Ekonomistlerden ‘Yeni Ekonomi Programı’ yorumu
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın damadı Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, üç yıl için hazırlanan ‘Yeni Ekonomi Programı’nı açıkladı. Bakan Albayrak, 2019 enflasyon hedefinin yüzde 12, 2020 yılı için ise yüzde 8,5 olduğunu açıkladı. Albayrak, bu yıl büyüme hedefinin 'bir miktar uzağında' kalınacağını söyledi.
Ekonomistler, Albayrak'ın programını 'inandırıcı' bulmadıklarını dile getirirken Merkez Bankası Para Politikaları Kurulu üyelerinin sunumu en önde izlemelerini eleştirdi.
"Kayınpederini ikna etmek için hazırlamış"
Albayrak’ın programını değerlendiren ekonomistlerden Uğur Gürses, “Biri bakana sorsa; yüzde 5'lik büyümeyi sağlayacak kaynağı Merkez Bankası mı basacak?” dedi. Sosyal medya hesabından paylaşımlar yapan Gürses, “Yalanlarla başlayan sunum izlemeye değer mi? 2020'ye ‘Değişim başlıyor’ denmiş; doğru ve çok yerinde bir slogan olmuş. Bakan Albayrak, Mart yerel seçim sonuçlarıyla bu değişimin başladığını teslim etmiş. ‘Doktora tezlerinde örnek gösterilecek’ bir ekonomik çakılma yahu bu. Şuna ikna oluyorum giderek; Bakan Albayrak'ın sunduğu ‘yalan ekonomik dünya’ bizleri değil kayınpederini ikna etmeye dönük. Kısa vadede siyasi olarak iki büyük metropole patladı az değil” ifadesini kullandı.
"Sizin ne işiniz var orada?"
Gürses ekonomi programını ön sıradan takip eden Merkez Bankası Para Politikası Kurulu üyelerini “Tarihte ilk galiba; TCMB Para Politikası Kurulu üyeleri siyasi program açıklamasında ön sıralara dizilmişler. Dünyada başka örneği var mı? Sizin ne işiniz var orada?” sözleri ile eleştirdi.
Gürses paylaşımlarına şöyle devam etti:
“Dalga geçmek diye buna derim; resmi enflasyon hedefi yüzde 5, ama "enflasyon hedefi" diye sunulan bunlar. Merkez Bankası'nın swap verilerini saklayanlar, ‘kamuda şeffaflık’ sağlayacakmış. Biri bakana sorsa; yüzde 5'lik büyümeyi sağlayacak kaynağı Merkez Bankası mı basacak? ‘Dolarizasyona karşı tedbir seti oluşturacağız’ Ne yani? Faiz mi artıracaksınız? Yoksa kambiyo kontrolü mü? Sonunda da ayakta alkışladılar.Bütçe açığı tahminleri (2019-2022):
Bakanın sunumunda salonda bulunanlara dağıtılan hali ile sırasıyla % 2.9, % 2.9, % 2.9, % 2.6 Bakanın sunumda açıkladığı % 2.9, % 2.9, % 2.5, % 1.5 Bu ciddiyet düzeyindeki program "merdiven altı" mı hazırlandı?”
"Cari açık ile büyüme tutarlı değil"
Eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, yeni programa ilişkin, “İmalat sanayiinin aramalı ve ham madde ithalatı bağımlılığında akşamdan sabaha önemli bir değişim olmazsa -ki olmayacak- 2020/2022 büyüme oranlar aynı yıllar için verilen cari açık tahminleri ile de hiç tutarlı değil. 2020/2022 için bütçe açığı tahminleri yüzde 2.9, 2,5, 1.5 aynı yıllar için tahmin edilen yüzde 5’lik büyümenin sağlayacağı vergi tahsilatını esas almış görünüyor. Oysa aynı yıllar için tahmin edilen cari açık ile büyüme tutarlı değil” değerlendirmesinde bulundu.
"Varlık Fonu inşaatçıları kurtaracak"
Ekonomist Ümit Akçay, Albayrak’ın “Cari dengeyi güçlendiren, ülkenin stratejik hedeflerini destekleyen ve özel sektör işbirliklerine dayanan sabit sermaye yatırımlarıyla birlikte bu sürece katkıda bulunacak” dediği Varlık Fonu’nun ‘inşaatçılar kurtaracağı’ paylaşımını yaptı.
"YEP hedeflerini hatırlayın, bugünkünün palavra düzeyini daha iyi anlarsınız"
Ekonomist Mustafa Sönmez, “Bütçe açığını milli gelirin yüzde 3'üne kadar artıracağını açıklıyor Damat. Zamlar, vergiler, elde kalan kamu varlıklarının haraç mezat satışı doludizgin devam edecek demektir” dedi. Sönmez, “Damat'ın YEP'inde, T. Varlık Fonu ile Ağaoğlu'ndan sonra enerji firmalarının ve KOİ yüklenicilerinin kurtarılacağı da açıklanmış oldu. Damat'ın en büyük palavrası 2019'un yüzde 0,5 büyüme ile kapanması ve izleyen yıllarda % 5 üst üste büyüme. Gelin görün ki, %5 büyümeye rağmen işsizlik %12'ye yakın devam ediyor!. İnsan biraz tutarlılık var mı diye bakar yahu. Damat'ın palavra YEP'inin evlere şenlik hedefleri. tutarsız, inandırıcılıktan uzak. Her şeyi bir yana bırakıp büyüme -işsizlik hedeflerini yan yana koyunca absürtlük ortaya çıkıyor. Damat hedeflerinin hiçbir iç tutarlılığı yok. Kafadan 3 yıl üst üste %5 büyüme derken, işsizlikte pek eli sıkı. Bütçe açığı zam, vergi, şirket kurtarma emareleri ile dolu. Enflasyon hedefi de inandırıcı değil. En önemlisi Damat, İstanbul depremini onun getireceği yıkımı es geçiyor! Önceki 2018 Damat YEP hedeflerini hatırlayın, bugünkünün palavra düzeyini daha iyi anlarsınız” ifadelerini kullandı.
Merkez Bankası Para Politikaları üyelerinin sunumu önden izlemesini Prof. Dr. Yalçın Karatepe de eleştirdi. Karatepe, ”Geçen sene iş adamlarını toplamışlardı. Bu sunumda neden yoklar ki?" diye sordu.
Karar gazetesi yazarı İbrahim Kahveci, program açıklanmadan önce yayımlanan yazısında programı inandırıcı bulmadığını dile getirmişti. Kahveci, Albayrak’ın sunumu sonrası yaptığı paylaşımda, “YEP'de IMF izleri. Yeniden vergi; yine vergi” dedi.