Emekli olamayıp emekçi kalıyorlar
Asgari ücretin dahi altında kalan aylıkları nedeniyle çalışmak zorunda kalan emekliler iş cinayetlerine kurban gidiyor. 64 yaşındaki Mehmet Polat da onlardan biri. Sendikalar ve emekliler yaşanan durumu anlattı.
Sarp TÜRKMEN
Ülkede uzun süredir devam eden kriz ve asgari ücretin altında aylık almaları nedeniyle emekliler de çalışmak zorunda kalıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre son 4 yılda kayıtlı emekli çalışan sayısı neredeyse üç kat arttı. Bunda EYT düzenlemesi de etkili oldu ancak artışı sadece bu açıklamıyor. Verilere göre 2020’de 746 bin 776 olan emekli çalışan sayısı, geçen yıl 1 milyon 864 bine yükseldi. Bu yılın haziran ayında ise toplam 2 milyon 23 bin oldu. Bu durum iş cinayetlerinde hayatını kaybeden 65 yaş üstü kişilerin sayılarını artırdı. İSİG Meclisi’nin önceki gün yayımladığı ağustos ayı iş cinayetleri raporuna göre de 65 yaş üstü 9 kişi iş cinayetinde hayatını kaybetti.
Emekli olmasına rağmen çalışmak zorunda kalan Mehmet Polat, çalıştığı inşaattan düşerek hayatını kaybetti. 2 Eylül’de Bursa’nın Mustafakemalpaşa ilçesinde iş cinayetine kurban giden 64 yaşındaki Polat’ın ölümüne dair soruşturma sürüyor.
Sendikalar ve emekli olmasına rağmen çalışanlar yaşanan durumu BirGün’e anlattı.
Tüm Emeklilerin Sendikası Genel Sekreteri Ali Rıfat Temel toplam çalışan emekli sayısının 4 milyondan fazla olduğunu tahmin ettiklerini söyledi. Türkiye’de 16 milyonun üzerinde emekli olduğunu belirten Temel, “Emeklilerin en az 4’te 1’i çalışıyor” dedi.
AÇLIK VE SEFALET YILI
Emeklilerin artan ekonomik kriz karşısında çalışmak zorunda kaldığını ifade eden Temel şunları aktardı: “Hayat pahalılığı emeklilerin çalışması üzerinde en büyük etken olarak karşımıza çıkıyor. İnsanlar uzun yıllar çalıştıktan sonra sağlıklı ve huzurlu bir yaşam için emekli olurlar, fakat ülkemizde maalesef çalışmak zorunda kalıyorlar. Sendikamızın talebi tüm emeklilerin insanca yaşayacağı bir ücret almasıdır. İktidar emekliye enflasyon oranı üzerinde zam yaptığını belirtiyor, bu doğru değil. 2024 yılı emekliler için açlık, yoksulluk ve sefalet yılı olmuştur. Süreç bu şekliyle sürdürülebilir değildir. Milli gelirin paylaşımında emek lehine bir artış olması gerekiyor.”
SGK KANUNU DEĞİŞMELİ
Türkiye Emekliler Derneği Araştırma Müdürü Namık Tan ise 2 milyon civarında kayıt dışı çalışan emekli olduğunu ifade etti. Tan devamında şunları kaydetti: “Emekli aylıkları belirlenirken kullanılan ‘belirleme katsayısı’ düşük kalmaktadır. Aylık belirleme sistemi emeklinin aleyhinedir. Bir ülkede sosyal güvenliği Hazine yönetiyorsa burada bir sorun vardır. Emekçiyi gözeten bir yönetim kadrosunun bu işleri yapması lazım. SGK kanunu değişmeli.”
11 SAAT MESAİ
Emekli olmasına rağmen çalışmak zorunda kalan kişilerden biri de 74 yaşındaki Haydar Tokgöz. 1999 yılında Ankara Mamak Belediyesi’nden emekli olan Tokgöz tatlı satarak geçimini sağlamaya çalışıyor.
Tokgöz yaşadığı durumu şu sözlerle anlattı.
“1999’dan beri emekli aylığım yetmediği için her bulduğum işte çalıştım. Bahçe düzenlemesi, lokantalarda bulaşıkçılık, valelik... Aklınıza ne gelirse o işi yaptım. Şu anda belediyeden izinli tatlı tezgâhında çalışıyorum. Günde 11 saat mesai yapıyorum. Kirada oturmamama rağmen emekli aylığıyla kıt kanaat geçiniyorum. Siyasi iktidar emekli bir an evvel ölsün istiyor. Her şeye zam geliyor, maaşa zam yok. Mal mülk istemiyorum, senede 10 gün tatil yapabilsem bana yeter…”
ÇAY SİMİT HESABI
Bir diğer emekli Mehmet Tombuloğlu ise geçimini sağlamak için karpuz kavun satıyor. Geçinemediğini söyleyen 61 yaşındaki Tombuloğlu, “Torunlarım bir şeyler istediğinde alırken zorlanıyorum” dedi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçmişte yaptığı çay-simit hesabını hatırlatan Tombuloğlu şunları aktardı: “2007 yılında hamallık yaparak emekli oldum. 6 sene inşaatlarda gece bekçiliği yaptım, 7 senedir de karpuz kavun satıyorum. 500 TL yevmiyeyle çalışıyorum. 15 bin lira maaşım var yine de kıt kanaat geçiniyoruz. Erdoğan son 10 yılda ekonomiyi yönetemedi. Bir zamanlar çay simit hesabı yapılıyordu. Çay simitle günü geçirecek gücümüz bile kalmadı artık.”
∗∗∗
EMEKLİ DÜŞMANI TÜİK
Emekli Meclisi İstanbul’da bulunan TÜİK Bölge Müdürlüğü önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Açıklamayı Grup Sözcüsü Hasan Kaşkır okudu. Kaşkır “Emekli düşmanı TÜİK kapatılsın, haklarımızı istiyoruz” kampanyasını başlattıklarını duyurdu. Kaşkır “Her ay cebimizden paramızı, soframızdan ekmeğimizi çalan TÜİK’i, 17 milyon emekli adına protesto edeceğiz” ifadelerinde bulundu. “30 yıl çalışmanın ardından, emeklilikte rahat edeceğiz” diyen Kaşkır AKP’nin emekli düşmanı politikalarıyla uğraştıklarını ifade etti. Kaşkır “TÜİK’in saraya yalakalık yapmak için, bilinçli olarak düşük gösterdiği enflasyon rakamları nedeniyle açlığa ve yoksulluğa mahkûm edildik” dedi. TÜİK’in aylık enflasyon değeri açıklamalarına dair Kaşkır “Açıkladıkları rakamların gerçek enflasyonla alakası yok. Bizler çarşıda, pazarda yaptığımız alışverişlerde hayat pahalılığının nasıl arttığını yaşayarak görüyoruz. TÜİK, her şeyin fiyatını düşük göstererek ülkemizde enflasyon düşüyor gibi göstermeye çalışıyor” şeklinde konuştu.
