Geçtiğimiz Pazar günü Paris’te sıradışı bir etkinlik başladı. Dünyanın dört bir yanından gelen ve evsizlerden oluşan 64 futbol takımı...

Geçtiğimiz Pazar günü Paris’te sıradışı bir etkinlik başladı. Dünyanın dört bir yanından gelen ve evsizlerden oluşan 64 futbol takımı, Fransız başkentinin en tanınmış mekanını, Eyfel Kulesi’nin parkı sayılan Champs de Mars’ta bir hafta boyunca Evsizler Dünya Kupası’nı (Homeless World Cup) ülkelerine götürmek için çekişecek. 53 ülkeden 48 erkek ve 16 kadın futbol takımının karşılaşmaları, Fransız bayrağının mavi, beyaz, kırmızı renklerinin temsil ettiği üç temel ilkenin—Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik—adının verildiği üç sahada yer alacak. Bir hafta boyunca yapılacak toplam 380 karşılaşmayı 15 000 kişinin izlemesi bekleniyor. “Street Socker”, yani “Sokak Futbolu” kurallarına göre oynanacak maçlarda takımlar sekiz kişiden oluşuyor. Maçlar yedişer dakikalık iki devrede oynanıyor.

İlki 2003 yılında Avusturya’nın Graz kentinde düzenlenen Evsizler Dünya Kupasına katılan “milli takımlara” alınabilmek için tek şart son on iki aydır evsiz olmak. Paris’te dokuzuncu yılını kutlayan kupaya katılan yaşları 18-35 arası değişen oyuncular, Kanada’dan Japonya’ya, Finlandiya’dan Güney Afrika’ya uzanan bir yelpazeden geliyor. Karşılaşmalarda elbette amaç maçı kazanmak, ama esas “hediye”, benzer şartlardakilerle tanışmak, deneyimleri paylaşmak, ve daha kolay zorlukları yenme gücünü birlikte bulmak. Her gün karşılaştığımız sokakta yatan, dilenen insanlara diğerleri ya hiç tepki vermiyor, ya da sinirleniyorsa, birlikte bir spor etkinliğinde yer almış olmak karşılıklı anlayışa da yardım etmiş oluyor.

Kupanın Fransa ayağını ve bu yılki ev sahipliğini örgütleyen kollektif “Collectif remise en jeu” (“Yeniden oyuna girme” kolektifi) 2006 yılında çeşitli sivil toplum kuruluşlarının biraraya gelmesiyle ortaya çıkmış. Arkalarına Fransız milli futbol takımının eski yıldız oyuncularından Lilian Thuram ve Emmanuel Petit’yi alan kollektif, organizasyon komitesinin başına da 1996’dan beri İngiltere’nin ünlü Arsenal kulübünün antrenörlüğünü yapan Fransız spor adamı Arsène Wenger’i getirmiş. Amacı dışlanma sürecine girmiş insanları spor yoluyla yeniden topluma kazandırmak ve toplumda yer edinmelerini sağlamak. Bu amaçla düzenlenen spor etkinlikleri aynı zamanda sıradan vatandaşları evsizler konusunda daha duyarlı kılmayı da amaçlıyor.

Futbol kupasıyla aynı günlerde bir de kollokyum düzenleniyor. “Sokak, buraya düşmek, burada yaşamak, kurtulmak ve yeniden düşmemek” gibi zor bir başlık altında evsizler, sosyal bilimciler, sporcular ve spor dünyasının ünlü simaları biraraya gelip, toplumsal dışlanmayla mücadelede yeni araçlar ve ufuklar arayacak, aynı zamanda tüm ülkeleri ilgilendiren bu kentsel sorunun çözümünde kamu politikalarının yeniden gözden geçirilmesi için öneriler sunacaklar.

Evsizler gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun, her ülkenin toplumsal dışlanma sorununun simgesi. Dünyanın tüm büyük kentleri, çeşitli nedenlerle bir çatı altında yaşayamayan insanlarla dolu. Dünyada—Fransızca tabiriyle—“sabit meskeni olmayan”ların toplam sayısı 100 Milyon olarak tahmin ediliyor. Bu yılın ev sahibi Fransa’da yaklaşık 100 000 kişinin evsiz olduğu belirlenmişken, Türkiye için bu rakamı bulmakta oldukça zorlandık. Kısa bir Internet taraması sonucunda bulabildiğimiz tek kaynak Şefkat-Der adlı kuruluşun beyanları. Dernek, ülke çapında 100 000 kişinin çatısı olmadığını, bunların on bininin ise İstanbul’da yaşadığını ileri sürüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin “hava -4 dereceye inmediği takdirde barınak sağlamadığı” evsizlerimizden oluşan bir takım bugüne kadar hiç kupaya katılmamış. Duyduk duymadık demeyin: ey futbolsever ünlüler ve ünlü futbolcular! Ülke seçmelerini düzenleyecek ve gelecek sene Brezilya’daki kupaya gönderecek kuruluş aranıyor!!... (ilgili internet siteleri: http://www.homelessworldcup.org/ ve http://www.remisenjeu.fr/).