Ekonomiyi kurtarmak için, hayatları kurtarın

Brezilya’da Covid-19 vakalarının sayısı hızla artıyor. Via Campesina hareketinin söylediğine göre, sarılamayan yaraların altında kapitalist sistemin hataları yatıyor ve bunlar salgının etkileriyle birleştiğinde, ortaya ülkenin içinde bulunduğu toplum sağlığı krizi çıkıyor. Sağlık krizi, sermayenin tepede toplanmasının yarattığı neticelerle daha da kötüye gidiyor.

Via Campesina’nın yaptığı açıklamada “İçinde bulunduğumuz krizin, tüm dünyada ekonomik, siyasi ve ideolojik açıklardan derin sonuçları olabilir; devletlerin, coğrafyaların ve halkların yapılanma şeklini kökten değiştirebilir” deniyordu.

YÖNETİM KRİZİ KÖTÜLEŞTİRDİ

Covid-19 krizinin ulusal ölçekte yönetimi Jair Bolsonaro yönetiminin içinde bulunduğu siyasi-kurumsal krizi daha da kötüleştirdi. Bolsonaro iktidara geldiğinden beri bilime ve kültüre karşı kelimenin tam anlamıyla savaş ilan etti. Aynı zamanda işçi sınıfının haklarını ellerinden almaya çalıştı, insanların dayanışma gücünün altını oymaya uğraştı.

Campesina açıklamasında şu sözlere de yer verdi; “Hükümetin toplumsal sağlık konusundaki sorumsuz tavrı, krizi daha da kötüleştiriyor. Salgın esnasında toplum açık ve toplumsal şiddet ile mücadele ediyor.”

ÖNCE İNSAN HAYATI

Bolsonaro ülkenin ‘duramayacağını’ ve yalnızca ‘risk altındaki’ grupların (yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar) izole edilmesinin yeterli olacağını söyledi. Halbuki bu önlemler sağlık bakanı Luiz Henrieque Mandetta’nın söyledikleriyle de Dünya Sağlık Örgütü’nün yönergeleriyle de çelişiyordu.

Bolsonaro bununla da kalmadı ve salgına karşı önlemler alan eyaletlerin yöneticilerini canlı yayında eleştirdi, onları toplumsal paniği körüklemekle suçladı. Bolsonaro’ya göre merkezi ve yerel yöneticiler ‘dünyanın sonu’ fikirlerini bir kenara bırakıp, gerçek hayata dönmeliydi.

Via Campesina hareketinin yaptığı değerlendirmeye göre, ekonominin salgın sonrasında toparlanmasını istiyorsak, önce insan hayatını korumalıyız. Harekete göre, Bolsonaro ve müttefikleri toplumsal bütünlüğü inşa etmek, eyaletlerle ve belediyelerle işbirliği yapmak yerine felaket niteliğinde bir krizin tohumunu ekiyorlar; kriz esnasında bütçe kesintileri duyurmakla, sosyal medyada asılsız haberler yaymakla meşguller.

ÖZ-BAKIM PRATİKLERİ

Via Campesina’nın önerdiği çözümlerden biri de, öz-bakım pratiklerini desteklemek. Toplumsal hareketi fiziksel olarak ‘bir araya gelerek’ desteklemek ise söz konusu değil. Aynı zamanda agro-ekolojik gıda üretimini (bilhassa zencefil, safran, propolis, limon ve sarımsak gibi bağışıklık sistemini güçlendiren gıdaların) destekliyorlar ve kentlerde yaşayan insanlar için erişilebilir olması için çalışıyorlar.

Hareket aynı zamanda herkesin doğru bilgi paylaşarak dezenformasyonla mücadele etmesini, karantinayı hep birlikte üretken olmak için değerlendirmemizi savunuyor. Herkese egzersiz yapmayı, okumayı, ideolojik bakış açılarını güçlendirmeyi ve beslemeyi, dayanışma hareketi için ağlar oluşturmayı ve destek vermeyi öneriyor.

'ÖNLEYİCİ' FAALİYETLER

Via Campesina hareketi, Brezilya’daki sağlık sisteminin işlevselliğinin sürdürülebilmesi için devletin kaynak aktarması gerektiğini söylüyor ve ‘önleyici’ faaliyetlere öncelik verilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Yoğun bakım birimlerinde yatak kapasitesini artırmak zorundayız, Covid-19 tedavisi gören hastaların ihtiyaç duyduğu ekipmanı sağlamalıyız ve ülkede eskiden uygulanan Daha Fazla Doktor programını tekrar yürürlüğe koymalıyız.

2016 yılının Aralık ayında yürürlüğe giren anayasa değişikliğine göre önümüzdeki 20 yıl boyunca sağlık bütçesi artışı yalnızca ‘enflasyon oranında’ olacak. Yani başlıca sağlık harcamalarında, hizmetlerinde ve yatırımlarında herhangi bir artış olmayacak. Kamu Harcamaları Anayasa Değişliği’ne göre kişi başına düşen sosyal harcamalar dondurulmakla kalmıyor, reel anlamda düşüşe geçiyor.

GIDA DAĞITIMI

Via Campesina’nın savunduğu diğer bir politika da Ulusal Okul Beslenme Programı’nın gıda dağıtımı için kullanılması. Bu program, mevcut krizde ailelere ve öğrencilere sağlıklı gıda sağlanmasında önemli rol oynayabilir. İnsanların beslenme desteği alması, gıda bankalarının güçlendirilmesi de Dünya Sağlık Örgütü’nün yönergelerine uygun bir önlem olacaktır.

Bilhassa şehirlerin dış kesimlerinde yaşayan insanların sağlıklı gıdaya erişimi, sokaklardaki pazarların toplumsal sağlık önlemlerine sadık kalınarak kurulması ise kritik öneme sahip olacak.

Kaynak: Peoples Dispatch