raporundaki bulgular ışığında şunlar anlaşılıyor:

Genel sağlık sigortası fon gelirleri, genel sağlık sigortası kapsamında sağlanan sağlık hizmetlerini karşılamak için yeterli geliyor ve hatta artıyor. GSS fon varlığı fazla vermesine rağmen, SGK gözünü hâlâ yoksullukla yaşam mücadelesi veren vatandaşın cebindeki üç kuruşa dikmekten çekinmiyor. SGK’nin vatandaşlardan sağlık hizmetlerine erişirken aldığı muayene, tetkik, tıbbi malzeme, reçete adı altında tedavi katılım payına son verilmeli.