Eşitsizlik dünyada obeziteyi tetikliyor
Obeziteye ilişkin yapılan çalışmaya göre soruna yol açan etkenler yoksulları daha fazla etkiliyor. Sağlıklı gıda ürün fiyatları, sağlıksız olanların iki katından fazla. Önerilen çözümlerden biri okullarda ücretsiz öğle yemeği.
Tıp alanındaki en önemli dergilerden biri olan The Lancet’ta yayımlanan makalede küresel obezite sorununa dikkat çekildi. Obezite, en endişe verici halk sağlığı krizlerinden biri olduğu belirtilen makalede “Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, 1990'dan bu yana obezite, yetişkinlerde iki kattan fazla ve ergenlerde dört kat arttı. 2022'de 890 milyonu obezite olmak üzere 2,5 milyar yetişkin aşırı kilolu ve 160 milyonu obezite olmak üzere 5-19 yaş arası 390 milyon çocuk ve ergen aşırı kiloluydu” denildi.
YOKSULUN GELİRİNİN YÜZDE 70’İ GIDAYA
Makalede şu çarpıcı tespitlere yer verildi:
• 2035 yılına kadar 1.9 milyar insanın obezite ile yaşayacağı tahmin ediliyor.
• Çocukluk çağı obezitesinin 2035 yılına kadar 2020 seviyelerine göre iki katına çıkması bekleniyor.
• Obezojenik ortamlar, düşük sosyo-ekonomik statüye sahip olanlar için daha yüksek bir risk oluşturur. Aynı zamanda aşırı kilo ve obezite belirleyicilerindeki eşitsizlikleri artırır.
• İngiltere'de, Gıda Vakfı raporu, sağlıklı yiyeceklerin kalori başına sağlıksız yiyeceklerden iki kat daha pahalı olabileceğini buldu.
• Nüfusun en yoksun beşte birinin, hükümetin önerdiği sağlıklı beslenmeyi karşılayabilmek için gelirlerin %45'ini gıdaya harcaması gerekecek. Bu oran çocuklu haneler için %70'e yükselecek.
∗∗∗
YÜRÜYECEK YOL YOK
Hem beslenme hem de fiziksel aktiviteyi belirleyen çevresel faktörler, obezite için anahtar belirleyiciler ve korunma için önemli bir hedef. Bu etkenlerin madde madde şöyle sıralayabiliriz:
• Sağlıklı gıda bulunabilirliği ve satın alınabilirliği
• Güvenli yürüyüş ve bisiklet altyapısı veya spor tesisleri
• Kültürel normlar veya gelenekler
• Medya etkisi ve düzenleyici çevre
∗∗∗
HÜKÜMETLER NE YAPMALI?
Obeziteye karşı hükümet bazında alınacak önlemler makalede şöyle sıralandı:
• Sağlıksız yiyecekler üzerindeki vergileri yeniden düzenlemeli
• Sağlıksız yiyeceklerin reklamlarını, özellikle çocukların görebileceği zamanlarda veya yerlerde yasaklamalı
• Müşterilerin dürtüsel satın alma olasılığı yüksek olduğu alanlarda sağlıksız yiyeceklerin mağaza yerleşimlerini kısıtlaması
• Menülerde ve paket etiketlerinin önünde kalori etiketlerini zorunlu kılması
• Okullar ve kurumlar ücretsiz veya uygun fiyatlı sağlıklı okul öğle yemekleri
• Fiziksel aktivite için güvenli alanların sağlanması
• Gıda sistemi, üreticiler, süpermarketler, restoranlar ve paket servisler daha sağlıklı seçenekler yaratmaları için teşvik edilmesi ve inisiyatif almalı.
• Obezite salgınına karşı Meksika, Suudi Arabistan, Güney Afrika ve İngiltere şekerle tatlandırılmış içeceklere ek vergiler uygulayarak satın alımlarda azalmayı sağladı. Bazı ülkeler şeker, yağ veya tuz oranı yüksek gıdalar için gıda uyarı etiketleri uyguladı.
• Ülkeler gereken önlemleri almalı. Hiçbir şey yapılmazsa, aşırı kilo ve obezitenin küresel maliyetlerinin 2030 yılına kadar yılda 3 trilyon ABD dolarına ulaşacağı tahmin ediliyor.
