Elektrik mühendislerinden zam değerlendirmesi: Elektriği kaşıkla verip kepçeyle geri aldılar

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), 1 Temmuz tarihinden itibaren elektriğe yüzde 15 zam yapılacağını açıklamasının ardından BirGün’e değerlendirmelerde bulunan Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) İzmir Yönetim Kurulu Başkanı Şebnem Seçkin Uğurlu, “Elektrik faturasının asgari ücretlinin maaşından aldığı pay yüzde 6.1’den yüzde 7’ye yükseldi” dedi.

Hükümetin zam hamlesinin ayrıntılarını paylaşan Uğurlu, “EPDK’nin açıklamasında yer alan ‘mesken abonelerince 100 kilovatsaat (kWh) elektrik enerjisi için vergi ve fonlar dahil olmak üzere 61,8 lira ödenecektir’ şeklindeki ifadenin yer alması yaklaşık yüzde 15’lik artışı doğrulamaktadır. Ocak-Haziran 2019 döneminde 100 kWh’lık tüketim için mesken aboneleri 53.8 TL ödemişti” dedi.

“18 TL ARTACAK”

Dört kişilik bir aile üzerinden hesaplama yapan ve artışı gözler önüne seren EMO İzmir Yönetim Kurulu Başkanı Uğurlu, şu değerlendirmeleri yaptı:

“4 kişilik bir ailenin asgari geçim standartları için aylık tüketeceği elektrik enerjisi miktarı 230 kWh olarak kabul edilmektedir. Aynı hesaplama ile aylık ortalama konut faturası 123.6 TL’den 18.5 TL artışla 142,2 TL’ye yükselmektedir. Net asgari ücretin 2020 TL olduğu göz önüne alındığında elektrik faturasının asgari ücretlinin maaşından aldığı pay yüzde 6.1’den yüzde 7’ye yükselmiştir.”

Piyasanın kontrolüne terk edilen ve iktidarın günü birlik ihtiyaçlarına doğrultusundan şekillendirilen bu temel alt yapı alanındaki sorunlar genel ekonomiye ciddi yükler oluşturacak boyutlara ulaşmıştır. EPDK’nin yaptığı açıklamada her ne kadar ‘maliyet bileşenlerinde oluşan artışlar nedeniyle’ dense de zam ve indirim kararları ekonomik gerekçelerden daha çok siyasi gerekçelerle verilmektedir.”

“Elektrik tarifeleri yıllardır Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarının ilk günü geçerli olmak üzere yılda 4 kez belirleniyor. Geçen yıl EPDK bu rutin döngüyü beklemeden bazı aylarda maliyet artışı gerekçesiyle ‘acil’ zam da yapmıştır. Bu yıl ise ocak başında yapılan indirim ardından 1 Nisan 2019 tarifesinde zam yapma ihtiyacı hissedilmemiştir. Yerel seçimlerden hemen bir gün sonra yürürlüğe girecek zam açıklanmamışken, 1 Temmuz 2019 itibariyle yüzde 15’lik zam yapılması manidardır. Başta döviz kuru olmak üzere maliyet bileşenlerinde geçtiğimiz 3 ay içinde bu kadar büyük bir artış söz konusu olamaz. Maliyet artışı söz konusuysa 1 Nisan’da neden tarife değiştirilmemiştir?

Son zam kararıyla birlikte EPDK, enerji alanı düzenleyen bağımsız bir üst kurul olmaktan çok siyasi iktidar ile enerji şirketlerinin ihtiyaçlarını dengeleyen bir yapı konumuna düşmüştür. EPDK söz konusu maliyet kalemlerini ve bu maliyetlerdeki artışları düzenli olarak kamuoyuna açıklamak zorundadır. Enerji yoksulluğunun giderek toplumsal bir sorun haline dönüştüğü bu dönemde, ekonomik krizin tüm maliyetlerinin yurttaşlara yüklenmesi, kaldırılamaz bir yük yaratacaktır. Büyüyen ekonomik krizinin etkisiyle ödeme güçlüğü geçen dar gelirli yurttaşlar için daha zor günlerin yaklaştığına gösteren bu iki haneli zam, tüm mal ve hizmetlerin de zamlanmasına sebep olacaktır. Elektrik enerjisi tüm sektörler için temel girdi konumundadır ve önümüzdeki aydan itibaren iğneden ipliğe her şeye zam yapılması kaçınılmazdır.”

“KÂR POLİTİKASI TERK EDİLMELİ”

“Tüm yurttaşlar, insanca yaşayabilmesi için enerji ihtiyacını karşılamak zorundadır. Kâr esaslı politikalar acilen terk edilerek enerji yönetimi kısıtlı kaynaklarımızı en iyi şekilde değerlendirecek, kamu yararını esas alan siyasi ve ticari müdahalelerden uzak bir yapıya bırakılmalıdır.”

***

Sadece bu yıl yüzde 62,4 zamlandı

Kamu şirketi Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), özelleştirilen elektrik dağıtım şirketlerine verdiği elektrikte zamma gitti. EÜAŞ’ın aktif elektrik enerjisi toptan satış tarifesi, 01 Temmuz 2019 tarihi itibarıyla güncellendi. Dağıtım şirketlerine yapılan satışların fiyatı yüzde 18,8 arttı. Yeni tarifeyi Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK) duyurdu. Buna göre dağıtım şirketleri ve tedarik şirketlerine yapılan satışların fiyatı yaklaşık yüzde 18,8 oranında zamlanarak, 20,5159 kr/kWh olarak belirlendi. 01 Nisan 2019’daki güncellemede bu fiyat yüzde 37 oranında arttırılmış ve 17,2700 kr/kWh olarak belirlenmişti. Böylece 01 Ocak 2019 tarihinden bu yana aktif elektrik enerjisi toptan satış fiyatı yüzde 62,4 oranında zamlanmış oldu.

***

Seçim rüşveti geri alındı

• Asgari ücretli 4 kişilik ailenin 100 lirasının 7’si elektrik faturasına gidecek

• 4 kişilik ailenin elektrik faturası 18 lira zamlanacak

• Seçim öncesi indirim yapılan elektrik, artık 2018 sonun’dan daha pahalı hale gelecek.

• 237 kWh’lik asgari elektrik tüketimi

• 31 Aralık 2018: 137,4 lira

• 1 Ocak -30 Haziran 2019arası : 123,6 lira

• 1 Temmuz 2019: 142,1 lira