Ermenek Maden Faciası’nın 10’uncu yılı: İşçilerle birlikte adalet de öldü
Ermenek Maden Faciası’nın üzerinden 10 yıl geçti. 10 yılda madenlerde iş cinayetlerine yol açan koşullar neredeyse aynı kaldı. Dava avukatlarından Uzuner, ‘‘Kâr için yaşamlar organize biçimde hiçe sayıldı’’ dedi.
Bilge Su YILDIRIM
Bugün Karaman’ın Ermenek ilçesinde 18 işçinin hayatını yitirdiği Ermenek Maden Faciası’nın 10’uncu yılı. Tam 10 sene önce bugün, 28 Ekim 2014’te, Ermenek’e bağlı Pamuklu köyündeki Has Şekerler Madencilik Şirketi’ne ait linyit ocağını su basması sonucu 18 işçi mahsur kaldı. Arama kurtarma çalışmaları 38 gün sürerken madende mahsur kalan 18 işçiden sağ çıkan olmadı.
Ermenek’teki faciadan yalnızca 5 ay önce ülke tarihinde en çok işçinin yaşamını yitirdiği iş kazası olan, 301 madencinin maden ocağında çıkan yangın sebebiyle hayatını kaybettiği Soma Maden Faciası yaşanmıştı. İki büyük maden faciasının üst üste yaşandığı 2014 yılının üzerinden geçen 10 yılda alınmayan işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri ve ihmal sebebiyle ülkedeki maden ocaklarından iş cinayeti haberleri gelmeye hız kesmeden devam etti.
Ülke tarihinin en büyük işçi katliamı ve sık sık yaşanmaya devam eden maden kazalarıyla anılan Soma’da bulunan, AKP Batman Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’na ait Fernas Madencilik’te çalışan madenciler, “Yeraltında ölmek istemiyoruz” diyerek 53 gün boyunca direnmiş ve en sonunda geçtiğimiz hafta kazanım elde etmişti. Dava avukatlarından Gülşen Uzuner “Ermenek, yakın dönemde Soma’dan sonraki en büyük maden faciası olmasına karşılık geleneksel güç ilişkilerinin ulaşılmaz bir yerinde durduğu için gündem olmadı” dedi.
İŞÇİNİN CANI SONDAJDAN UCUZ
Özellikle köydeki yoksulluğun boyutuna dikkat çeken Uzuner, toplum nezdinde adalet duygusu oluşturması için gereken caydırıcı cezaların sanıklara verilmediğini söyledi. Uzuner, şu ifadeleri kullandı: “Ülkede iş cinayetlerinin arkasında yatan temel sorun, insan canının kâr uğruna organize bir şekilde hiçe sayılması. Gerekli önlemlerinin alınmadığı, soruşturmaların yürütülmediği, sorumlulara caydırıcı cezaların verilmediği koşullarda iktidarla ve çeşitli feodal yapılarla sahip olunan ilişkiden alınan güçle bu köleci sömürge sistemi devam ediyor. Ermenek davasında sanık ruhsat sahibi Özbey ‘Allah’ın işine karışıyorsunuz’ dedi. Bu tarz açıklamaları yapabilecek, ‘Madenciliğin doğasında ölüm var’ anlayışını savunabilecek gücü tam da bu ilişkilerden alıyorlar. Biz bu anlayışı kabul etmiyoruz. Ermenek’te de diğer iş cinayetlerinde de işverenler, kâr etmek uğruna işçilerin canını planlı ve organize bir şekilde hiçe saydılar, sayıyorlar. Bu sebepten hukuki olarak verilmesi gereken ceza, hayatını kaybeden her bir madenci için ayrı ayrı ‘kasten adam öldürme’ suçundan ele alınmalıydı.”
İş cinayeti davalarında verilen kararların hukuk sisteminin sınıfsal karakteriyle ilişkili olduğunu söyleyen Uzuner, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Bugün hırsızlık yapanlar en yüksek sınırdan cezalara çarpılıyor. Hırsızlık, işçileri öldürmekten daha ağır bir suç olarak ele alınıyor. Yargının gösterdiği bu refleks sınıfsal temellere dayanıyor. Ermenek’te ölen madencinin canı, ocağın bir saatlik kârı etmez onların hesaplarında. Bunu davada da gördük, işçinin canı madendeki sondaj makinesinden daha ucuzdu. Bu sebepten eğer sizin bu sistemle politik olarak hesaplaşama gibi bir niyetiniz yoksa bu düzen böyle sürmeye devam edecektir.”
∗∗∗
HER MADENCİ İÇİN 1’ER YIL
Faciayla ilgili davada mahkeme, 2016’da tutuklu sanıklardan ocak sahibi Saffet Uyar ve teknik nezaretçi Ali Kurt’un da aralarında olduğu 7 sanığa, 3 yıl 1 ay ila 18 yıl 9 ay arasında ceza verdi. Diğer sanıklar beraat etti. İtirazlar sonucu 2017’de, Uyar, Kurt ve Özbey’in cezaları 19 yıl 3’er aya çıktı. Böylece sanıklara ölen her madenci için 1 yıl ceza verilmiş oldu.
∗∗∗
PATRON AKP ADAY ADAYI OLDU
Maden ocağının ruhsat sahibi ve Ermenek Cenne Linyit Kömürü Şirketi’nin patronu Abdullah Özbey 19 yıl 3 ay ceza almasına rağmen tutukluluğunun 5’inci yılında tahliye edildi. Özbey, tahliyesinin ardından 2023 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde AKP Konya Milletvekili Aday Adayı oldu. Mart ayında yapılan yerel seçimlerinde Ermenek, 35 yılın ardından CHP’ye geçti. CHP’li Belediye Başkanı Mustafa Bozcu ise mazbatasını aldıktan bir gün sonra facianın baş sorumlularından ruhsat sahibi Özbey ile ortak iftar düzenledi. İftarda Başkan Bozcu, Özbey ile yan yana fotoğraf çekildi.
