Empati ile iyileşme mümkün

Berkay SAĞOL

Kişilerin düşünme, davranma ve hissetme becerilerini etkileyen ruhsal bozukluk olan şizofreni hastalığı, dünyada ve Türkiye’de birçok kişiyi etkiliyor. 24 Mayıs Dünya Şizofreni Farkındalık Günü’nde uzmanlar, hastaların saygı, empati ve sosyal destek ile iyileşmenin önemine dikkat çekti.

Türkiye Psikiyatri Derneği Eski Başkanı Doç. Dr. Koray Başar, şizofreninin toplumda görülme yaygınlığı yaklaşık yüz kişide bir olduğunu söyledi.

Başar, “Şizofreni tedavisinde eskisiyle karşılaştırıldığında çok çeşitli ilaç seçeneğiyle belirtilerin yatışmasında önemli başarı elde edilebiliyor. Erken tanı tedavinin erken başlamasına, bu da hastalığın seyrinin daha iyi olmasına neden oluyor. Uzun süredir tek tedavinin ilaç uygulamak olmadığını, hastanın ve ailesinin eğitimi, güçlendirilmesi, psikososyal müdahaleler ve kişinin işlevsel olarak hayatını sürdürebilmesine yönelik çalışmaların önemini biliyoruz. Bunlara erken dönemde başlamak, kişinin yaşamını eğitim, okul ve sosyal yaşantısıyla ilgili çok önemli kayıplar olmadan sürdürmesini mümkün kılabilir” dedi.

ÖNYARGILAR ÇOK YOĞUN

Tanıya ve tedaviye erişmenin önündeki önemli bir engelin damgalanma olduğunu vurgulayan Başar, “Bu hastalıkla ilgili belirtiler, ruhsal hastalık özellikle de şizofreni tanısı, ilaç kullanımıyla ilgili yanlış inanışlar kişi ve yakınlarının psikiyatri uzmanına başvurmasını geciktirebilir. Maalesef, toplumda da birçok sağlık çalışanında da bu tanıyla ilgili olumsuz önyargılar çok yoğun. Önyargılar iyileşme örneklerinin görünür hale gelmesini de güçleştirmekte. Oysa iyileşme mümkün. Dünya Şizofreni Günü nedeniyle Türkiye Psikiyatri Derneği, Şizofreni Dernekleri Federasyonu, Bipolar Yaşam ve Lityum Derneği ortak açıklamasında bu yıl bu konuya ağırlık vermemiz de bu yüzden. Kişi ve yakınları yalnız kalmadığında, gereken ilaç tedavisi ve ilaç tedavisinin ötesinde destek sağlandığında, toplum engellerin aşılmasına imkân verdiğinde iyileşme mümkün” diye konuştu. 

Şizofreni Dernekleri Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Yasemin Şenyurt sözlerine “İyileşme mümkün” diyerek başladı. Şenyurt, “İyileşme mümkün konusunu bu akşam ortak bir yayınla konuşacağız ve şizofreni tedavisine ilişkin soruları yanıtlamayı ve önyargıları hep birlikte aşmayı amaçlıyoruz. Ruh sağlığı alanında farkındalık çabası 1990'lı yıllarda Şizofreni Hastaları ve Yakınları Dayanışma Derneklerinin İstanbul'da, İzmir'de, Ankara'da kurulmasıyla başlıyor. 2006 yılında Şizofreni Dernekleri Federasyonu kuruluyor. Federasyon Başkanı Haldun Soygür aynı zamanda şizofreni tedavisi gören bireylerin çalışabilecekleri ve hayata karışabilecekleri Mavi At Kafe’nin açılmasının da öncüsüdür. Farkındalık sağlamak için federasyon olarak resim sergileri, kitaplar, belgeseller, Mavi At Kafe ve Toplum ve Şizofreni Sempozyumu olmak üzere çok farklı çalışmalara imza attık. Bilgi ve farkındalık için yapılabilecek en anlamlı şey Mavi At Kafe'nin öyküsünün bilinmesi ve kafenin varlığını sürdürmesi olur diyebilirim” dedi. 

Şizofreni hastalarının birçok sorunla karşılaştığını belirten Şenyurt, “En büyük zorluk kişilerin tedavi olmak istememeleri ya da tedaviyi yarıda bırakmaları konusunda yaşanıyor. Damgalama ve ayrımcılık nedeniyle kişiler şizofreni tedavisine erişimde sıkıntı yaşıyor. Tedavi olabilirse kişi yaşamını gayet üretken ve mutlu bir biçimde sürdürebilir. İşte tam burada saygı, empati ve sosyal desteğin anlamı ve önemi devreye giriyor. Şizofreni, insanların duygu, düşünce ve davranışlarını etkileyen bir sorun ve çözümleri olan bir sorun. İlaç tedavisi, psikoterapiler, sosyal hayatın içinde olmak bu kişilerin sorunlarını çözüyor” diye konuştu.

“İYİLEŞMEK MÜMKÜN”

İyileşmenin mümkün olduğunu vurgulayan Şenyurt, şunları söyledi: “Farkındalık için medyanın şizofreni tedavisi hakkında bilgiler vermesi, iyileşmenin mümkün olduğuna dair çalışmalara, yaşam öykülerine yer vermesi ve iyileşmenin bilim sayesinde olabileceğinin altının çizilmesi gerektiğine inanıyorum. Şizofreni bir insanlık durumu. Bu durum her birimizin yaşamında var olabilir. Hatırlamamız ve vurgulamamız gereken, iyileşmenin mümkün olduğu. İyileşme sosyal destek, saygı ve empati ile mümkün.”