Enflasyon gümbür gümbür geldi
Enflasyon yüzde 14,03 olarak yılın en yüksek seviyesine çıktı. Gıda enflasyonunda ise alarm zilleri çalıyor. Yıllık gıda enflasyonu yüzde 21’i aştı, kasımda en çok domatesin fiyatı artarken bir yılda un fiyatları yüzde 28 zamlandı.
Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayına ilişkin tüketici ve üretici fiyat endeksi verilerini açıkladı. Buna göre enflasyon kasımda yüzde 2,3 olurken yıllık bazda yüzde 14,03 olarak açıklandı. TÜİK rakamlarına göre yılbaşından bu yana en yüksek artış gerçekleşirken 2005 yılından bu yana en yüksek kasım ayı enflasyonu kayıtlara geçmiş oldu. TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamları temmuz ayından beri kısmi artışlarla yüzde 11 seviyelerinde seyrediyordu. Ekim ayında enflasyon yüzde 11,89 olarak açıklanmıştı.
BÖYLE GİDERSE MART ENFLASYONU YÜZDE 21 OLACAK!
Enflasyonda baz etkisinin yarattığı avantaj sona erdi. 2018’in ekim ayında Rahip Brunson krizinin ardından dolar kurunun fırlamasıyla birlikte yıllık enflasyon yüzde 25,24’e kadar yükselmişti. 2019’a gelindiğinde ise önceki yıl yüksek seyreden enflasyon yüzünden baz etkisi avantajı nedeniyle enflasyon düşük görünmeye başlamış ve 2019 ekim ayında yüzde 8,55’e kadar düşmüştü. Bu yılın son çeyreğinde de baz etkisi var ancak bu sefer bir avantaj değil, dezavantaj olarak karşımızda. Geçen yılın son çeyreğinde düşük seyreden enflasyon bu yıl baz etkisi nedeniyle görünümün yüksek olmasına neden oluyor. Kasım ayındaki aylık enflasyon yüzde 2,3. Ancak baz etkisi nedeniyle yıllık enflasyon ekimde yüzde 11,89’dan, kasımda yüzde 14,03’e kadar yükseldi. Peki kasım ayındaki aylık yüzde 2,3’lük enflasyon aralık, ocak, şubat ve mart aylarında da yaşanırsa yıllık enflasyon nereye kadar tırmanacak? Buna göre aylık enflasyon bu hızıyla giderse mart ayındaki yıllık enflasyon yüzde 20’nin üzerine çıkarak yüzde 21,18’e yükselecek.
Yaptığımız hesaba göre bu varsayım altında tablo şu şekilde:
ÜRETİCİ FİYATLARINDAKİ ARTIŞ SÜRÜYOR
Üretici fiyat endeksindeki rekor artış devam ediyor. Artan döviz kuru nedeniyle girdi maliyetlerinde oluşan fiyat artışı üretici fiyatlarını yukarı çekmiyor. Kasımda üretici fiyat endeksi yüzde 4,08 artarken yıllık bazda 23,11’a çıktı.
Üretici fiyatlarındaki bu artışın önümüzdeki aylarda enflasyona yansımasının daha fazla olması bekleniyor.
EKONOMİ YÖNETİMİNİN EN ZOR SINAVI
Hükümetin bu enflasyona karşı uygulayacağı tedbirler “acı reçete” olarak ifade edilen daraltıcı tedbirler olacak. Öncelikle döviz kurlarının yüksek seyrini durdurması gereken hükümetin faizleri yükseltmesi gerekecek. Bu nedenle 24 Aralık’taki TCMB Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı son açıklanan enflasyon verileriyle önem kazandı. Eğer kasım ayı enflasyonu bu denli yüksek çıkmasaydı, PPK’nin 24 Aralık’ta faiz artırması beklenmeyecekti. Ancak bu koşullar altında yeniden faiz artışı beklentisi oluşabilir. Ancak piyasanın daha yüksek faizi kaldıracak gücü yok. TCMB verilerine göre mayıs ayında ihtiyaç kredisi faizleri ortalama yüzde 8,27’ydi. Şimdi bu oran yüzde 21,23’e çıkmış durumda. Tüm kredi faizlerinde benzer oranda yükselişler söz konusu. Borcunu yapılandırmak isteyen esnaf, KOBİ’den tutun da, ihtiyaç kredisi kullanan halk kesimlerine kadar herkes şimdi çok daha yüksek faizle borcunu döndürecek. Faizler artırılmazsa bu sefer de döviz kuru yeniden yukarı yönlü yolculuğuna başlayacak.
