Google Play Store
App Store

Türk dizileri dünya çapında milyarlarca izleyiciye ulaşıyor ve milyonlarca dolar ihracat geliri elde ediliyor. Bu para yapımcılara ve şirketlere akıyor. Emekçiler ise düşük ücretlere ve ağır çalışma koşullarına mahkûm.

Emekçi düşük ücrete mahkûm: Dizi ihracatı rekor kırıyor
Sarya Toprak
Sarya Toprak
saryatoprak@birgun.net

Türkiye dizi sektörü 170'nin üzerinde ülkeye ihracat yapıyor. Dijital platformlar aracılığıyla bu sayı 200'e yaklaşıyor. Dünyada dizi ihracatında zirvede ABD bulunurken ikinci sırada Türkiye yer alıyor. Bu denklemde yapım şirketleri ve yapımcılar devasa paralar kazanırken emekçiye düşen ise düşük ücretler ve uzun çalışma saatleri.

Orta Doğu ve Latin Amerika ülkeleri başta olmak üzere, dünyanın dört bir yanında Türk dizilerinin 1 milyar tekil izleyici tarafından izlendiği tahmin ediliyor.

Geçen yıl 300'den fazla yerli yapım ihraç edildi ve elde edilen gelir  700 milyon doları aştı.

BEKLENTİ 1 MİLYAR DOLAR

Bu sene dizi ihracatının gelirinin 1 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Bir sezonda ortalama 60 dizi yayınlanıyor. 2023 - 2024 sezonunda ekranlarda 57 dizi yayınlanırken yalnızca 18’i bu sezonda da devam ediyor. Ay Yapım ile Kerem Çatay sezonun en fazla dizi üreten ve ihraç eden ismi olurken bölüm başına en düşük rakama satılan Gaddar, en yüksek fiyata satılan ise Yargı dizisi oldu. Kızılcık Şerbeti için bu rakam, bölüm başı 300 bin dolar. O3 Medya’nın sahibi Saner Ayar ise 2023 - 2024 sezonunda yayında olan Adım Farah ve Sandık Kokusu dizilerinden bölüm başı ortalama 250 bin dolar ihracat gelirine ulaştı. Adım Farah’ta 27 bölümden elde edilen ihracat geliri ise 6,7 milyon dolar.

Süresi 180 dakikayı bulan diziler ihraç edilirken genelde üç veya dört parçaya bölünüyor. Bölümlerin ihracat fiyatları ise her bir parça üzerinden hesaplanıyor. Oyuncular, senaristler ve set çalışanları ise ihraç gelirlerinden pay almıyor.

ADALETSİZ DÜZEN

Kurgucu, set çalışanı A.D. dizi ihracatlarını BirGün’e değerlendirdi. A.D. şöyle konuştu: Biz 30 hafta yayınlanan bir dizi için 40 hafta çalışıyoruz. Fakat  bölüm başı ücretlendirme var. Yani 10 haftanın ücretini alamıyoruz. Ulusal kanaldaki bir dizi setinde çalışırken o yoğunluk içerisinde başka iş alma şansımız da yok. Günlük çalışma planlamaları yapılırken en az 12 saat olarak yapılıyor. Ama asla 12 saatle kalmıyor. Bir oyuncunun bir sahneyi ne kadar sürede oynayacağını bilemiyoruz. O sebeple bir mesai kavramı yok. Biz bu şartlarda çalışırken bir bölümü ortalama 180 dakika olan diziler dörde bölünerek yurtdışına ihraç ediliyor. Her bölümden ayrı para alıyorlar. Bunun emekçiye bir dönüşü ise yok. Bizim düşük ücretlerle uzun saatler çalışarak ürettiğimiz dizileri onlarca ülkeye satıyorlar. Sektörde iş bulamama, işini kaybetme korkusu da çok fazla. Bu yüzden bu adaletsizliğe göz yumuluyor.

∗∗

2023-2024 SEZONU İHRACAT GELİRLERİ (MİLYON DOLAR)

∗∗

BOZDAĞ PASTADAKİ PAYINI ARTIRMAK İSTİYOR

'Muhteşem Yüzyıl' ve 'Yasak Elma' şu ana kadar en çok ihracat geliri elde edilen yapımlar oldu. Muhteşem Yüzyıl sona erdikten sonra ‘tarihi’ dizilerin sayısında artış yaşandı. Mehmet Bozdağ’ın sahibi olduğu Bozdağ Film “Diriliş Ertuğrul, Kuruluş Osman ve Destan diziler çekerek 100’den fazla ülkeye ihraç etti. Kuruluş Osman bölüm başı 600 bin dolara satılarak rekor kırdı.

Bozdağ Film’in tüm yapımları iktidarın tarih yazımını yansıtıyor. TRT ve ATV gibi kanallarda yayınlanan bu yapımlarla ‘kültürel hegomonya’ kurulmaya çalışılıyor. Bozdağ Film’in yapımları genellikle Orta Doğu ülkelerine ihraç ediliyor.

Bozdağ Film aynı zamanda platosunu müze olarak da sunarak gelir elde ediyor.