Enflasyonda rekor beklentisi: Asıl tehlike Eylül'de
TÜİK’in bugün açıklayacağı enflasyon oranlarında yeni rekor beklentisi hâkim. Eylül ayına kadar enflasyonun 3 hanelere çıkacağı tahmin ediliyor. Ekonomist Atabay, enflasyonun iktidar değişimi olmadan düzelmeyeceğini söyledi.
BirGün/ANKARA
Yüksek enflasyon koşullarının olduğu 2002 yılında iktidara gelen AKP bugün ülkeyi aldığı noktadan daha derin bir krize soktu. Ekonomistlerin, iktisatçıların uyarılarına rağmen tartışmalı ekonomi politikaları yürüten AKP enflasyonu düşük gösterme çabasından vazgeçmedi. TÜİK’e yapılan liyakatsiz atamalar ve baskılarla resmi enflasyon bağımsız kuruluşların açıkladığının yarısı kadar açıklandı. AKP iktidarında TÜİK enflasyonu ve gerçek enflasyon gibi kavramlar oluştu. Saray müdahalesiyle enflasyona düşük göstermeye yönelik çabalar şu şekilde:
TÜİK ‘GİZLİ’ MARKETLERDEN FİYAT ALDI
Enflasyon için TÜİK’in oluşturduğu sepette fiyat aldığı marketler gizli tutuldu. Bu enflasyon oyunuyla, sepetteki ürünlerin fiyatı “kimsenin bulamadığı ucuzlukta” market fiyatlarından oluştu. TÜİK fiyat aldığı marketleri açıklamazken muhalefet ve yurttaşlar ise tepki gösterdi.
Ayrıca marketlere de Saray yönetimi tarafından baskılar yapıldı. CHP’li Faik Öztrak’ın açıklamalarına göre marketler, TÜİK yetkilileri fiyat almaya gelmeden önce doğrudan Saray baskısıyla fiyatları düşürmeye zorlandı.
‘FAİZ SEBEP ENFLASYON SONUÇ’ FİYASKOSU
AKP, ‘enflasyonu düşürme’ iddiasıyla faiz oranlarına da müdahale etti. Erdoğan’ın ‘Faiz sebeptir, enflasyon neticedir’ sözleri ile duyurulan bu politika, enflasyonun rekor tazelemesine neden oldu. Erdoğan, rekor oranların hemen öncesinde, ‘Bundan böyle enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil, zira faiz oranlarında düşüşe geçiyoruz’ ifadelerini kullanmıştı.
ATAMA SONRASI SEPET DEĞİŞİMİ
Ocak ayında kur dalgalanmaları nedeniyle enflasyon rekor düzeyde açıklandı. Açıklanan enflasyon rakamları nedeniyle Saray’ın hedefinde olduğu yönünde tartışmalar olan Sait Erdal Dinçer TÜİK Başkanlığı görevindeki 1 yılını dolduramadan görevden alındı. Dinçer’in yerine BDDK Başkan Yardımcısı Erhan Çetinkaya atandı.
Çetinkaya’nın atanmasından 1 ay sonra TÜİK, tüketici enflasyonu belirlenirken sepette yer alan ürünleri güncelledi. Son zamlarla birlikte fiyatları uçuşa geçen enerji, gıda ve alkollü içeceklerin sepetteki ağırlığı düşürüldü.
Enflasyonun ve diğer ekonomik göstergelerin Erdoğan’ın kontrolünden çıktığını ifade eden ekonomist Mustafa Sönmez, BirGün’e yaptığı açıklamada, eylül ayında üç haneli enflasyon oranlarının görülebileceğini söyledi. AKP’nin manipülatif aksiyonlar dışında enflasyonu düşürmeye dönük herhangi bir politikasının bulunmadığını söyleyen ekonomist Sönmez, “Enflasyonun düşürülmesi için temel politika, TL’yi cazip hale getirmektir. Tasarrufu artırmak, harcamayı kısmak gerekir. Bunun yolu da politika faizlerini artırmaktır" dedi.
FAİZ ORANLARI DÜŞÜKTÜ DAHA DA DÜŞTÜ
Faiz oranlarının yetersiz olmasına rağmen AKP'nin yapması gerekenin tersini yaptığını anlatan Sönmez, "Eylül’de yüzde 19 olan ve yetersiz bulunması gereken oran, dört ayda beş puan daha indi. Bu da TL’nin birden bire cazibesinin düşmesine neden oldu. Hem dolara kayma hem de mal alma, enflasyona karşı vatandaşların attığı adımlar oldu. Tüm bunlar, talep yığılması ve fiyatların yükselmesine neden oldu” diye konuştu.
Ekonomist Sönmez, enflasyonun düşmesi için sandığı işaret ederek şunları söyledi: “AKP’nin akıl almaz politikaları nedeniyle enflasyon altı ayda yüzde 20’den yüzde 60’a yükseldi. Enflasyonu önlemek, ekonomiyi soğutmayı gerektirir. Ama ekonomiyi soğutmak, Erdoğan’ın seçim stratejisine uymuyor. Enflasyonda ve piyasada canlılıkla sandığa gitmek istiyor. Seçimlere kadar her şeyi yolunda götüremezler. Türkiye üç haneli enflasyona doğru gidiyor. Eylül ayına kadar bunu yaşayacağız. Erdoğan’ın kontrolünden çıkan bir ekonomik tabloyla karşı karşıyayız. İktidar değişmeden enflasyon düşmez.”
BEDELİNİ HERKES ÖDEYECEK
Ekonomist Güldem Atabay da iktidar değişimi olmadan enflasyon oranlarının düşüş eğilimine girmeyeceğini söyledi. İktidarın kötü ekonomi politikasının bedelini herkesin ödeyeceğini söyleyen Atabay, şu ifadeleri kullandı: “Para politikasını önemsizleştirildiği bir yerde enflasyonun bu şekilde yükselmesi çok normal. Para politikasını, olması gerekenin tam ters yönünde uyguladılar. Cumhurbaşkanı faiz indirimi kararı aldı. Ardından kur atağı yaşadık. Kur korumalı mevduat sistemi geliştirildi. Tüm bunlar işlerin daha da kötüye gitmesine neden oldu. Enflasyon bu şartlar altında yukarı yönde gitmeye devam edecek. İktidar, güven sorununu aşamıyor. Bu ayki yükseliş, son yükseliş olmayacak. Bunu tekrar dizginlemek ve kontrol altına almak da çok zor. Ancak bunu yeni bir iktidar değiştirebilir. Onların bile yıllarını alacaktır.”