Enerji için düello
Avrupa’yı kasıp kavuran krize ilişkin bugün AB enerji bakanlarının Brüksel’de bir araya gelmesi planlanıyor. AB tavan fiyat konusunda diretirken Putin, tehditler savuruyor. Yaşanan krizin faturası ise halklara kesiliyor.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin enerji bakanlarının doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki hızlı artışı görüşmek ve atılacak adımları belirlemek üzere bugün Brüksel’de olağanüstü toplantı yapması planlanıyor. Kış yaklaşırken Avrupa’yı kasıp kavuran enerji krizine ilişkin AB, tavan fiyat uygulama konusunda diretiyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rus doğalgazına fiyat tavanı getirilmesi, buna ek olarak AB’nin yoğun saatlerde elektrik kullanımında zorunlu azaltıma gitmesi ve doğalgaz kullanmadan elektrik üreten şirketlerin gelirlerine tavan getirilmesi konusunda teklif sunacaklarını açıkladı. Reuters’ın iddiasına göre taslak dokümanda, AB Komisyonu tarafından hazırlanan ve ilk olarak geçtiğimiz çarşamba günü AB üyesi ülkelere gönderilen beş maddelik planda, enerji tüketiminde tasarruf, yenilenebilir enerji üreten şirketlere tavan kâr sınırı belirleme, bu süreçte aşırı kâr yapan enerji tekellerinden “dayanışma vergisi” alma, iflasla karşı karşıya olan enerji tekellerine mali destek ve Rusya’dan alınacak doğalgaza bir üst sınır fiyatı belirleme.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise Rus enerji ihracatına fiyat tavanı getirilmesi halinde Rusya’nın doğalgaz ve petrol arzını durduracağını açıkladı. Avrupalı liderler Rusya’nın doğalgaz akışını kesmesinin ardından yaklaşan kış ayları için çözüm arayışına girerken, enerj sektörü yetkilileri Avrupa’nın doğalgaz arz sıkıntılarının en azından 2025 yılına kadar devam edeceği konusunda uyarıyor.
ALTERNATİF YOLLAR
Avrupa, Katar veya Cezayir ve Nijerya gibi mevcut gaz ihracatçılarına yönelebilir ancak bu ülkeler için üretimi hızla artırmanın önünde pratik engeller var. Rusya’nın inşa ettiği doğalgaz boru hatlarının toplam uzunluğu 100 bin kilometrenin üzerinde.Ekonomistler, Rusya’nın Avrupa’ya gaz arzını durdurması durumunda, Avrupa’nın ABD’den daha fazla sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithal edebileceğini öngörüyor. Doğalgazı çıkarıp bir boru hattına yönlendirmek ya da sıvılaştırarak depolarda saklamak aslında bu işin yarısını oluşturuyor. Bunu üretim sahası ya da LNG terminalinden tüketim noktasına getirmek çoğu zaman daha zor olabiliyor. Rusya ile AB arasındaki gerilimin enerji boyutunda en fazla kârlı çıkan ülkelerden birisi ise Norveç oldu. Avrupa’da en fazla doğal gaz rezervlerine sahip olan Norveç bu yanıyla adeta Avrupa’nın Katar’ı olmaya aday görünüyor. Norveç ile AB’nin ekonomi motoru Almanya arasında üç doğalgaz taşıyıcısı boru hattı var. Bu nedenle Almanya’nın ihtiyacını tedarikte öncelik verdiği ülkeler arasında geliyor. Norveç, yaklaşık 115 milyar metreküp ile dünya gaz rezervleri sıralamasında 9. sırada bulunuyor. Avrupa’da ise birinci. Doğalgaz rezervleri bakımında ABD birinci, Rusya ikinci, İran üçüncü, Çin dördüncü, Katar beşinci sırada.
***
‘Bağımlılık’ hikâyesi
Doğalgaz ticaretine bakıldığında dünyadaki doğalgaz ihracatının dörtte birini boru hatları yoluyla veya LNG şeklinde Rusya gerçekleştiriyor.
Onu yüzde 15’in altında bir payla ABD izliyor. İthalat tarafında ise AB açık ara önde gidiyor. AB ülkeleri dünyadaki doğalgaz ithalatının yüzde 35’ini gerçekleştiriyor. Çin ise yüzde 15’lik payla ikinci sırada bulunuyor. 2022 yılı başında Rus gazını en fazla ithal eden ülkeler Çin, Hollanda, İtalya ve Almanya oldu.