Engelime aykırı iş veriliyor
Soru: Bir mağazada çalışıyorum. Nakil hastası ve işitme engelli bir çalışanım. Engelli statüsünde çalışıyorum. Bu yıl mağazada 6’ncı yılım. İlk işe başladığımda benim sadece depoda çalışacağımı söylediler ve geçen yıla kadar böyle devam etti. Geçen yıl ‘Senin sözleşmen değişti artık kabine de geçeceksin’ dediler. Beni zorla kabine koymaya başladılar. ‘Biz seni istediğimiz gibi çalıştırabiliriz artık’ dediler. ‘Destek personel oldun sen’ dediler. Ücrete gelince ben engelli personel olarak asgari ücret ve yol alıyorum. Diğer personeller fazladan 1000 liraya yakın fazla para alıyorlar. Ben bunu dile getirdiğimde ‘Sen engelli çalışansın sana bir şey yapamıyoruz’ diyorlar. Maaş verirken engelli personel, iş yaptırırken destek personelsin diyorlar. Bu yaptıkları yasal mı? Ben bu durumda hiçbir hakka sahip değimliyim? Neler yapabilirim ya da tazminat alabilir miyim? Hiçbir bilgim yok ve bu bahsettiğim şirket dünya devi perakende bir tekstil şirketi.
Cevap: Öncelikle işverenin "sözleşmen değişti" demesi ne anlama geliyor. Bu konuya açıklık kazandırmak gerekiyor. Yani siz artık engelli personel statüsünde değil misiniz? Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) aracılığıyla işe yerleştirilip halen engelli olarak çalışmaya devam ediyorsanız işverenin böyle bir değişiklik yapmaya hakkı yoktur. Ayrıca işveren işçinin onayı olmaksızın çalışma koşullarında ve iş sözleşmesinde tek taraflı kararla değişiklik yapamaz. Bu konu 4857 sayılı İş Kanun’un “Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi’’ başlıklı 22. Maddesin ile düzenlenmiştir.
4857 sayılı Kanun’un 22. maddesinde; “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir.” ibaresi yer almaktadır.
Dolayısı ile işveren şayet sizin görevinizi değiştirdi ise bunu ancak sizin onayınızı almak suretiyle yapabilirdi. Kaldı ki kanun gereği zorunlu olarak istihdam edilen engelli personele, engeline uygun işler verilmesi zorunludur. Yani bir başka deyişle işveren bu kapsamda istihdam edilen bir personelin görevini zaten engeline uygun olmayan bir görevle değiştiremez. Diğer taraftan her şeye karşın bu değişiklik yapıldığına göre size aynı görevde çalışan emsal işçilerin ücretleri düzeyinde ücret ödenmelidir. Aksi halde bu ayrımcılık ve işverenin işçiler arasında eşit işlem yapma borcuna aykırılık anlamına gelir.
Siz bu yasal olmayan uygulamalara karşı itiraz etmek ve durumun düzeltilmesini talep etmek hakkına sahipsiniz. Öncelikle Türkiye İş Kurumu aracılığı ile işe yerleştirildiğiniz için bu kuruma şikayette bulunabilirsiniz. Herhangi bir değişiklik olmazsa haklı nedenle iş sözleşmenizi sona erdirmek ve kıdem tazminatı talep ederek işten ayrılmak hakkınız da var. Ama yasal süreç başlatmayı düşünüyorsanız bir Hukukçu desteği almanızı da tavsiye ederim.
Haksız yere ihtar çekildi
Soru: Ben üst düzey yetkilimle telefonda konuşurken kendisinin tamamen yanlış anlaması sonucu sinirlenip firmadan çalıştığım yere fax yoluyla ihtar çekiyor. (Ne kadar küçük düşürücü) ve daha sonra görüştüğümüzde ben yanlış anladım ama bu ihtarı imzalamak zorundasın ya da savunma yazmalısın bir nüshası personel dosyanda diyor. Ama ben imzalamadım bu durumda bu ihtar geçerli sayılır mı?
Cevap: İşçiye verilen ihtarlar somut ve geçerli bir nedene dayanmaması koşulunda önem arz etmez. İşçiyi yıpratmaya ve işyerinden istifaya zorlamaya çalışan bu tür ihtarları işçinin imzalamasının da bir önemi yoktur. Ancak işçi mutlaka verilen ihtara istinaden bir savunma yazarak işverene bu savunmayı tebliğ etmelidir. Bu ileride doğabilecek yasal husumetlere karşı işçi bakımından bir argüman oluşturur. Diğer taraftan işçi tarafından tebellüğ (kabul) edilmeyen yani imzalanmayan ihtar ya da bildirimler imzadan kaçınma tutanağı düzenlenerek tebliğ edilmiş sayılır. Özetle ihtarın imzalatılmasından ziyade içeriği ve geçerli bir nedene dayanıp dayanmadığı önemlidir.