Ekonomistler faiz kararını değerlendirdi: Bankalara doğrudan doğruya transfer yapılması anlamına geliyor

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), politika faizini piyasanın beklentisinin üzerinde 150 baz puan indirerek yüzde 12'den yüzde 10,5'e çekti.

AA Finans'ın anketine katılan ekonomistlerin tamamı, politika faizinin yüzde 12'den yüzde 11'e indirileceğini tahmin etmişti.

Ekonomistler, Merkez Bankası'nın faiz indirimi kararına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

BirGün yazarı ve ekonomist Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, faiz indiriminin bankalara doğrudan doğruya transfer yapılması anlamına geldiğini vurguladı. Artı TV’de Onur Öncü ile Haber Aktüel programına konuk olan Kazanoğlu, kur korumalı mevduat sistemine işaret ederek, “Mesela TL, 1 yılda yüzde 40 değer kaybettiği zaman yüzde 13,5’i bankalar ödeyecek, 26,5’i Hazine ödeyecek. Eğer faizler yüzde 25 olsaydı, 25 puanı bankalar, 15 puanı Hazine ödeyecekti” dedi.

Kozanoğlu, Merkez Bankası’nın faiz indirim kararını şöyle yorumladı:

“Kasım ayında 150 baz puanlık bir indirim daha gelirse, yüzde 9’a inmiş olacak. Ondan sonra da muhtemelen daha fazla indirim yapmaya gerek kalmayacak. Bu nereye kadar iner diye soruluyor, aslında dünya örnekleri gösterdi, eksi faiz diye bir şey de var. Yani paranızı bankaya yatırdığınız zaman cezalandırabilirsiniz. Onun için biraz böyle geniş düşünmek lazım. Niye Merkez Bankası faizleri belirler? Bu bir sinyaldir ekonomiye. ‘Parasal aktarım mekanizması’ deniliyor. Merkez Bankası’nın faizleri indirmesi veya yükseltmesi halinde bütün diğer faizler de benzer şekilde etkilenebilir. Ama bu mekanizma artık Türkiye’de işlemiyor. Yani Merkez Bankası faizleri düşürdü diye ne mevduat ne de kredi faizleri otomatikman düşüyor. O nedenle bu mekanizma çalışmıyor. Ama sembolik olarak seçmene, ‘Biz faizleri indirdik’ mesajı vermeye yarıyor.

Bir de bankalar açısından da çok ciddi bir avantaj sağlıyor. İlk akla gelen kur korumalı mevduat. Sizin kur korumalı mevduata koyduğunuz para, dolar cinsi veya avro cinsi olmak üzere, o döviz ne kadar TL karşısında değer kazanırsa, sizin de mevduatınız o kadar faiz kazanıyor. Diyelim ki bir dönemde yüzde 10 kazandı, o sırada faiz daha düşükse, bankanın maliyeti düşüyor, Hazine’ye olan maliyet artıyor. Bankalar politika faizi+3 puan faiz ödeyebiliyorlar. Mesela TL, 1 yılda yüzde 40 değer kaybettiği zaman yüzde 13,5’i bankalar ödeyecek, 26,5’i Hazine ödeyecek. Eğer faizler yüzde 25 olsaydı, 25 puanı bankalar, 15 puanı Hazine ödeyecekti. Yani bu faiz indirimi doğrudan doğruya bankalara transfer anlamına geliyor. Bütçeden yapılan ödeme, aslında her yurttaşın cebinden çıkan bir para anlamına gelir. Yurttaşların ödediği vergiler artabilir ve aldıkları hizmetlerin kalitesi ile miktarı düşebilir. Yani daha az eğitim, daha az sağlık, daha az sosyal güvenlik, daha az altyapı anlamına gelir.”

"TARİHTE EMSALİ YOK"

İktisatçı Mustafa Sönmez, "Faizi %9'a indirmek yerine %10.5’a indirdiler. Demek ki takip eden ay da 1.5 puan daha indirip tek haneye %9'a inecekler. TÜFE 3 Kasım’da 84,5 gibi açıklanır. Fark, 74,5 puan olur. Bu saçmalığın dünyada, tarihte emsali yok!" dedi.

Faizi %9 a indirmek yerine %10.5’a indirdiler.
Demek ki takip eden ay da 1.5 puan daha indirip tek haneye %9 a inecekler. TÜFE 3 Kasım’da 84,5 gibi açıklanır. Fark, 74,5 puan olur. Bu saçmalığın dünyada, tarihte emsali yok !

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) October 20, 2022

Ekonomist Refet Gürkaynak ise, "Merkez Bankası kötü para politikasına artık şaşırmadığımızı görünce kendi kötü standartlarında dahi şaşırtacak kadar kötüsünü bulmuş. Allahtan para politikası aktarımı filan kalmadı, kimsenin umrunda değil. Umrumuzda olduğu zaman ne yapacağız bilmiyorum" ifadelerini kullandı.

Merkez Bankası kötü para politikasına artık şaşırmadığımızı görünce kendi kötü standartlarında dahi şaşırtacak kadar kötüsünü bulmuş. Allahtan para politikası aktarımı filan kalmadı, kimsenin umrunda değil. Umrumuzda olduğu zaman ne yapacağız bilmiyorum.

— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) October 20, 2022

Ekonomi yazarı Uğur Gürses, "Çok yazık; ücretini TL olarak alan, tasarrufunu TL, emeklilik birikimlerini TL tutanlar göz göre göre yoksullaştırılıyor. Gelecek bir yılda enflasyonu resmi belgelerde % 25'te gören bürokratlar, faizi bugün 1.5 puan indirirken, gelecek ay da 1.5 puan indirerek % 9'a çekecekler" dedi.

Çok yazık; ücretini TL olarak alan, tasarrufunu TL, emeklilik birikimlerini TL tutanlar göz göre göre yoksullaştırılıyor.
Gelecek bir yılda enflasyonu resmi belgelerde % 25'te gören bürokratlar, faizi bugün 1.5 puan indirirken, gelecek ay da 1.5 puan indirerek % 9'a çekecekler.

— Uğur Gürses (@ugurses) October 20, 2022

Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota, "Bunu yazınca toplantıda gerçekten bir karar aldıklarına inanmamızı mı bekliyorlar?" diyerek karara tepki gösterdi.

"Kurul, politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir.
Kurul, takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır"

Bunu yazınca toplantıda gerçekten bir karar aldıklarına inanmamızı mı bekliyorlar? https://t.co/S3B809c7v5

— Kerim Rota (@kerimrota) October 20, 2022

Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu ise, "Merkez Bankası’ndan 150 baz puan indirim. Politika faizi % 10.50 oldu. Tasarruf sahiplerinden, şirket sahiplerine ucuz kaynak aktarımı devam ediyor…" değerlendirmesini yaptı.

Merkez Bankası’ndan 150 baz puan indirim. Politika faizi % 10.50 oldu.

Tasarruf sahiplerinden, şirket sahiplerine ucuz kaynak aktarımı devam ediyor…

— Şenol Babuşcu (@senolbabuscu) October 20, 2022