Erdal Aksünger, CHP’nin sandık güvenliği için yapacaklarını anlattı: Sandıklara sahip çıkacağız ama yurttaşların da sahip çıkması gerek

Ayşegül Yetim

Referandum yaklaşırken sandık güvenliği meselesi en sık tartışılan konuların başında geliyor. Son seçimlerde tecrübe ettiğimiz çöplerden çıkan oy pusulaları, plakasız otomobiller ve mükerrer tutanaklar gibi olumsuzlukların tekrar yaşanması ihtimali yurttaşları oy kullandıkları sandıkların başında nöbet tutmaya itiyor. Parti ve sivil kuruluşlar bu kaygılardan hareketle sandık güvenliği ve oy sayımları konusunda önemli örgütlenmelerle yurttaşları, oylarını korumaya davet ediyor. CHP Milletvekili Erdal Aksünger ile CHP’nin referandumda sandık güvenliği konusundaki çalışmalarını konuştuk.

» YSK’nin şu an kullandığı sistemin güvenliği konusundaki kafa karışıkları nereden kaynaklanıyor?
SeçSis 90’lı yılların sonunda Türkiye’de YSK için HavelSan tarafından yapıldı. Yurttaşların kafasında SeçSis sisteminin kendisiyle ilgili kafa karışıklıkları bulunmakta. Tecrübe ettiğimiz 30 Mart ve 7 Haziran seçimlerinde sivil girişimlerin sandık tutanak sayılarıyla YSK verileri birbirini tutmayınca yurttaşların kafasında SeçSis’e karşı bir güvensizlik oluştu.

» CHP referanduma sandık güvenliği için hazır m ı?
CHP olarak referandumun her süreci için hazır durumdayız. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) kullandığı SeçSis’e benzer bir sistem genel merkezimizde de bulunmakta. 7 Haziran’da ve 1 Kasım’da kullandığımız bu altyapıyı bu seçimde de kullanacağız. 7 Haziran seçimlerinden 5-6 ay önce çok ciddi bir örgüt planlaması yaparak bu sistemi kurmuştuk. Eş zamanlı erişim ve bilgi paylaşımı sağlayan bir bilgi ağımız bulunmakta. Genel merkezimizde bulunan bu dijital sistemimize bağlı olarak 957 ilçe ve 81 ilde online olarak çalışıyoruz.

» Bilgi, sandıklardan size nasıl ulaşıyor?
Seçim öncesinde ciddi bir titizlikle yürüttüğümüz bir örgütlenme çalışmamız var. Her sınıfta gönüllü müşahidimiz ve her sandıkta da sandık kurulu görevlimiz bulunmakta. Sandıklar kapandıktan sonra sınıf kapılarına asılan ıslak imzalı mühürlü oy sonucu tutanakları, anında bu dijital sisteme yüklenip kaydedilebiliyor. Sandık başında gönüllüler tarafından sisteme kaydedilen veriler ilçe ve il örgütlerimize de ulaştırıldıktan sonra uzmanlarımız tarafından tekrar kontrol ediliyor.

» YSK’den ve sandıklardan size gelen verileri nasıl değerlendiriyorsunuz?
YSK onlara ulaşan veriyi 2 dakika gibi kısa bir sürede dışarı aktararak partimizle de doğrudan paylaşıyor. Seçimden 3 ay önce eğitim vermeye başladığımız aldıkları eğitimlerle vardiyalı olarak 125’şer kişi 12 saatlik vardiyalarla, tüm iller ve ilçeler bölüşülmüş vaziyette onlara ulaşan bilgiyi bilgisayar başında karşılaştırıyorlar. Biz bu 400’den fazla uzmanımızla bu iki kaynaktan gelen veriyi dijital altyapımızda renk kodları çıktılarıyla karşılaştırıyoruz.

» Bu renk kodları ne anlama geliyor?
Kırmızı renk kodu YSK’den gelen veriyle sandıktan gelen verinin tamamının yanlış olduğunu gösteriyor; bu da teknik, yazım hatası ya da başka şeylere işaret ediyor. Böyle bir durum yaşandığında anında ilçe seçim kuruluna itiraz ediyoruz. Turuncu ve yeşil renk kodunun anlamı iki veri arasında turuncu daha yüksek olmak üzere yanlışlık bulunmakta. Beyaz renk kodu ise uyuşma gösterdiğini belirtmekte.

» Yurttaşlara düşen görevler neler?
YSK’den ve parti gönüllülerimizle sandıklardan gelen verinin uyuşmazlığı halinde biz üzerimize düşen görevi hukuki yollardan yerine getiriyoruz. Ama asıl önemli kısım sandığın başında olmak. Sandığın başında olduğumuz sürece biz geri kalanını hallediyoruz.

» Sandık başında yaşanabilecek olumsuzluklar konusunda neler yapmak gerekiyor?
Siyasi kültürün farklı olduğu Türkiye gibi ülkelerde de sandık güvenliği konusu ciddi bir manipülasyon konusu oluyor. Gelişmişlik endekslerinden biri seçimler sırasındaki güvenlik konusu. Müşahitlik konusunda bazı partiler sandık başlarında sorun yaşayabiliyorlar hâlbuki bu onların anayasal hakları ve dahası vatandaşların da oy kullandıkları sandığın sonucunu görebilmesi anayasal bir hak. Sayım yapıldıktan sonra ıslak imzalı tutanaklar sandıkların bulduğu sınıfların kapılarına asılmak zorunda. Yurttaşların da müşahit olmadan, müşahitlik kartları olmadan sandıkları izleme hakları bulunmakta. Tecrübe ettiğimiz seçimlerden de biliyoruz sandık başlarında gerginlikler hat safhalarda. Doğu'da mesela ciddi konjonktürel sıkıntılar, çatışma ortamı var. Şu anda ise olağanüstü hal altındayız, o sandıklar nasıl sayılacak, başında kim duracak ve nereye götürülecek tarzındaki konularla ilgili şu anda herhangi bir bilgi yok. Herhangi bir olumsuzluk yaşandığı durumda sandık güvenliği ve sayımı konusundaki güvensizliklerde farklı tedbirler almamız gerekecek gibi duruyor.