Enflasyonda düşüş sona erdi

Nisan ayında yüzde 11,82 ile yılın zirvesini gördükten sonra 3 ay üst üste düşüş gösteren enflasyonda ateş ağustos ayında yeniden yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre enflasyon ağustosta bir önceki aya göre yüzde 0,52 oranında artış yaşadı. Enflasyonda yıllık artış ise yüzde 10,68'e ulaşarak yeniden çift haneye çıktı. Ağustosun zam şampiyonu yüzde 16,85'le yumurta oldu. Asgari ücretlinin aylık alım gücü kaybı ortalaması ise yılın ilk 8 ayı için yüzde 2,5 olarak gerçekleşti.

Ulaştırma harcamaları liste başı
TÜİK verilerine göre, ana harcama grupları itibariyle 2017 yılı ağustos ayında endekste yer alan gruplardan, ulaştırmada yüzde 2,05, ev eşyasında yüzde 1,66, lokanta ve otellerde yüzde 1,03 ve konut ile çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,71 artış gerçekleşti. Tüketici Fiyat Endeksi'nde (TÜFE) bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 11,97, sağlık yüzde 11,66, eğlence ve kültür yüzde 11,19 ve lokanta ve oteller yüzde 11,07 ile artış yaşandı.

Zam şampiyonu yumurta
Ağustos ayının zam şampiyonu yüzde 16,85'le yumurta oldu. İkinci sırada yüzde 12,84 ile kayısı yer alırken, fiyat artışlarına göre yüzde 12,16 ile yeşil soğan, yüzde 11,81 ile spor müsabakalarına giriş ücreti, yüzde 10,51 ile özel üniversite ücreti, yüzde 8,83 ile LPG dolum ücreti, yüzde 7,55 ile limon, yüzde 6,48 ile yemek odası takımı ve yüzde 6,06 ile tüp gaz, yüzde 5,87 ile süt, yüzde 5,03 ile tereyağı (kahvaltılık), yüzde 4,97 ile yatak odası takımı, yüzde 4,48 ile kaşar peyniri, yüzde 3,87 ile beyaz peynir, yüzde 3,67 ile Antep fıstığı, yüzde 3,23 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar, yüzde 3,16 ile tek kişilik yatak, yüzde 2,95 ile yurt ücretleri, yüzde 2,73 ile bulaşık makinesi, yüzde 2,66 ile mazot listede bulundu.

Sivribiber ucuzladı
Ağustosta en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 19,81 ile sivribiberde yaşandı. Fiyatı düşen ürünler şu şekilde sıralandı: Yüzde 19,72 ile armut, yüzde 12,42 ile erik, yüzde 12,06 ile domates, yüzde 10,31 ile elma, yüzde 9,96 ile üzüm, yüzde 9,2 ile patlıcan, yüzde 6,45 ile kadın tişörtü ve yüzde 6,12 ile karpuz.

Çalışanın enflasyonu daha yüksek
Birleşik Metal İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan Enflasyon ve Hayat Pahalılığı Ağustos 2017 Dönem Raporu’nun sonuçlarına göre ise, TÜİK tarafından yüzde 10,7 olarak açıklanan yıllık Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki artış pek çok gelir grubu için yüzde 11’in üzerinde gerçekleşti. Yıllık TÜFE kendi hesabına çalışanlar için yüzde 11,2, ücretsiz aile işçilerinde yüzde 11,3 olarak gerçekleşti. Profesyonel meslek grupları yüzde 11,4 ile enflasyonu en fazla yaşayan grup oldu.

Asgari ücret eridi
Asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 7,9 artış göstererek AGİ (Asgari Geçim İndirimi) dâhil 1404 TL seviyesinde seyrediyor. Buna karşın ağustos ayı enflasyon oranı resmi olarak yüzde 10,7 olarak gerçekleşti. Asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı ayına göre enflasyon karşısında alım gücünü yüzde 2,5 seviyesinde kaybetti. Aylık alım gücü kaybı ortalaması yılın ilk 8 ayı için yüzde 2,5 olarak gerçekleşti.

Maaş kayıpları giderilmeli
Dar gelirli için ağırlığı son derece önemli olan kira ve gıdanın, sepetteki ağırlığının sistematik olarak azalmasının enflasyon verileri üzerinden yaşanan tartışmaları da artırdığına işaret eden BİSAM'ın önerileri şöyle oldu:

»Ücret artışlarında dar gelirlileri dikkate alınacak ayrı bir endeks oluşturulmalı.

»Toplum tarafından yaygın olarak kullanılmadığı halde, yüksek değer taşıdığı için enflasyonu önemi oranda etkileyen ürünlerin mal sepetindeki ağırlığı gözden geçirilmeli, teknolojik gelişmeye koşut olarak fiyatları sürekli olarak gerileyen ürünler, sepetten çıkartılmalı.

»Her türlü sübjektif müdahaleye açık olan yıllık sepet değişiminden vazgeçilmeli.

»İstatistik konseyinin kapsamı genişletilerek emek örgütlerinin katılımı ve denetimi sağlanmalı.

»Hükümetin TÜİK’e müdahalesi anlamına gelecek yaklaşımlardan ve söylemlerden uzak durulmalı.

»Enflasyon hesaplamasında araştırma kapsamında belirtilen unsurlardan kaynaklı olarak yaşanan gelir kayıpları giderilmelidir.

»Asgari ücrette yaşanan kayıplar derhal giderilmeli.

***

Enflasyon sadece gıdayla düşmez
Ağustos ayında yüzde 3,09 gerileyen giyim ve ayakkabı ile yüzde 0,22 düşen gıda ve alkolsüz içecekler dışında bütün harcama gruplarında enflasyonun bir önceki aya göre arttığına işaret eden Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, “Çünkü, gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık enflasyon sıfıra inse bile, ağustos ayında yüzde 8,07’lik bir enflasyon olacaktı” dedi. Yaptığı yazılı açıklamada Bayraktar, “Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi artık politikalarını buna göre oluşturmalıdır. Enflasyon hemen her harcama grubunda artarken, girdi maliyetleri artarken, gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyat artışlarının önüne geçilemez” şeklinde görüş bildirdi.