Enerji krizini işgal için fırsat bildi

Dış Haberler

Kiev’in Rus doğalgazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınmasını düzenleyen anlaşmayı yenilemeyeceğini açıklaması sonrası enerji krizi büyüyor. Moldova’da Batı yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu, krizi fırsat bilerek Rusya’nın desteklediği Transdinyester özerk bölgesini işgal etmek istiyor.

Rus Dış İstihbarat Servisi’nin (SVR) TASS haber ajansıyla paylaştığı belgede Sandu’nun Transdinyester’e askeri operasyon başlatma planı yaptığı belirtildi. Ekim ayındaki seçimle ikinci kez cumhurbaşkanlığı görevine gelen Sandu, bölgede barış gücü bulunduran Moskova’yı “Moldova’yı istikrarsızlaştırmakla” suçluyordu.

ASKERİ OPERASYON

SVR'ye göre, Moldova Cumhurbaşkanı yakın zamanda enerji güvenliği konularını görüşmek üzere üst düzey hükümet yetkilileriyle bir toplantı düzenledi. Belgede “Toplantının sonunda Sandu, Transdinyester'in kontrolünü ele geçirmek ve bölgedeki Rus barış gücünün varlığına son vermek için askeri bir operasyon düzenlenmesi gerektiğini vurguladı” denildi.

“AB liderliğinin duygusal olarak dengesiz Moldova cumhurbaşkanını sakinleştirmenin bir yolunu düşünemediğini” kaydeden SVR, “Hiç kimse Sandu’nun bir savaş başlatmaya çalışmayacağını garanti edemez” dedi.

‘İNTİKAM ALACAK’

Haberde Sandu’nun bu kararı, anlaşmanın sona ermesinden sonra Moldova’nın karşılaşabileceği enerji sorunları hakkındaki raporu dinledikten sonra aldığı belirtildi. Sandu’nun konuyu Kiev ile görüşmek yerine tüm suçu Moskova’ya atarak Rusya yanlısı Transdinyester’den intikam alacağı ifade edilen açıklamada “Transdinyester Cumhuriyeti’nin üst düzey yetkilileri hakkında ‘ayrılıkçı’ suçlamasıyla soruşturma başlatılması ve bölge sakinlerinin üstünün aranması talimatı verildi” ifadeleri kullanıldı.

Askeri operasyon iddialarına yanıt veren Kişinev yönetimi ise “Moldova’nın Transdinyester sorununa ülke ve bölgedeki istikrarı bozmadan, diyalog yoluyla barışçıl çözüm bulmaya bağlı olduğunu” söyledi. Açıklamada “Moldova liderliği, tüm diyalog parnerleriyle riskleri azaltma, halkın ve bölge ekonomisini etkileyecek sorunları ele alma konusunda hazır” denildi.

TARTIŞMALI BÖLGE

Moskova'nın Ukrayna ile yaptığı ve Rus gazının yaklaşık yarısının Avrupa'ya tedarik edildiği transit anlaşması 31 Aralık'ta sona eriyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rus enerji şirketi Gazprom ile anlaşmayı uzatmayacağını açıklamıştı.

Kiev’in kararı, başta Moldova ile Slovakya olmak üzere Avrupa başkentlerinde enerji krizi endişelerini artırdı. Moldova Cumhurbaşkanı Sandu ise Gazprom’u “enerji krizi yaratmakla” suçlamıştı.

Çoğunluğu Ruslardan oluşan Ukrayna sınırındaki Transdinyester bölgesi, 1991’de Moldova’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etti. Kişinev, Transdinyester’de egemenlik hakkı olduğunu iddia ederken Rusya tarafından desteklenen bölgenin bağımsızlık mücadelesi sürüyor. Rus gazı Transdinyester’deki Kuciurgan Santrali’ne gidiyor. Bölge, üretilen enerjiyi Moldova’ya satıyor. Transdinyesterli yetkililer, Kişinev’in Avrupa Birliği’ne yaklaşarak bölge üzerindeki baskıyı artırdığı gerekçesiyle şubat ayında Rusya’dan koruma istemişti.

∗∗∗

KİŞİNEV’İN GÖZÜ AVRUPA’NIN SON SOSYALİST CUMHURİYETİNDE

• Dinyester Nehri ve Ukrayna sınırı arasındaki Transdinyester, 1990 yılında Moldova’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etti. Birleşmiş Milletler’in hiçbir üyesi Transdinyester’i tanımıyor.

• Moldova ve Transdinyester arasında şiddetli çatışmalar yaşandı. Çatışmalar Kişinev ile Moskova arasında imzalanan ateşkesle sona erdi. Rusya, 1992’de bölgeye barış gücü askeri yerleştirdi.

• 500 bin nüfuslu bölgede 220 bin Rus vatandaşı yaşıyor. Tüm yerleşik halkın Rus pasaportu var. Net sayılar bilinmese de Transdinyester'de Rusya'nın yaklaşık bin 500 askeri olduğu düşünülüyor.

• Bağımsızlık mücadelesi süren “Avrupa’nın son sosyalist cumhuriyeti” Transdinyester’in kendi anayasası, siyasi yapısı, parlamentosu, ordusu, bayrağı, ulusal marşı, polisi, posta sistemi bulunuyor.

• Rusya Moldova'ya Ukrayna üzerinden yılda 2 milyar metreküp doğalgaz tedarik ediyor. Bu gaz, Transdinyester’de ucuz enerji üretmek için kullanılyor. Bölge daha sonra gazı Moldova'ya satıyor.

∗∗∗

FICO, MOSKOVA’DA GAZ SEVKİYATINI GÖRÜŞTÜ

Ukrayna üzerinden gelen Rus doğalgazı anlaşmasının dolmasına günler kala Avrupa’da endişeler artarken Slovakya Başbakanı Robert Fico, Kremlin’de Rusya Devlet Başkanı ile bir araya geldi. Görüşmeye ilişkin açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, iki liderin ikili ilişkilerin yanı sıra, enerji sorunlarını ve Ukrayna’daki özel askeri harekâtı ele aldığını belirtti. Görüşmenin Zelenski’nin kararına tepki olduğunu belirten Fico ise “Putin, Rusya’nın Batı’ya ve Slovakya’ya doğalgaz tedarik etmeyi sürdürmeye hazır ancak 1 Ocak’tan itibaren bu neredeyse imkânsız” dedi.