Kasım ayı enflasyon verileri geniş halk kesimlerinin gerçeğini yansıtmıyor. Gündelik hayatın akışı içinde vazgeçilebilir malların fiyatları düşerken, tüketimi zorunlu malların fiyatları ise yükseliyor

Enflasyon neden geriledi

Gündelik hayatın devamı için tüketimi zorunlu olan ve yoksulların mal sepetindeki patates, soğan gibi mallarda talep gerilemezken, yurttaşlar kısabildikleri harcamaları kısıyor. Böylece patates, soğan zam şampiyonu olurken tüketimi zorunlu olmayan mal ve hizmetlere dönük talep azalarak enflasyon düşüyor.

Yurttaşların tüketiminden vazgeçtikleri mallar ise genellikle üst gelir gruplarının tükettiği mobilya, otomobil, konut, elektronik eşya gibi mallar oluyor. Bu mallara dönük hem iç talep yetersizliği, hem de vergi indirimleri enflasyonun düşük çıkmasının temel nedeni oldu.

İç talep geriliyor
Otomobil Distirbitörleri Derneği (ODD) kasım ayı raporuna göre Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2018 yılı on bir aylık dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,75 azaldı. Talebi düşen otomobilde ise fiyatlar düşüş gösteriyor. Diğer yandan TÜİK’in dün açıkladığı verilerine göre ise son 1 yılda trafiğe kaydedilen araç sayısı yüzde 65,6 geriledi.


Geçici vergi indirimleri
Kasım ayı enflasyon verilerine göre fiyatı en çok düşen mal grubu ise ulaştırmada yaşandı. Kasım ayında ulaştırma grubu malları fiyatları yüzde 6,46 geriledi. Gerilemede akaryakıt fiyatları içindeki ÖTV indirimleri etkili oldu. Bu mal grubundaki ürünlerin bu denli ucuzlaması enflasyon sepetinin yüzde 1'den fazla gerilemesine sebep oluyor. Yani enflasyondaki yüzde 1,44 lük düşüşün tamamı ulaştırma mal grubundaki vergi indirimlerinden kaynaklanıyor.

Mobilyada KDV indirimleri
Kasım ayında fiyatı en hızlı düşen mal gruplarından biri ise ev eşyasında gözlemlendi. Bu gruptaki fiyat düşüşünde ise talep kıtlığı ve vergi indirimleri etkili oldu. Mobilyadaki KDV indirimleri ile ev eşyası grubunda fiyatlaraylık yüzde 2,85 düşüş gösterdi.

Diğer yandan vergi indirimleri geçici. Zira enflasyonla topyekun mücadele kapsamında yapılan vergi indirimleri 1 Ocak 2019 tarihine kadar geçerli olacak.

***

TÜİK nasıl hesap yapıyor?

TÜİK'in taşra teşkilatı enflasyon rakamlarını belirlerken bölgesinin özelliklerini dikkate alarak belirlediği işyerlerinden fiyat alıyor ve topladığı verileri genel müdürlüğe gönderiyordu. Ancak bundan sonra fiyat alınacak işyerleri genel müdürlük tarafından belirlenecek ve taşra teşkilatına bildirilecek. Gazetemizin ulaştığı bilgiye göre Ocak ayına kadar vergi indirimleri aracılığı ile baskılanan enflasyon ocak ayından sonra hükümete yakın zincir marketlerden edinilen fiyatlarla hesaplanacak.