Eski halinden eser yok
12 önce hayatımıza giren en afili banknot 200 liranın miktarı arttı, değeri azaldı. İlk olarak 8,8 milyon adet basılan piyasadaki 200’lük banknotun adeti bugün 5 liralık banknottan daha fazla.Dolaşımdaki 5 lira yok olurken 200 lira bolluğu yaşanıyor.
Havva Gümüşkaya
En kıymetli banknot olan 200 lira, bugün dolaşımdaki 5 liralık banknotlardan daha fazla. 2009 yılında hayatımıza giren bu en büyük banknot bugün enflasyon karşısında adeta eridi. Pandemi ise bu erimeyi daha da hızlandırdı. Geçen 12 yılda 200 liranın miktarı arttı, değeri düştü. Peki, 2009’daki 200 liraya ne oldu? O artık 62,7 lira. 12 yıl önce 200 liraya alınan bir mal sepeti bugün tam 638 liraya alınabiliyor.
200 liranın yıllar içerisindeki bu hazin değişimine mercek tuttuk. Pandemi döneminde meydana gelen olağanüstü değişiklikler 200 liranın kaderini etkileyen önemli nedenlerinden biri. Örneğin dolaşımdaki paranın artması. Dolaşımdaki para pandemi döneminde rekor seviyelere çıktı. İlk kapanmanın ardından normalleşme adımlarının atıldığı Haziran ayında para arzı artmaya başladı. Temmuz ayında 3,1 milyar adete kadar çıkan dolaşımdaki para, faizlerin artması ve kredi musluklarının kesilmesi ile 2,4 milyara kadar geriledi. Bu dönemde 200 liralık banknot ise 391,1 milyona kadar çıkmıştı. Ocak ayı itibarıyla piyasada, 306,5 milyon adet 200 liralık banknot bulunuyor.
Son bir yılda 58,9 milyon adet 200 TL basıldı. Piyasada 200 lira o kadar bollaştı ki gören artık bozdurma telaşına düşmüyor. Oysa 12 yıl önce basılmaya başlayan 200 lira piyasaya yalnızca 8,8 milyon adet sürülmüştü. Çarşı pazarda 200 lira ile karşılaşan esnaf bozamayınca geri çevirirdi. Buna karşın en küçük kağıt para olan 5 lira ise giderek yok oluyor. Dolaşımda 296,4 milyon 5 liralık banknot var. Son bir yılda 27,5 milyon tane 5 lira basıldı.
Geçen yıl ocak ayında dolaşımda 155,1 milyar lira tutarında para vardı. Temmuzda piyasaya pompalanan kredilerle bu tutar 247,2 milyar liraya kadar fırladı. Ancak şimdi tutar 182,4 milyar liraya kadar düştü.
2009 yılında dolaşımdaki para tutarının yalnızca yüzde 5,5’i 200 liralık banknotlar yüzde 61,7’si ise 5 liralık banknotlardan oluşuyordu. Şimdi ise durum neredeyse tersine dönmüş durumda. Piyasada bulunan para tutarının yüzde 33,6’sı 200 liradan yüzde 0,8’i ise 5 liradan oluşuyor.
***
200 lira Adet Tutar
2009 8,8 milyon 1,7 milyar lira
2021 306,5 milyon 61,3 milyar lira
***
100 lira Adet Tutar
2009 39,9 milyon 3,9 milyar lira
2021 930,8 milyon 93,1 milyar lira
***
50 lira Adet Tutar
2009 22,9 milyon 4,6 milyar lira
2021 296,4 milyon 19,1 milyar lira
***
20 lira Adet Tutar
2009 64,1 milyon 1,2 milyar lira
2021 242 milyon 4,8 milyar lira
***
10 lira Adet Tutar
2009 50,1 milyon 506,9 milyon lira
2021 264 milyon 2,6 milyar lira
***
5 lira Adet Tutar
2009 22,9 milyon 506,9 milyon lira
2021 296,4 milyon 1,4 milyar lira