Ek bütçeye rağmen açık
Bütçe 2022’de 139,1 milyar liralık açık verdi. Ancak ek bütçeye rağmen gelen açık tahminlerin altında kaldı. Bunda ÖTV’deki artış ve KDV geliri etkili oldu.
Ekonomi Servisi
Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2022 yılının bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Aralık 2022’de bütçe gelirleri, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 96,7 artarak 255 milyar 199 milyon liraya yükseldi. Bütçe giderleri de aynı dönemde yüzde 31,3 artışla 373 milyar 816 milyon liraya çıktı. Geçen ay bütçe açığı 118 milyar 617 milyon lira oldu.
Ocak-Aralık döneminde ise 2 trilyon 941 milyar liralık gidere 2 trilyon 802 milyar liralık gelir oldu. Böylece bütçe açığı yılın tamamında 139,1 milyar lira oldu. Tahminlerin oldukça altında gerçekleşen bütçe açığında ithalatın rekor kırması sonucu ithalde alınan KDV’nin yüzde 121 artması, ÖTV’nin yüzde 104 artması ve şirket kârlarındaki rekor artışlar sonucu kurumlar vergisinin yüzde 185 artışı etkili oldu. İthalde ve dâhilde alınan KDV toplamı 2022’de 754 milyar 100 milyon lirayı buldu. Bu tutar toplam merkezi bütçe gelirlerinin yüzde 27’sini oluşturdu.
ÖTV’de ise bütçe tahmini 375 milyar 850 milyon lirayken 419 milyar 791 milyon liralık tahsilat yapıldı. Bu da toplam Hazine’nin kasasına giren her 100 liralık gelirin 15 lirasının ÖTV’den kaynaklandığını ortaya koydu.
ÖTV’nin alt kalemlerinde ise tütün mamülleri, içki ve motorlu taşıtlardan alınan vergi dikkat çekti. 2022’de üç kalemden toplamda 312 milyar 119 milyon liralık vergi geliri elde edildi. Bu tutar da toplanan ÖTV’nin yüzde 74’ünü oluşturdu.
Tütün ürünlerinden toplam 101 milyar 275 milyon TL ÖTV tahsil edildi. Bütçe tahmini 87 milyar 602 milyon TL’ydi. 2021 yılına göre artış yüzde 50 oldu.
İçkiden 2022’de toplam 43 milyar 7 milyon TL ÖTV tahsil edildi. Bütçe tahmini 38 milyar TL’ydi.
Temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanan ek bütçe yasası ile 2022’de bütçe gelirlerinin 2 trilyon 553,1 milyar, bütçe harcamalarının 2 trilyon 831 milyara yükseltildi. Faiz dışı bütçe fazlası 51,4 milyar lira olacağı öngörüldü.
