Erkek egemenliğini yıkan rekortmen: Beryl Burton

Ahmet YEŞİL

Bisiklet iki yüz yıllı aşan tarihi boyunca çoğunlukla erkeklerin ulaşım ve spor aracı olarak bilinse de kadınların bu sporda yaptıkları başarıları saymakla bitirmek zor. Erkek egemen bakış açısıyla kadınların başarıları hayretle karşılansa da özellikle dayanıklılık sporları işin içine girdiğinde kadınların başarıları çoğu zaman erkeklerinkini gölgede bırakacak nitelikte. Üstelik tarihi boyunca, birçok ülkede kadınlar bisiklet konusunda dezavantajlı durumda olmasına rağmen.

Binlerce başarılı kadın bisiklet sporcusu bir yana, bugün size bisiklet sporundaki erkek egemenliğine noktayı koymuş bir bisikletçiden bahsetmek istiyorum: Beryl Burton.

1937 yılında İngiltere'nin Leeds kentinde doğan Burton çocukluğunda birçok sağlık sorunu yaşadı, özellikle romatizmal ateş sebebiyle uzun aylar boyunca çeşitli hastanelerde yattı. 1955 yılında evlenene kadar henüz bisikletle tanışmamıştı. Ne olduysa bundan sonra oldu. İlk kez bisiklete 1955 yılında binen Burton, bundan sadece iki yıl sonra 100 millik bireysel zamana karşı yarışmasında gümüş madalya aldı. Bundan sonrası hiçbir spor branşında görülmeyecek bir başarı hikayesi oldu. 1959 yılından, yani Beryl Burton'ın bisiklete başladığının dördüncü yılından itibaren 1983 yılına kadar 25 sene boyunca "Best All Rounder" oldu, yani bu alanın en iyisi! Bu ünvanı aldığı yılların çoğunda erkekler arasındaki "alanın en iyisi" namını alanlardan daha iyi hız ortalamaları yapmıştı.

97 YARIŞ KAZANDI

Beryl Burton çok uzun olmayan bisiklet yaşamı boyunca toplam 97 zamana karşı yarış kazandı ki ne erkek ne de kadın, bisiklet sporunda böyle bir rekorun yanına yaklaşılabildi. Erkekler arasında kırılan 12 saatlik zamana karşı rekoru 1967 yılında Mike McNamara'ya aitti. Tabi Beryl Burton bu rekoru da kırdı. Burton'ın kırdığı bu rekor onlarca yıl kırılamadı. Aynı Burton'ın, 10, 25, 50 ve 100 mil rekorlarının bisiklette gelişen muazzam teknolojiye rağmen onlarca yıl boyunca kırılamaması gibi.

ÖĞRENECEĞİMİZ ÇOK ŞEY VAR

Beryl Burton yerel yarışlardan, rekorlara, en iyi sporcu unvanlarından dünya şampiyonluklarına kadar ne var ne yok her türlü madalyayı kazandı. Ancak endüstriyel sporun amatör ruhu yok eden cenderesine girmedi. Dünyanın belki de gelmiş geçmiş en iyi sporcularından biri olmasına ve bisiklet yaşamı boyunca birçok sponsordan teklifler almasına rağmen yerel kulübü Morley için bisiklet sürmeye devam etti. Hatta dünya çapında başarılar kazanırken bir bahçıvan olarak çalışmayı sürdürdü. Kızı Denise Burton'ı bisikletçi olarak yetiştirdi ki o da birçok yerel ve uluslararası başarı kazandı. Beryl Burton, rekabeti bırakıp bahçıvanlık yapıp bisiklete bindiği huzur dolu yaşamında halen ulusal ve uluslararası birçok bisiklet ve spor dergisi onun için yazılar yazıyor, turlar düzenliyordu. Amatör bir ruhla büyük işler yaptığı yaşamı 1996 yılında 59 yaşındayken sona erdi. İster bisiklet ister başka bir branş olsun, sporun ruhundan kopmadan rekabet etmek isteyen herkesin ondan öğrenecek çok şeyi var.