Emperyalist güçler savaştan besleniyor
Emperyalist saldırganlık krizler ve savaşlar üretmeye devam ediyor. Ukrayna’dan Filistin’e, Yemen’den Sudan’a dört bir yanda büyük trajediler yaşanıyor. Savaşların kazananı emperyalistler, tekeller ve zorbalar. Egemenler 1 Eylül Barış Günü’ne yeni savaş planlarıyla girerken halklar barış istiyor.
Derviş CEMAL
Ukrayna’dan Gazze’ye, Yemen’den Sudan’a, Libya’dan Myanmar’a yer kürenin dört bir tarafında yıkıcı savaş ve çatışmalar yaşanıyor.
Kapitalist-emperyalist düzenin yol açtığı yıkımlar nedeniyle yeni kriz ve çatışmalar da yolda. Tayvan’dan Nijer’e, Mali’den Venezuela’ya emperyalist müdahaleciliğin dahil olduğu krizlerin sıcak çatışmalara dönüşmesi an meselesi.
Egemenlerin dahi hegemonya ve güç mücadelesinin “Üçüncü Dünya Savaşı” riskini doğurduğunu itiraf ettiği günümüzde 1 Eylül Dünya Barış Günü’ne yeni savaş senaryolarının gölgesinde giriliyor.
UKRAYNA’DAN GAZZE’YE
Batı dünyası ile Rusya arasında küresel bir hesaplaşmaya dönüşen Ukrayna Savaşı, yeni bir boyut kazandı. Amerikan emperyalizminin NATO üzerinden çevrelediği Rusya’ya karşı batı İttifakı tüm gücüyle yükleniyor. F-16 savaş uçaklarını Kiev’e gönderen NATO, savaşı da Rusya içlerine taşıdı.
Bir diğer kanlı savaş ise Gazze’de yaşanıyor. İsrail’in 7 Ekim 2013’teki Hamas saldırısı sonrası başlattığı soykırıma varan katliamların ardı arkası kesilmiyor. Bütün bir Batı dünyası İsrail’in yanında hizalanırken şu ana kadar 40 bin’den fazla Filistinli katledildi.
UNUTULAN SAVAŞLAR
Benzer şekilde Yemen de bölgesel ve küresel bir hesaplaşmanın kanlı sahnesi. 2015’te başlayan savaşın bir tarafında İran diğer tarafında ise ABD/Batı destekli Suudi Arabistan liderliğindeki Körfez Arap ülkeleri var. Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki kanlı iktidar mücadelesinin faturasını da yine Sudanlılar çekiyor. Birleşmiş Milletlere (BM) göre, Nisan 2023’te başlayan çatışmalar sonucu 16 binden fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 8,7 milyon kişi yerinden edildi. 25 milyondan fazla kişi de insani yardıma muhtaç durumda. Libya, Suriye ve Somali’de çatışmalar olağan seyrinde devam ediyor. Myanmar’da ordu ile silahlı gruplar arasında bu yılın başlarında başlayan çatışmalar ise şiddetleniyor. Silahlı gruplar pek çok bölgede kontrolü ele geçirmiş durumda.
GÜÇ VE İKTİDAR KAVGASI
Peş peşe askeri darbelerin yaşandığı Batı Afrika’da da büyük bir paylaşım kavgası veriliyor. Çin, Rusya, ABD ve Fransa’nın kıyasıya bir rekabete giriştiği kıtada darbeler birbirini izliyor. Gine, Mali, Burkina Faso, Çad’da yönetimi ele geçiren ordu, Fransızları bölgeden kovarken Rusya ve Çin ile yakın bir ilişki içerisinde. Afrika’nın doğusunda da Kenya, Eritre, Etiyopya’da güç mücadelelerinin yanı sıra radikal köktendinci gruplarla da mücadele sürüyor.
HİNT-PASİFİK’TEKİ FIRTINA
Son yılların en gerilimli bölgelerinin başında ise Hint-Pasifik bölgesi geliyor. Amerikan emperyalizminin liderliğindeki Batı dünyası ile Çin arasında büyük bir restleşmeye sahne olunan bölgedeki krizin yeni bir dünya savaşına yol açabileceğine dair yorumlar hayli fazla. Tayvan krizini kaşıyan ABD, tüm yığınağını bu bölgeye yaparken Çin’i sıkıştırmak için her türlü yola başvuruyor. Kuzey Kore ve Çin’in hedef tahtasına oturtulduğu bölgede Japonya’dan Güney Kore’ye, Filipinler’den Avustralya’ya tüm Pasifik ülkeleri Amerika’nın arkasına dizilmiş haldeler.
Büyük acı ve trajedilere sahne olan savaş ve çatışmalar milyonlarca kişinin ölümüne yol açarken kazanan ise emperyalistler, despotlar ve silah endüstrisi. Kârlarına kâr katan silah tekellerinin kazancı rekor üstüne rekor kırıyor.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) 2023 raporuna göre küresel askeri harcamalarda patlama yaşandı. Avrupa ülkelerinin silah ithalatı 2014-2018’e kıyasla 2019-2023 döneminde yüzde 94 arttı. Ukrayna, Avrupa’da en fazla silah ithal eden ülke oldu. Askeri harcamalarda birinci sırada olan ABD’nin payı yüzde 40’larda. Dünyanın en büyük silah tedarikçisi ABD’nin silah satışı 2019-23 yılları arasında yüzde 17 arttı. Silah ihracatını yüzde 47 artıran Fransa 2. sıranın sahibi olurken Rusya, yüzde 53 oranında azalan ihracatıyla ilk kez 3. sırada yer aldı. Türkiye, ilgili dönemde silah ihracatını yüzde 106 artırarak listede 11. sıranın sahibi oldu.
NÜKLEER YARIŞ ARTIYOR
Yine SIPRI’ya göre nükleer silah sahibi 9 ülkenin 9 bin 576’sı kullanıma hazır 12 bin 512 nükleer savaş başlığı bulunuyor. Bunların yüzde 90’ı ABD ve Rusya’nın elinde. Nükleer silahlara yapılan harcamalar ise 2023’te yüzde 13 artışla 91,4 milyar dolara ulaştı. ABD, 2023 yılında nükleer silahlar için 51,5 milyar dolarla, diğer sekiz ülkenin toplamından çok daha fazla harcama yaptı.
1 EYLÜL’ÜN TARİHÇESİ
Nazi Almanyası’nın 1 Eylül 1939’da Polonya’yı işgal ederek İkinci Dünya Savaşı’nı başlattığı tarih Dünya Barış Günü olarak kutlanıyor. Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı üyesi ülkeler, barış içinde bir dünya mücadelesi görevini hatırlatmak amacıyla 1 Eylül’ü “Dünya Barış Günü” olarak ilan etti. Birleşmiş Milletler ise 1981’de 21 Eylül’ü Uluslararası Barış Günü olarak kabul etti.
***
BÖLGEDE VE DÜNYADA BARIŞ TALEBİ
•MMO: 1 Eylül Dünya Barış Günü dolayısıyla bir kez daha ülkede, bölgede, dünyada barış diyoruz.
•Barış Vakfı: Küresel ve ulusal barış talepleri yanıtsız kalıyor. Gazze ve Ukrayna’da 235 bin kişi hayatını kaybetti.
•Türkiye Barış Komitesi: 2024 yılının 1 Eylül Dünya Barış Günü’nde dünyamız ne yazık ki barıştan yine çok uzak. Emperyalizmin müdahaleleri insanlığın tamamını tehdit eden tehlikeli bir tırmanışa neden oluyor.
•İHD İskenderun Şubesi: Savaşa ayrılan bütçe yurttaşların ihtiyacına harcansın. Dünya halkları yaşanan katliamları kanıksamaya başladı. Bu duruma son verilsin.
